Το Νοβρούζ είναι μια αρχαία γιορτή στο Αζερμπαϊτζάν που σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης και του νέου έτους. Γιορτάζει την εαρινή ισημερία που πέφτει στις 20, 21 ή 22 Μαρτίου και είναι επίσημη αργία.
Της αργίας του Νοβρούζ προηγείται ένας μήνας προετοιμασίας, με κάθε μία από τις τέσσερις Τρίτες πριν από την γιορτή αφιερωμένη σε ένα από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης: νερό, φωτιά, άνεμος και γη. Η πρώτη Τρίτη είναι «Su Charshabnasi» (Τρίτη του νερού), η δεύτερη είναι η «Odlu Charshanba» (Τρίτη της φωτιάς), η τρίτη είναι η «Torpag Charshanba» (Τρίτη της Γης) και η τέταρτη είναι η «Akhir Charshanba» (Τρίτη του ανέμου). Σύμφωνα με τις λαϊκές πεποιθήσεις, το νερό καθαρίζει και αφυπνίζει, η φωτιά, το χώμα και ο άνεμος ξυπνούν τη φύση και τα δέντρα αρχίζουν να ανθίζουν. Όλα αυτά συμβολίζουν τον ερχομό της άνοιξης.
Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων εβδομάδων των εορτασμών, όλοι οι άνθρωποι καθαρίζουν τα σπίτια τους, φυτεύουν δέντρα, ράβουν καινούργια ρούχα, βάφουν τα αυγά και ετοιμάζουν τα παραδοσιακά εθνικά γλυκίσματα όπως σεκερμπουρά («shekerbura»), παχλαβά («pakhlava»), σοργογκάλ («shorgoghal») και μπανταμπουρά («badambura»), που συνδέονται με το αστέρι, το μισοφέγγαρο και τον ήλιο αντίστοιχα, καθώς και τα φαγητά όπως το «plov», δηλαδή πιλάφι με ρύζι, αρνί και μπαχαρικά και μυρωδάτο κεμπάπ. Επίσης φτιάχνουν το «γκοβούργκα», δηλαδή καβουρντισμένο σιτάρι που ανακατεύεται με ξηρούς καρπούς, κυρίως καρύδια, φουντούκια, αμύγδαλα και κάστανα και τοποθετείται στο τραπέζι μαζί με άλλα γλυκά.
Την παραμονή του Νοβρούζ, οι άνθρωποι επισκέπτονται και περιποιούνται τους τάφους των συγγενών τους. Τα παιδιά πετούν καπέλα στις πόρτες των γειτόνων και κρύβονται περιμένοντας λιχουδιές και μετά παίρνουν τα καπέλα τους γεμάτα με παραδοσιακά γλυκά των γιορτών. Το άναμμα της φωτιάς είναι ένα άλλο αναπόσπαστο σύμβολο του Νοβρούζ. Σχεδόν σε κάθε αυλή οι κάτοικοι ανάβουν φωτιά, πάνω από την οποία πηδούν χαρούμενα τρεις φορές. Άνθρωποι όλων των ηλικιών συμμετέχουν στην παράδοση, πιστεύοντας με χαρά ότι η φωτιά θα εξαγνίσει και θα απομακρύνει όλες τις κακουχίες τους.
Οι οικογένειες συγκεντρώνονται γύρω από ένα τραπέζι στολισμένο με ένα χόντσα («khoncha») – μεγάλο ασημένιο ή χάλκινο δίσκο διακοσμημένο με Σαμανί, πράσινους βλαστούς σιταριού, κεριά και βαμμένα αυγά. Συνηθίζεται να έχουν στο τραπέζι τουλάχιστον επτά πιάτα, όλα τα πιάτα ξεκινούν με το γράμμα «Σ» στα Αζερμπαϊτζάνικα, όπως σουμάχ (ένα μπαχαρικό), σούντ (γάλα) και σιρκέ (ξίδι). Οι άνθρωποι χρωματίζουν τα αυγά με βιολογικό τρόπο, βράζοντάς τα σε νερό με διάφορα λαχανικά. Τα κρεμμύδια κάνουν τα αυγά καφέ, τα παντζάρια τα κάνουν σκούρο μοβ και τα κόκκινα κρεμμύδια θα τα χρωματίσουν σε πιο ανοιχτό κόκκινο χρώμα. Τα παιδιά τσουγκρίζουν τα αυγά και ο νικητής παίρνει και τα δύο αυγά. Να σημειωθεί ότι η παράδοση του βαψίματος και του τσουγκρίσματος των αυγών υπάρχει και στην Ελλάδα το Πάσχα.
