Παρέμβαση του ΤΕΕ/ΤΑΚ για κατασκευή φράγματος στο Γιόφυρο

Αξιότιμε κ. Περιφερειάρχη,

Όπως  γνωρίζετε το  Φράγμα  Αποσελέμη   αδειάζει,  και  η  χρήση  των  Γεωτρήσεων  για να  καλυφθούν  οι  ανάγκες  σε  νερό  κοστίζουν  πολλά,  λόγω  αντλήσεων,  για  να  φθάσει  το  νερό  στις  Δεξαμενές  φορτίου  και  να  διανεμηθεί  στη  συνέχεια  με  βαρύτητα.  Ο  Γιόφυρος  εν  τω  μεταξύ  χύνει  το  νερό  στη θάλασσα  ενώ  έχει απορροές  διπλάσιες  από  τον  Αποσελέμη.  Το  νερό  των  Φραγμάτων  φθάνει  στις  δεξαμενές  φορτίου  χωρίς  άντληση,  με  βαρύτητα  και έτσι  είναι  φθηνό  για  τους  καταναλωτές.  Το  φράγμα  του  Αποσελέμη  έχει  ταμιευτήρα  χωρητικότητας  25,17  εκατ.  κυβικά  και  η  κατανάλωση  στη  Βόρεια  παραλία  είναι  30  εκατ.  κυβικά.  Εάν  συμβεί  να έχουμε  συνεχόμενες  ξηρικές  χρονιές  το  νερό  του  φράγματος  δεν επαρκεί  και κατά συνέπεια οι ανάγκες θα καλυφθούν από γεωτρήσεις  που  απαιτούν  αντλήσεις  κόστους  σε  ρεύμα  πάνω  από  4  εκατ.  ευρώ  ετησίως.

Στη  Βόρεια  παραλία  της  Κρήτης  με  πληθυσμό  250.000  απαιτείται νερό  περίπου  20  εκατ.  κυβικά  και  με  απώλειες  δικτύων  40%  το  νερό  του  Φράγματος  δεν  επαρκεί, παρά μόνο  για  την  ΄΄καλή  χρονιά΄΄  με  μεγάλη  βροχόπτωση.

Με  την  παρούσα  επιστολή σας   προτείνουμε  να  δοθεί  προτεραιότητα  στη  κατασκευή  φράγματος  στον Γιόφυρο,  οπότε  η  δυνατότητα  αποθήκευσης  νερού  θα διπλασιαστεί,  δηλαδή  από  25  εκατ.  κυβικά  θα γίνει  50 εκατ..   Έτσι  ικανοποιείται  η  αύξηση  του  πληθυσμού  που  βλέπουμε  να  συμβαίνει  συνεχώς  τα  τελευταία  50 χρόνια  λόγω  της  αστυφιλίας.  Πλήρη  επάρκεια  νερού,  μόνο  από  Φράγματα,  δεν θα έχουμε   και  οι  γεωτρήσεις  θα  συνεχίσουν να  χρησιμοποιούνται,  επομένως  κάθε  πρόσθετη  ποσότητα  νερού  χωρίς  άντληση  είναι  πολύτιμη.

Με  τη  κατασκευή  Φράγματος  στον  Γιόφυρο  επιτυγχάνεται:

