«Τελευταίο Ταξίδι»: O Άρης Χατζηστεφάνου στο νέο του ντοκιμαντέρ ακολουθεί τα βήματα του Καζαντζάκη στην Ιαπωνία

Τρία χρόνια μετά το επίκαιρο ντοκιμαντέρ του «Make the Economy Scream» (2019) για την οικονομική κατάσταση στη Βενεζουέλα, ο Άρης Χατζηστεφάνου επιστρέφει με νέα ταινία τεκμηρίωσης. Πρόκειται για το «Τελευταίο Ταξίδι», το οποίο πραγματοποιεί την επίσημη πρεμιέρα του την Πέμπτη 17 Μαρτίου στο 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, συμμετέχοντας στο Διαγωνιστικό Τμήμα >>Film Forward.

Ο Γιάννης Αγγελάκας και η Όλια Λαζαρίδου διαβάζουν αποσπάσματα από ένα βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, ενώ ο Άρης Χατζηστεφάνου αντιπαραβάλει την αφήγηση με εικόνες της σύγχρονης Ιαπωνίας, εμπλουτισμένες με manga, anime και video games. Αφιέρωμα σε δύο ταξίδια που καθόρισαν την φιλοσοφική και πολιτική σκέψη του Καζαντζάκη και του κόστισαν τη ζωή του.

Οι παλιοί «κουλήδες» αφήνουν τις χειράμαξες και ανεβαίνουν στα ποδήλατα της Uber-Eats και της διαμοιραστικής οικονομίας, ενώ ιερόδουλες στέκονται στα ίδια πεζοδρόμια που κάποτε ενέπνευσαν τον σκηνοθέτη Φριτς Λανγκ στην ταινία «Metropolis». Υπερδυνάμεις συγκρούονται για την κυριαρχία στην Ανατολική Ασία με φόντο – τότε όπως και τώρα – μια πανδημία, η οποία το 1957 στοίχισε τη ζωή του Νίκου Καζαντζάκη.

O Άρης Χατζηστεφάνου ακολουθεί τα βήματα του Καζαντζάκη σε δυο ταξίδια που πραγματοποίησε στην Ιαπωνία, πριν και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. H κάμερα «σχολιάζει» την εικόνα της σύγχρονης Ιαπωνίας και ολόκληρου του κόσμου, προσθέτοντας στιγμιότυπα από anime, video games και ιαπωνικά manga.

«Μα μέσα μου δούλευε κρυφά μια πείνα, μια δίψα, μια ράτσα βάρβαρη, που δεν είχε ακόμα μπουχτίσει τον κόσμο. Τα σωθικά μου ήταν γιομάτα αίμα και λάσπη και λαχτάρα.» – Νίκος Καζαντζάκης

Άρης Χατζηστεφάνου

«Ένα ντοκιμαντέρ για τον Καζαντζάκη της δεκαετίας του ’30 αποτελεί από μόνο του μια ωρολογιακή βόμβα, η οποία κανένας δεν θέλει να σκάσει στα χέρια του. Πώς να παρουσιάσεις έναν άνθρωπο που τότε δήλωνε «γοητευμένος από το πρόσωπο του Φράνκο» και σημείωνε πως «ο Μουσολίνι είναι, ίσως, πολύ μεγαλύτερος απ΄ό,τι  ωστόρα συνηθίσαμε να θαρρούμε». Τον ίδιο, όμως, άνθρωπο που θα γράψει πως τέσσερα στάθηκαν τ’ αποφασιστικά σκαλοπάτια στο ανηφόρισμά του: «Χριστός, Βούδας, Λένιν, Οδυσσέας».

Ίσως ο καλύτερος τρόπος είναι να τον αφήσεις να διηγηθεί μόνος του την ιστορία του. Να «εκτεθεί» πολιτικά αλλά και να εκθέσει, όχι μόνο τη μυθοπλαστική ιδιοφυΐα του, αλλά και τις δημοσιογραφικές ικανότητές του. Το ντοκιμαντέρ αυτό, στηριγμένο στο βιβλίο του «Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία Κίνα», ισορροπεί σε αυτήν ακριβώς τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στον μύθο και το ρεπορτάζ. Για περίπου έναν χρόνο ακολουθήσαμε τα βήματα του Νίκου Καζαντζάκη στα δύο μεγάλα ταξίδια του στην Ιαπωνία, το 1935 και το 1957. Καταγράψαμε τα μνημεία που γνώρισε και έμειναν αναλλοίωτα στον χρόνο και τον πόλεμο, αλλά και τις πόλεις και τις γειτονιές που άλλαξαν με θεαματικό τρόπο. Τον φανταστήκαμε να κατευθύνεται προς τους οίκους ανοχής της συνοικίας Γιοσιβάρα, καθισμένο όχι σε μια «ρικσά» αλλά σε ένα Uber. Τον είδαμε να προβλέπει τη μετατόπιση της διεθνούς γεωπολιτικής σκακιέρας προς την Ανατολική Ασία αλλά και να αποσιωπά την άνοδο του φασισμού που γιγαντωνόταν μπροστά στα μάτια του. Να εγκαταλείπει τον βουδισμό για χάρη του Έπαφου (του θεού της αφής), αλλά να μην βρίσκει ποτέ τον υλισμό.

Ή όπως έγραψε γι’ αυτόν ο Βάρναλης: «γιατί κι αν είναι το έργο του μάλλον αρνητικό, έχει δυο μεγάλα προτερήματα, που το σώζουν από κάθε χαλασμό: την ελευθερία της συνείδησης και την περηφάνια της ελευθερίας».»

24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Διεξάγεται από την Πέμπτη 10 έως την Κυριακή 20 Μαρτίου τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και διαδικτυακά. Την αυλαία της φετινής διοργάνωσης σήκωσε το επίκαιρο ντοκιμαντέρ «Πώς Να Επιβιώσετε Σε Μια Πανδημία» (How to Survive a Pandemic) του Ντέιβιντ Φρανς, το οποίο προβλήθηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη.

Συνολικά θα παρουσιαστούν 233 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους στην ιστορική έδρα του θεσμού, στις αίθουσες Ολύμπιον και Παύλος Ζάννας, καθώς και στις αίθουσες του Λιμανιού, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές, αλλά και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr.

>>Film Forward

Ένα διαγωνιστικό πρόγραμμα που παρουσιάζει το έργο νέων, τολμηρών σκηνοθετών οι οποίοι αμφισβητούν τη σχέση μας με την πραγματικότητα και επιχειρούν να την αναδιαπραγματευτούν πέρα από τις συμβάσεις των κινηματογραφικών ειδών.

To διαγωνιστικό πρόγραμμα >>Film Forward περιλαμβάνει δώδεκα ταινίες άνω των 45 λεπτών, οι οποίες πειραματίζονται με τη φόρμα και τη μέθοδο της ταινίας τεκμηρίωσης. Οι ταινίες διαγωνίζονται για τον Χρυσό Αλέξανδρο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 6.000€, καθώς και το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό 'επαθλο 3.000€.

Η φετινή κριτική επιτροπή, αποτελείται από τους:

• Τόμπι Λι: Καλλιτέχνις, Ανθρωπολόγος και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Σπουδών Κινηματογράφου στη Σχολή Καλών Τεχνών Tisch της Νέας Υόρκης
• Μπάμπης Μακρίδης: Σκηνοθέτης (L – 2012, Οίκτος – 2018, Birds or How to Be One)
• Μάρτα Ποπιβόντα: Σκηνοθέτρια και Καλλιτέχνις Βίντεο

Πηγή: tvxs.gr