The idea is simple – that anyone living in an undeniably urban environment, should have all their daily needs – shopping, education, health, leisure, even work – within an easily reachable 15-minute walk or cycle ride.
Αυτό είναι το ποιοτικό ευρωπαϊκό μοντέλο αστικής διαβίωσης και ανάπτυξης.
Πώς όμως θα το εφαρμόσουμε στην Πόλη μας, και το περιαστικό περιβάλλον της;
Όποιος ζει σε ένα αναμφισβήτητα αστικό περιβάλλον, θα πρέπει να έχει όλες τις καθημερινές του ανάγκες – ψώνια, εκπαίδευση, υγεία, αναψυχή, ακόμη και εργασία – μέσα σε 15 λεπτά με τα πόδια ή με το ποδήλατο εύκολα προσβάσιμο.
Αυτό θα αποτελέσει το δύσκολο κουίζ για την επόμενη Δημοτική Αρχή, καθώς πλέον η όποια αστική και περιαστική ανάπλαση παρά την κλιματική ουδετερότητα και κυκλική αναπτυξιακή ώθηση που μπορεί να προσδίδει στον παραγωγικό ιστό, δημιουργεί πρόβλημα στην ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα του πολίτη/επισκέπτη.
Αρκεί το Ανθεκτικό, έξυπνο, κλιματικά ουδέτερο Ηράκλειο, με καινοτόμα παραγωγή και κυκλική αναπτυξιακή ταυτότητα;
¨Όχι, δεν αρκεί.
Επιζητούμε την ποιοτική καθημερινότητα.
Σχεδόν όλες οι πόλεις έχουν δώσει έμφαση στο κέντρο τους, έτσι και το Ηρακλειο. Η λογική των τοπικών περιφερειακών κέντρων έχει να κάνει με την ανάπτυξη των γειτονιών της Πόλης τόσο σε αστική ανάπλαση όσο και σε κυκλοφοριακές τροποποιήσεις ώστε να μπορέσουν να αποτελέσουν κ αυτές πυρήνα επιχειρηματικής ανάπτυξης.
Αυτή η προσέγγιση στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης από το αυτοκίνητο, στην προώθηση της υγιούς και βιώσιμης διαβίωσης και στη βελτίωση της ευημερίας και της ποιότητας ζωής για τους κατοίκους των πόλεων και των περιαστικών περιοχών τους.
Η εφαρμογή της ιδέας της πόλης των 15 λεπτών απαιτεί μια διεπιστημονική προσέγγιση, που περιλαμβάνει σχεδιασμό μεταφορών, πολεοδομικό σχεδιασμό και χάραξη πολιτικής, για τη δημιουργία καλά σχεδιασμένων δημόσιων χώρων, φιλικών προς τους πεζούς δρόμων και ανάπτυξης μικτής χρήσης.
Αρκετά πράγματα έχουν σχεδιαστεί και πραγματώνονται στην Πόλη μας.
Αυτή η αλλαγή στον τρόπο ζωής μπορεί να περιλαμβάνει την εξ αποστάσεως εργασία που μειώνει τις καθημερινές μετακινήσεις και υποστηρίζεται από την πρόσφατη ευρεία διαθεσιμότητα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ)-Ψηφιακή Μετάβαση και Έξυπνη Πόλη.
Η έννοια έχει περιγραφεί ως «επιστροφή σε έναν τοπικό τρόπο ζωής».
Οι ρίζες της ιδέας μπορούν να ανιχνευθούν στις προ-μοντέρνες παραδόσεις πολεοδομικού σχεδιασμού, όπου η βατότητα και η κοινοτική ζωή ήταν το κύριο επίκεντρο πριν από την εμφάνιση των δικτύων δρόμων και των αυτοκινήτων.