1. Αντιπλημμυρική προστασία. Γλυτώνουμε οριστικά από  τις  πλημμύρες  και  καταστροφές  στην  πεδινή κοίτη  του  Γιόφυρου έκτασης  10.000  στρεμμάτων.
2. Επέκταση σχεδίου πόλης.  Ελευθερώνεται  η  έκταση  αυτή,  ώστε  να  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  για  επέκταση  του  Σχεδίου  Πόλης,  δηλαδή  να  παραλάβει  τις  αυξήσεις  πληθυσμού  λόγω  αστυφιλίας.
3. Παραποτάμια αυθαίρετα. Είναι  γνωστό  σε  όλους ότι  το  Ηράκλειο  είναι  πρωταγωνιστής  σε κατασκευή  αυθαιρέτων.  Η οριοθέτηση  του Γιόφυρου  και   του  παραπόταμου  Μαραθίτη, χωρίς  να  γίνει  το  Φράγμα, σημαίνει  ότι  πάνω  από  300  οικοδομές  θα  κατεδαφιστούν.  Εάν  η  οριοθέτηση  γίνει  μετά  την  κατασκευή  του  Φράγματος  θα  απελευθερωθούν  εκτάσεις  παραποτάμιες  και  οι  οικοδομές  αυτές  θα  μπορούν  να  νομιμοποιηθούν.
4. Η κατασκευή αντιπλημμυρικών Έργων έχουν τεράστιο κόστος. Αν  είχε  γίνει το  Φράγμα  στον  Γιόφυρο  θα   γλυτώναμε  πάνω από  30  εκατ. ευρώ από  αντιπλημμυρικά  έργα  που  έγιναν  τα τελευταία  30 χρόνια. Επομένως  κάθε  καθυστέρηση  κατασκευής  Φράγματος   στον  Γιόφυρο  κοστίζει  σε  αντιπλημμυρικά  έργα  και  ζημιές  στις  επιχειρήσεις  του  Βιοτεχνικού  πάρκου Φοινικιάς  που  πρέπει  να  τις  αποφύγουμε.
5. Επέκταση Αγωγού διανομής  του  νερού στο   Λασίθι. Η  μελέτη  κατασκευής  του  Φράγματος  Αποσελέμη  προέβλεπε  και  επέκταση  του  Αγωγού  προς  Άγιο  Νικόλαο  μέχρι  Ελούντα  Λακώνια, Σείσι,  Μίλατο,  Νεάπολη,  Φουρνή,  και  Κριτσά.  Επίσης  προέβλεπε   διακλάδωση  του  Αγωγού  για  να  πάρει νερό  η Νεάπολη  και  η Φουρνή. Τα  έργα  αυτά  δεν  έγιναν κυρίως λόγω  έλλειψης  νερού,  ενώ  αφορούν  ταχέως  αναπτυσσόμενες  τουριστικές  περιοχές.
6. Επέκταση αγωγού διανομής νερού  μέχρι  Λινοπεράματα.  Ο  Αγωγός  διανομής  νερού  που  έχει  κατασκευασθεί  δίνει  νερό  στις  Δεξαμενές  Αλικαρνασού  (Δ7),  Παπά  Τίτου  Μετόχι,  Ούλαφ  Πάλμε  (Δ4)  και  Κορακοβούνι .  Στη  Δεξαμενή  νερού  στο  ΠΑ.Γ.Ν.Η.   δεν  έφθασε  ακόμη  ο Αγωγός,  αφού  το  νερό  δεν  επαρκεί.  Όσο  για  την υδροδότηση  της  παραλίας  από  Γιόφυρο  έως  Λινοπεράματα,  ελπίδα  υπάρχει  μόνο  αν  ευρεθούν   πρόσθετες  ποσότητες  νερού.
7. Χαμηλό κόστος νερού στους  καταναλωτές.  Το  νερό  από  τα  φράγματα  φθάνει  στις  Δεξαμενές  του  Δικτύου  διανομής  χωρίς  άντληση.  Αντιθέτως  το  νερό  από  Γεωτρήσεις  και  από  Αφαλάτωση  φθάνει  στις  Δεξαμενές  διανομής  με  άντληση,  από την  στάθμη  του  υπόγειου  υδροφόρου ορίζοντα. Το  Διϋλιστήριο  του  Αποσελέμη έχει  υψόμετρο +165  και  το νερό  φθάνει  στις  Δεξαμενές  Διανομής  (Στα  2  Αοράκια,  Παπά  Τίτου  Μετόχι,  Ούλαφ  Πάλμε   και  Κοροκοβούνι)  με  βαρύτητα.
8. Επαναχρησιμοποίηση Φράγματος  Φοινικιάς.  Το  Φράγμα   της  Φοινικιάς  από σκυρόδεμα  έχει  μπαζωθεί  από  τα  φερτά  υλικά  των  πλημμυρικών παροχών.  Θα  μπορούσε  να  μελετηθεί η επαναχρησιμοποίηση  του  για  συγκράτηση  πλημμυρικών  νερών  και  με  άντληση  να  προστίθενται  στο  νερό  των  Ταμιευτήρων  Αποσελέμη  και Γιόφυρου.  Αυτό  είναι  θέμα  προς  εξέταση  από  τους ειδικούς που  θα μελετήσουν  το  Φράγμα  του  Γιόφυρου.
9. Καθαρισμός νερού  Γεωτρήσεων.  Η  κατασκευή  Διυλιστηρίου  που  θα  επεξεργάζεται   και   τα   νερά  των  Γεωτρήσεων   είναι   θέμα   προς  εξέταση,  γιατί  σήμερα  30.000  υδρόμετρα  δεν  μετρούν,  αφού  έχουν  σκεπαστεί  με άμμο  που  φέρνουν  οι  Γεωτρήσεις.  Με  την ευκαιρία  της  εκπόνησης  μελέτης  για Φράγμα  στον  Γιόφυρο πρέπει  να  μελετηθεί  και  Διυλιστήριο  όπου  θα  περνούν  και  τα  νερά  των  Γεωτρήσεων προς επεξεργασία.
10. Αγωγός Γεωτρήσεων  Μαλίων. Το  νερό από  τις  6  Γεωτρήσεις των  Μαλίων  μπορεί  να εκτραπεί  να διυλίζεται  στο  Διυλιστήριο  του  Αποσελέμη  και να  έρχεται  στο  Ηράκλειο με τον  αγωγό  του  Αποσελέμη  που σήμερα λειτουργεί  με λιγότερο  από  τη  μισή  δυνατότητα  του.  Ο  Αγωγός  του  Αποσελέμη από  το  Διϋλιστήριο στο  Ηράκλειο  διαμέτρου  1μ  έχει  δυνατότητα  110.000  κυβικά νερού  την  ημέρα,  αλλά μέχρι  σήμερα  δεν  έχει  λειτουργήσει  με  παροχή  μεγαλύτερη  από  40.000  κυβικά  ημερησίως.  Ο  Αγωγός  Μαλίων  διαμέτρου  0,45μ  έχει  κατασκευασθεί  το  1962- 1963  o οποίος σε κάποιες περιπτώσεις διέρχεται μέσα από ιδιοκτησίες. Ο  αγωγός  του  Αποσελέμη  διαμέτρου  1μ  διέρχεται  αποκλειστικά  από  δρόμο,  ώστε  να  είναι  ευχερής η πρόσβαση  των συνεργείων  επισκευής  σε  περίπτωση  βλάβης.

