«Τον πατέρα μου, Μιχάλη Ζωγραφάκη, δεν τον γνώρισαν στην αρχή, αλλά βρήκανε μέσα στο μπουφάν ένα χαρτί τυλιγμένο μ΄ ένα λαστιχάκι και μέσα εκεί έγραφε:
“Την πολυαγαπημένη μου
δεν θα τη λησμονήσω,
εκτός στα ξένα να ταφώ,
τα μάτια μου να κλείσω”,
Σημειωτέον ότι με τη μητέρα μου είχαν ζήσει μαζί μόλις 6 μήνες…».
Τα παραπάνω λόγια, από παλιότερη εκδήλωση μνήμης στο Ζαρό, ανήκουν στον αξέχαστο Ζαριανό Γιάννη Ζωγραφάκη (1940-2019) ιδρυτή των ομώνυμων Κατασκηνώσεων της Κρήτης, που δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του Μιχάλη, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στα Αλβανικά βουνά το 1940.
Όπως έχει γράψει ο Γιώργος Ζωγραφάκης στο βιβλίο του «Ένα παιδί μεγαλώνει στο Ζαρό- στα χρόνια της Κατοχής κι αμέσως μετά», «Ο μεγάλος μου αδερφός ο Μιχάλης -από την πρώτη γυναίκα του πατέρα μου, που τόσο αυτή, όσο και τα τρία παιδιά που απόχτησαν χάθηκαν- το καμάρι του σπιτιού, αριστοκράτης για τα μέτρα του χωριού, έφυγε για τον πόλεμο έξι μήνες μετά το γάμο του, και δε γύρισε ποτέ. Έμεινε εκεί σε μια κορφή, στο Κιούκιαρι της Αλβανίας, στις 30 του Γενάρη του 1940, χτυπημένος από ιταλική οβίδα, χωρίς να γνωρίσει μάλιστα το μοναχογιό του, που είχε γεννηθεί ενάμιση μήνα πριν.
Θρήνος σε όλους, πένθος βαρύ και μαύρο. Βάφηκαν πολλά μαύρα ρούχα και χύθηκαν ποτάμια τα δάκρια, γι αυτό το πένθος. Κι εκτός απ’ αυτό το πένθος, η μάνα μου είχε κι άλλον πόνο: Στον πόλεμο έμεινε και ο μοναχογιός της οικογένειάς της, ίδια σχεδόν περίπτωση, νιόπαντρος με ένα μωρό, που μεγάλωσε κι έγινε δάσκαλος, για να πεθάνει δυστυχώς πολύ νέος κι αυτός.
Χάθηκε κι άλλος, ένας ξάδερφος, που πνίγηκε όταν επέστρεφε προς την Κρήτη, μετά το τέλος του πολέμου, καθώς οι Γερμανοί βομβάρδιζαν τα πλεούμενα που κατέβαιναν προς την Κρήτη –ίσως ήταν ακόμη στη μεγάλη αναμπουμπούλα της Μάχης της Κρήτης, όταν οι Γερμανοί εμπόδιζαν με κάθε τρόπο τα υπολείμματα της Μεραρχίας Κρητών να φτάσει στην Κρήτη, για να ενισχύσει την άμυνά της. Άλλος ξάδερφος γύρισε με σοβαρά κρυοπαγήματα, αυτόν τον είχαν ξεγράψει και τον άφησαν εκεί στην Αλβανία, σώθηκε σαν από θαύμα.
Όλα αυτά λοιπόν κρατούσαν ζωντανό τον απόηχο του πολέμου και κρατούσαν ζωντανό το μαυροφόρεμα και το μοιρολόι για χρόνια…».
πηγή: Δια-SOS-τε τη Μεσαρά
και Facebook 