Στο Ιλαχίρ Τσερσενμπέ (Ilakhir Chershenbe) ή το βράδυ του Νοβρούζ, τα κορίτσια κάνουν μια ευχή και το ηλιοβασίλεμα πηγαίνουν στις πόρτες των γειτόνων και ακούνε κρυφά τί λένε. Αυτή η παράδοση ονομάζεται «gapipusdu». Τα πρώτα λόγια που ακούνε, τους φανερώνουν εάν η ευχή θα πραγματοποιηθεί ή όχι. Έχοντας λοιπόν επίγνωση αυτού, όλα τα μέλη του νοικοκυριού λένε καλά λόγια.
Η γιορτή Νοβρούζ διαρκεί αρκετές ημέρες και οι εορτασμοί συνεχίζονται ακόμη και μετά την κύρια εκδήλωση. Κατά τη διάρκεια του Νοβρούζ διοργανώνονται διάφορα παραδοσιακά παιχνίδια και παραστάσεις με τους γνωστούς χαρακτήρες των «Kechel», «Kosa» και «Bahar gizi» (το Κορίτσι της άνοιξης), που αντιπροσωπεύουν την περίοδο πριν από την ανανέωση της φύσης, τη γονιμότητα και τον εξωραϊσμό της φύσης. Οι εορτασμοί περιλαμβάνουν παραδοσιακούς χορούς, αγώνες εθνικών αθλημάτων, συναυλίες παραδοσιακών λαϊκών οργάνων, καθώς και αγώνες ιππασίας, μαντείες, πάλη και περπάτημα σε τεντωμένο σχοινί. Οι γιορτές αποτελούν ευκαιρία για συμφιλίωση και θεωρείται αμαρτία να μην συγχωρείς όσους παραδέχονται την ενοχή τους.
Το Νοβρούζ είναι μια γιορτή που ενώνει τους ανθρώπους απ’όλη την κοινωνία. Γιορτάζεται από Αζερμπαϊτζάνους όλων των θρησκειών και πολιτισμών και είναι γνωστή για τη δημοκρατική της φιλοσοφία, που προωθεί την ισότητα, τον αμοιβαίο σεβασμό και την κοινωνική συνοχή.
Το Νοβρούζ έχει μακρά ιστορία, με τους επιστήμονες να χρονολογούν την γιορτή στην περίοδο του Ζωροαστρισμού – μιας από τις παλαιότερες μονοθεϊστικές θρησκείες στον κόσμο, που χρονολογείται από 3.500 έως 5.000 χρόνια και προηγείται τόσο του Χριστιανισμού όσο και του Ισλάμ. Πιστεύεται ότι γιορταζόταν στην αρχαία Βαβυλώνα για 12 ημέρες, ξεκινώντας από τις 21 Μαρτίου ή Απριλίου. Σύμφωνα με την πρώτη επιγραφή η εορτή καθιερώθηκε το 505 π.Χ.
Κατά την τέταρτη σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO, στις 28 Σεπτεμβρίου 2009, το Νοβρούζ συμπεριλήφθηκε στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO με πολυεθνική υποψηφιότητα (Αζερμπαϊτζάν, Ινδία, Κιργιζία, Πακιστάν, Τουρκία, Ουζμπεκιστάν).
Το 2010 τα Ηνωμένα Έθνη ανακήρυξαν την 21η Μαρτίου ως Διεθνή Ημέρα του Νοβρούζ.
Η Amina Zalova είναι διπλωμάτης της Πρεσβείας του Αζερμπαϊτζάν στην Ελλάδα.
και Facebook 