Επιπρόσθετα το  μεγάλο  μειονέκτημα  κατασκευής  Φράγματος  στον  Γιόφυρο αποτελεί  το  μεγάλο  κόστος  κατασκευής  των  αναγκαίων  έργων  και  ο χρόνος  που  απαιτείται  για  την μελέτη  και  κατασκευή  των  έργων  που   συνήθως υπερβαίνει τα  5  χρόνια.  Αυτό  σημαίνει  ότι  η μελέτη  το  Φράγματος  έπρεπε  να  έχει  ξεκινήσει  τουλάχιστον  5  χρόνια πίσω  για  να  μην  φθάσουμε  στο  σημερινό  αδιέξοδο,  να  συζητούμε για  αφαλάτωση.  Η  Αφαλάτωση   έχει  κόστος  μικρό  στην  αρχική  επένδυση,  αλλά  μεγάλο  κόστος  άντλησης  και  καθαρισμό  του  νερού,  δηλαδή  ακριβό  νερό  στους  καταναλωτές.  Επίσης, δεν  προσφέρει  μόνιμη  αντιπλημμυρική  προστασία, ούτε  δίνει  διέξοδο  επέκτασης  του  Σχεδίου πόλης  Ηρακλείου  στην  πεδινή  κοίτη  του  Γιόφυρου.  Το  κόστος κατασκευής  του  Φράγματος  αποσβένεται  σε  15  με  20  χρόνια,  αλλά  η  λειτουργία  του Φράγματος  διαρκεί  πάνω  από  100  χρόνια. Το  Φράγμα  του  Μαραθώνα  κατασκευάσθηκε  το 1932  και  λειτουργεί  με  ελάχιστη συντήρησή  90  χρόνια  μέχρι  σήμερα,  χωρίς  μείωση  της  αποδοτικότητας  του.

