Ξεκινούν έρευνες για φυσικό αέριο – Οι περιοχές νοτιοδυτικά της Κρήτης πιθανόν να «κρύβουν» εκπλήξεις

Άκρως αισιόδοξες είναι οι προβλέψεις για την ύπαρξη σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου στη χώρα μας, σύμφωνα με έκθεση του μέλους της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, Δρ. Ηλία Κονοφάγου.

Στην έκθεση που παρουσιάζει το iefimerida.gr –και έγινε γνωστή προ μηνών στα υπόλοιπα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών- αναφέρεται ότι στην Ελλάδα «υπάρχουν βάσιμες πιθανότητες να διαπιστωθούν και να παραχθούν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου που θα μπορούσαν σε ορίζοντα 35ετίας να φθάσουν τα 5 τρις m3 και να αντικαταστήσουν πλήρως το εισαγόμενο στη χώρα μας φυσικό αέριο αλλά και να καταστήσουν την Ελλάδα χώρα παραγωγό κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου 2021-2050».

Η επιτάχυνση των ερευνών για την εξόρυξη φυσικού αερίου, που ανακοίνωσε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στηρίζεται σε προκαταρκτικές μελέτες των τελευταίων ετών, τόσο στον ηπειρωτικό όσο και στον θαλάσσιο χώρο, που δείχνουν ακριβώς τις δυνατότητες ύπαρξης σημαντικών κοιτασμάτων στην περιοχή του Ιονίου αλλά και στη νοτιοδυτική Κρήτη.

Οι 6 περιοχές στις οποίες θα γίνουν έρευνες για φυσικό αέριο

1. Περιοχή 2, ΒΔ της Κέρκυρας
2. Περιοχή Ιόνιο
3. Περιοχή 10 (Κυπαρισσιακός)
4. Δυτικά Κρήτης
5. Νοτιοδυτικά Κρήτης
6. Ιωάννινα (χερσαία περιοχή και η πλέον ώριμη)

Συντηρητικές οι αρχικές εκτιμήσεις του 2018

Σύμφωνα με προγενέστερες εκτιμήσεις του 2018, που περιλαμβάνονται σε τόμο της Ακαδημίας Αθηνών με θέμα «Ενεργειακές προοπτικές της Ελλάδας 2030 με ορίζοντα το 2050», μία συστηματική έρευνα εγχώριων πετρελαιοπιθανών περιοχών θα μπορούσε, σε ορίζοντα 35 έως και 45 χρόνων να αποδώσει στην χώρα μας (με 50% πιθανότητα) εκμεταλλεύσιμα αποθέματα κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της τάξης των 19,5 δισεκατομμυρίων ισοδυνάμων βαρελιών πετρελαίου (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) ή εάν πρόκειται αποκλειστικά για φυσικό αέριο ~2,7 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου (2,7 δις m3).

Οι εκτιμήσεις αυτές, σύμφωνα με τον Δρ. Κονοφάγο, θεωρούνται αρκετά συντηρητικές δεδομένου ότι, λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων την εποχή εκείνη, δεν έλαβαν υπ’ όψη τους τις δυνατότητες παρουσίας υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υφαλογενών ασβεστολίθων, δηλαδή στόχων κοιτασμάτων φυσικού αερίου «τύπου Zohr» εντός της ελληνικής επικράτειας, όπως αυτό που ανακαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 στη Μεσόγειο, το 20ο μεγαλύτερο σε μέγεθος κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο.

«Aποδείχθηκε ότι περιέχει 800 δις m3 φυσικού αερίου και 1 δις βαρέλια (bbl) συμπυκνωμάτων πετρελαίου. Απ’ όλες τις υπάρχουσες μέχρι σήμερα νέες χαρτογραφήσεις και ανακαλύψεις νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχει προκύψει ότι το κοίτασμα «Zohr» δεν είναι μοναδικό στη μείζονα περιοχή μας αλλά μπορεί να θεωρηθεί επαναλαμβανόμενο από την υπεράκτια περιοχή του Λιβάνου μέχρι και την υπεράκτια περιοχή μεταξύ Λιβύης-Κρήτης και Πελοποννήσου», αναφέρεται στην πρόσφατη έκθεση με τίτλο: «Οι προοπτικές του ελληνικού φυσικού αερίου».