Πρόσφατα, βασίζεται σε παρόμοιες αρχές με επίκεντρο τον πεζό που συναντάμε στο New Urbanism, στην ανάπτυξη που προσανατολίζεται στη συγκοινωνία (πρότζεκτ Mini Bus) και σε άλλες προτάσεις που προάγουν την βατότητα, τις αναπτύξεις μικτής χρήσης και τις συμπαγείς, βιώσιμες κοινότητες. Έχουν προταθεί πολυάριθμα μοντέλα σχετικά με το πώς μπορεί να εφαρμοστεί η ιδέα, όπως πόλεις διάρκειας 15 λεπτών που χτίζονται από μια σειρά μικρότερων γειτονιών διάρκειας 5 λεπτών, γνωστές επίσης ως πλήρεις κοινότητες ή γειτονιές που μπορούν να περπατήθούν.
Τί γίνεται, όμως, σε ήδη πολυπληθείς Πόλεις που ο άναρχος πολεοδομικός Σχεδιασμός περιορίζει τις νέες αρχές αστικής ανάπλασης.
Δυστυχώς στην Πόλη μας ,δεν υπάρχει ο απαιτούμενος πολεοδομικός σχεδιασμός, και δεν λειτουργεί καν η έννοια του masterplanning δηλαδή του αστικού σχεδιασμού σε μικρή κλίμακα. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός γίνεται ανάμεσα στα ήδη χτισμένα και κάνει δεκαετίες να ολοκληρωθεί, με υπαιτιότητα του κεντρικού Κράτους κυρίως.
Η ιδέα απέκτησε σημαντική έλξη τα τελευταία χρόνια αφού η δήμαρχος του Παρισιού Anne Hidalgo συμπεριέλαβε ένα σχέδιο για την εφαρμογή της ιδέας της πόλης των 15 λεπτών κατά τη διάρκεια της εκστρατείας επανεκλογής της το 2020.
Έκτοτε, πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει τον ίδιο στόχο και πολλοί ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει το μοντέλο των 15 λεπτών ως εργαλείο χωρικής ανάλυσης για να αξιολογήσουν τα επίπεδα προσβασιμότητας εντός του αστικού ιστού.
Δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε το κέντρο της Πόλης, μπορούμε όμως να δώσουμε έμφαση στην ορθή ανάπτυξη των γειτονιών, και των Χωριών της.
Τοπική ποιότητα διαβίωσης με ένα μετασχηματισμό στα πρότυπα του κέντρου των 15 λεπτών , όσο αυτό είναι εφικτό. Έμφαση στον σχεδιασμό και στην ισόρροπη ανάπτυξη του περιαστικού Ηρακλείου και στις γειτονιές της Πόλης, χωρίς να αποκλείομαι τα Χωριά γύρω από την Πόλη.
Δυστυχώς δεν μπορούμε να έχουμε πάρκινγκ διαθέσιμο σε κάθε στενό, οπότε υποχρεούμαστε να τροποποιήσουμε τον σχεδιασμό της καθημερινότητας της Πόλης ευελπιστώντας ότι θα συμβάλλουμε στην αλλαγή της κουλτούρας μας.
Μαζί Μπορούμε να οριοθετήσουμε πολιτικές και δράσεις για ένα ποιοτικό & βιώσιμο Δήμο.
#IraklioGiaOlous
#DikaiwmaSthnPolh
#DikaiwmaGiaOlous
* O Νίκος Βασιλάκης είναι MSE Msc Μηχανικός Υλικών,
Πρόεδρος Επιτροπής Βιομηχανίας & Παραγωγικής Ανασυγκρότησης ΤΕΕ/ΤΑΚ,
Σύμβουλος Βιομηχανικής Κυκλικής Ανάπτυξης -ESG-CΟx-RnD & Διαχείρισης Έργων,
Ειδικός Συνεργάτης Σ.Ε.Β.Π.Η,
Μέλος ΔΣ Ο.Α.Κ ΑΕ και
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Ηρακλείου με την Παράταξη "Δικαίωμα στην Πόλη"
(υποψ.Δήμαρχος Αλέξης Καλοκαιρινός).
και Facebook 