Άλλη  λύση είναι  η  κατασκευή  μικρών φραγμάτων  και  Λιμνοδεξαμενών  που  έχει πλεονέκτημα  ότι  σαν μικρά  έργα  κατασκευάζονται  σε  μικρότερο  χρόνο,  αλλά  το  κόστος  κατασκευής τους   σε  σχέση  με  την ποσότητα  του  νερού  που  προστίθεται  στην   κατανάλωση  είναι  πολλαπλάσιο.  Όσο  για  τις  Γεωτρήσεις,    λύνουν  μεν  το  πρόβλημα  αλλά  με  επιβάρυνση  στο  κόστος  του  νερού  στον καταναλωτή  από  την άντληση,  για   να φθάσει  το νερό μέχρι  τις  δεξαμενές  φορτίου  και  να  μπορεί  στη συνέχεια  να  φθάσει  σε  όλες  τις  οικοδομές  της  πόλης  με επαρκή  πίεση.

      Η  κατασκευή  του  Φράγματος  στο Γιόφυρο προϋποθέτει  κατ’  αρχήν  την  σύνταξη  μελέτης  και στην συνέχεια  εξεύρεση  χρηματοδότησης  για  την   κατασκευή  του.

  Έκθεση  προεκτίμησης  κόστους – οφέλους 

Η  Έκθεση  προεκτίμησης κόστους    θα  περιέχει   στοιχεία  τεκμηρίωσης  της  ανάγκης  κατασκευής  του  Φράγματος  στον  Γιόφυρο  και  της   εξασφάλισης  των  ανωτέρω  ποσοτήτων  νερού  ενώ  ταυτόχρονα  θα τεκμηριώνει  και  τις  αναγκαίες  δαπάνες   κατασκευής  και  απαλλοτριώσεων  και  όσα  παράλληλα  έργα  απαιτηθούν, όπως αγωγοί  μεταφοράς  νερού,  Διυλιστήριο,  σύνδεση   με  υφιστάμενα  δίκτυα  καθώς και  να  γίνει  επέκταση  του  Αγωγού  Ηράκλειο  – Άγιος  Νικόλαος  μέχρι  Ελούντα  και  Λινοπεράματα.  Αυτή  η  Έκθεση  προεκτίμησης   θα  δώσει  τα  στοιχεία  για  να  γίνει  η διακήρυξη  ανάθεσης  της προμελέτης  και  της  οριστικής μελέτης  του  συνόλου  του έργου.

Με  βάση  τα  παραπάνω,  θεωρούμε αναγκαία την κατασκευή του φράγματος στο Γιόφυρο για  την  ανάπτυξη  του  Ηρακλείου  και  της  βόρειας  παραλίας  της  Ανατολικής  Κρήτης.  Με τον τρόπο αυτό   θα  σταματήσουν  σε  κάθε  πλημμύρα  ζημιές  και  διαμαρτυρίες  από  τους πολίτες. Όσο   για  το  νερό  που  θα  εξοικονομηθεί  και  θα   διπλασιάσει  τις  διατιθέμενες  σήμερα  ποσότητες,  η  ωφέλεια  αφορά  το  μέλλον  της πόλης του Ηρακλείου   τα  επόμενα  50  η  100  χρόνια  για  να μπορέσει  να  εξυπηρετήσει  τον συνεχώς  αυξανόμενο  πληθυσμό,  αλλά  και  τον  συνεχώς  αυξανόμενο  τουρισμό  σε  όλη  τη  Βόρεια  παραλία  από  τα  Λινοπεράματα  μέχρι  τον  Άγιο  Νικόλαο  και την Ελούντα.  Θα απαλλαγούμε από  τις  δαπάνες  αντιπλημμυρικών  έργων,  θα  γίνει  δυνατή  η  πολεοδομική επέκταση  της  πόλης  του  Ηρακλείου  στην πεδινή  κοίτη  του Γιόφυρου,  και οι πολίτες δεν θα αντιμετωπίζουν μελλοντικά πρόβλημα επάρκειας νερού.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων και αναμένουμε τις ενέργειες σας.

                                                                      Για τη ΔΕ του ΤΕΕ/ΤΑΚ

                                                                             Ο Πρόεδρος

                                                                      Γεώργιος Ταβερναράκης

                                                                      Πολιτικός Μηχανικός