Οι δυνατότητες ύπαρξης κοιτασμάτων τύπου «Zohr» στην Ελλάδα

Όπως τονίζει στην έκθεση του ο κ. Κονοφάγος, που στο παρελθόν διετέλεσε Γενικός Διευθυντής Έρευνας & Παραγωγής Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., από το έτος 2000 και μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2015, στην ανατολική Μεσόγειο υπεγράφησαν αρκετές υπεράκτιες συμβάσεις έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων μεταξύ πετρελαϊκών εταιρειών (Noble Energy, Delek, Avner, BP, SHELL, TOTAL, ΕΝΙ κ.λπ.) και χωρών όπως η Κύπρος, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.

Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2015, οι ερευνητικές επενδύσεις στην περιοχή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ επέτρεψαν στις πετρελαϊκές εταιρείες να ανακαλύψουν σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου όπως το «Dalit», «Tamar», «Leviathan» και «Αφροδίτη» καθώς και να εντοπίσουν ορισμένους παρόμοιους γεωλογικούς γεωτρητικούς στόχους κοιτασμάτων του ίδιου τύπου στην ίδια περιοχή (Εικ.1). Οι ανακαλύψεις αυτές αποθεμάτων 1 τρις m3 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2015 αφορούσαν αποκλειστικά κοιτάσματα ταμιευτήρων ψαμμιτικού τύπου.

Μετά τον Σεπτέμβριο του 2015 όμως η έρευνα στην ανατολική Μεσόγειο άλλαξε ριζικά όταν η πετρελαϊκή Ιταλική Εταιρεία ΕΝΙ ανακοίνωσε την ανακάλυψη του πρώτου υπεργιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου νότια της Κύπρου και νοτιο-ανατολικά της Κρήτης –του κοιτάσματος Zohr- το οποίο βρίσκεται εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Αιγύπτου (Εικ.1).

«Υπολογίζεται ότι τα απολήψιμα αποθέματα του κοιτάσματος αυτού θα μπορούσαν να φτάσουν τα 800 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα (m3) φυσικού αερίου (30 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, Tcf), γεγονός που σε ποσότητα αντιπροσωπεύει τις σημερινές ανάγκες της Ελλάδας σε φυσικό αέριο για 200 χρόνια», σημειώνεται.

Νέοι ερευνητικοί δρόμοι για τον εντοπισμό κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο

Η ανακάλυψη του κοιτάσματος δεν αποτέλεσε μόνο μία σημαντική εμπορική επιτυχία, αλλά «άνοιξε» νέους ερευνητικούς δρόμους για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση νέου τύπου κοιτασμάτων στην ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή ταμιευτήρων καρστικών υφαλογενώνασβεστολιθικών κοιτασμάτων (reefs) φυσικού αερίου, ενώ μόλις προ έτους η έρευνα κοιτασμάτων φυσικού αερίου εστιαζόταν αποκλειστικά σε κοιτάσματα ταμιευτήρων ψαμμιτικού τύπου.

Η ΕΝΙ δήλωσε ότι το κοίτασμα «Zohr» δημιουργήθηκε σε ακτές παλαιο-λιμνοθαλασσών της ύστερης εποχής του Μειόκαινου προ 7 έως και 5 εκατομμυρίων ετών. Η ανακάλυψη έδωσε μία νέα και ισχυρή ώθηση στις προοπτικές ανακάλυψης νέων γιγαντιαίων στόχων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Μεσόγειο. Οι στόχοι αυτοί εντοπίζονται σε παλαιο-υψηλά ασβεστολίθικών ακτών παλαιολιμνοθαλασσών, που κάποια χρονική στιγμή καλύφθηκαν με στρώματα άλατος –αδιάβροχα στο φυσικό αέριο- την εποχή του Μεσσηνίου.

