Η κλιματική αλλαγή απειλεί τη σοκολάτα και άλλα βασικά τρόφιμα – Σοβαρές επιπτώσεις για τις εισαγωγές της ΕΕ

Η κλιματική κρίση και η υποβάθμιση της βιοποικιλότητας εντείνουν τον κίνδυνο διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αναδεικνύει νέα έκθεση της βρετανικής συμβουλευτικής εταιρείας Foresight Transitions. Στο επίκεντρο βρίσκεται το κακάο, κρίσιμο προϊόν για τη βιομηχανία σοκολάτας, το οποίο απειλείται από κλιματικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες στις χώρες προέλευσης.

Το 90% των εισαγωγών καλαμποκιού και σχεδόν όλο το κακάο προέρχονται από ευάλωτες περιοχές

Η έρευνα, που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για το Κλίμα, αναλύει στοιχεία εμπορίου της Eurostat σε συνδυασμό με δύο παγκόσμιες βάσεις δεδομένων: τον Δείκτη Παγκόσμιας Προσαρμογής του Notre Dame και τη βαθμολογία βιοποικιλότητας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Σύμφωνα με τα ευρήματα:

• Πάνω από τα δύο τρίτα των εισαγωγών σε κακάο, καφέ, ρύζι, σόγια, σιτάρι και καλαμπόκι προς την ΕΕ το 2023 προήλθαν από χώρες με χαμηλή ή μέτρια ετοιμότητα έναντι της κλιματικής αλλαγής.
• Ειδικά για το κακάο, το 96,5% των εισαγωγών προέρχεται από χώρες περιορισμένης προσαρμοστικότητας στο κλίμα, ενώ το 77% προέρχεται από περιοχές με χαμηλή οικολογική ακεραιότητα.

Πιέσεις στις τιμές και ελλείψεις – Οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές

Η επικεφαλής της έκθεσης, Camilla Hyslop, προειδοποιεί ότι οι απειλές δεν είναι μελλοντικές αλλά ήδη παρούσες:

«Οι επιπτώσεις αγγίζουν πλέον άμεσα την οικονομία, την απασχόληση και την πρόσβαση των καταναλωτών σε βασικά προϊόντα. Δεν πρόκειται για αφηρημένους κινδύνους, αλλά για πραγματικό κόστος που αυξάνεται».

Η βιομηχανία σοκολάτας, ήδη επιβαρυμένη από τιμές ζάχαρης που αυξάνονται λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων, βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη και με προβλήματα διαθεσιμότητας κακάο, καθώς οι κύριες χώρες προέλευσης στη Δυτική Αφρική παλεύουν με πολλαπλές περιβαλλοντικές κρίσεις.

Η ΕΕ δεν είναι τόσο ασφαλής όσο πιστεύεται

Ο Paul Behrens, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σχολίασε:

*«Η ιδέα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι επισιτιστικά αυτάρκης αποδείχθηκε αφελής. Η έκθεση δείχνει ότι παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικές περιβαλλοντικές απειλές, ειδικά σε προϊόντα που εξαρτώνται από *εισαγωγές υψηλού ρίσκου».

Παρότι ο καφές, το ρύζι και η σόγια εμφανίζονται λιγότερο εκτεθειμένα συνολικά, η Ουγκάντα, η οποία καλύπτει το 10% των αναγκών της ΕΕ σε καφέ, βαθμολογείται με χαμηλή κλιματική ετοιμότητα και μέτρια έως φτωχή βιοποικιλότητα.

Ανάγκη για επενδύσεις στην προσαρμογή και δίκαιες απολαβές στους παραγωγούς

Η έκθεση προτείνει στις εταιρείες τροφίμων και ειδικά στους κατασκευαστές σοκολάτας να ενισχύσουν τη χρηματοδότηση προς τις κοινότητες παραγωγών, επενδύοντας σε αγροτική ανθεκτικότητα, προστασία της βιοποικιλότητας και δίκαιη τιμολόγηση:

«Αυτό δεν αποτελεί πράξη φιλανθρωπίας ή απλώς βιώσιμης επένδυσης (ESG), αλλά στρατηγική διαχείριση κινδύνου για την αλυσίδα εφοδιασμού», τονίζεται στην έκθεση.

Ο Joseph Nkandu, επικεφαλής αγροτικής ένωσης στην Ουγκάντα, ζητά καλύτερη πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια για το κλίμα:

«Ο καιρός έχει γίνει απρόβλεπτος. Ξηρασίες, καύσωνες και ασταθείς βροχές καταστρέφουν τις καλλιέργειες. Οι μικροκαλλιεργητές χρειάζονται στήριξη τώρα για να επιβιώσουν».

Η συστημική λύση απαιτεί αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες

Ο Marco Springmann, ειδικός στη διατροφή και τη βιωσιμότητα, σημειώνει ότι η δομή της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων πρέπει επίσης να αλλάξει:

«Σχεδόν το ένα τρίτο των σιτηρών και όλη σχεδόν η εισαγόμενη σόγια χρησιμοποιείται για ζωοτροφές. Αν δεν στραφούμε σε πιο βιώσιμες διατροφικές επιλογές, οι αλυσίδες εφοδιασμού δεν θα αντέξουν».