«Μετά τις δύο γεωτρήσεις της ΕΝΙ στο Κοίτασμα Ζohr εντοπίστηκαν στην Κύπρο και νότια της Κρήτης ανάλογες θέσεις παλαιολιμνοθαλασσών όπου γεωφυσικές έρευνες έδειξαν με σαφήνεια την ύπαρξη τουλάχιστον 10 και πλέον γιγαντιαίων στόχων κοιτασμάτων τύπου Zohr (Εικ.3). Όσον αφορά τις προοπτικές κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και την Ελλάδα οι μελέτες των Πανεπιστημίων Κολούμπια των Η.Π.Α. και Ουτρέχτης στην Ολλανδία έδειξαν ότι -από γεωλογική άποψη- υπάρχουν περιοχές όπου θα ήταν δυνατόν να εντοπιστούν υφαλογενείς ταμιευτήρες βιογενούς αερίου ανάλογοι μ’ αυτούς του κοιτάσματος Zohr», εξηγεί στην έκθεσή του ο Δρ. Κονοφάγος.

Οι περιοχές νότια της Πελοποννήσου και νοτιοδυτικά της Κρήτης πιθανόν να «κρύβουν» εκπλήξεις

Οι περιοχές που χαρτογραφήθηκαν από τα παραπάνω πανεπιστήμια (Εικόνα 1, με πράσινους κύκλους) εντοπίζονται γεωγραφικά νότια της Πελοποννήσου και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και νότια και νοτιοδυτικά της Κύπρου. Πρόκειται για περιοχές που προκάλεσαν ήδη το ερευνητικό ενδιαφέρον των μεγαλύτερων εταιρειών πετρελαίου στον κόσμο δηλ. της Exxon Mobil και της Total σε συνεργασία με την Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., οι οποίες υπέβαλλαν αιτήσεις ενδιαφέροντος για παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων.

Σύμφωνα πάντα με την έκθεση της Ακαδημίας Αθηνών, οι συγκεκριμένες περιοχές εμφανίζουν από ερευνητική άποψη σημαντικές ομοιότητες με τις θαλάσσιες περιοχές της νότιας Κύπρου, όπου είναι δυνατόν να περιέχουν από στρατηγική άποψη σημαντικά αποθέματα βιογενούς φυσικού αερίου «τύπου Zohr».

«Τα αναμενόμενα επιπλέον πιθανά αποθέματα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα έκτασης τουλάχιστον 150.000 km2 ευρισκόμενων εντός της υπεράκτιας δυτικής Κρήτης, νότιοδυτικής Κρήτης, νότιας Κρήτης και νοτιοανατολικής Κρήτης δεν είναι δυνατόν σήμερα να εκτιμηθούν με ακρίβεια. Αλλά υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις μέσω πρόσφατων χαρτογραφήσεων γεωφυσικών σεισμικών ερευνών υψηλής ευκρίνειας εντός της ελληνικής επικράτειας ότι υπάρχουν τουλάχιστον 30 στόχοι κοιτασμάτων (Εικ.4). Εάν λάβουμε υπ' όψη μία εύλογη πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος της τάξης του 20% αυτό σημαίνει ότι θα ήταν δυνατόν να ανακαλυφθούν στην Ελλάδα 6 τουλάχιστον κοιτάσματα τύπου Zohr αποθέματα τουλάχιστον 5 τρισεκατομμύριων κυβικών μέτρων (5 τρις m3) φυσικού αερίου σημερινής αξίας τουλάχιστον 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ($1Tρις)», τονίζεται.

Τέλος, σημειώνεται ότι οι μέχρι σήμερα εκτιμήσεις και χαρτογραφήσεις σχεδόν όλων των γεωφυσικών εταιρειών που έχουν εργαστεί στην Ανατολική Μεσόγειο δείχνουν ότι (Εικ.5) οι ασβεστολιθικοί ύφαλοι «τύπου Zohr» επαναλαμβάνονται επί 300 χιλιόμετρα από την Κυπριακή υφαλοκρηπίδα μέχρι και την Ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια του Καστελόριζου επεκτεινόμενοι ανατολικότερα μέχρι και νότια της Πελοποννήσου.