Η «Προσκύνηση των Μάγων» του Δαμασκηνού: Το αριστούργημα που γεννήθηκε στη σκιά του Ψηλορείτη

Στον ίσκιο του Ψηλορείτη, στη Μονή Βροντησίου, ανάμεσα στο Ζαρό & στα Βορίζια εικονογραφήθηκε μια από τις πλέον εξαιρετικές εικόνες της Προσκύνησης του Χριστού από τους τρεις Μάγους.

Η εικόνα που αγιογράφησε ο περίφημος ζωγράφος Μιχαήλ Δαμασκηνός και βρισκόταν στη Μονή Βροντησίου έως και το τέλος του 19ου αιώνα οπότε μαζί με άλλες εικόνες μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο και σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο της Αγίας Αικατερίνης, δίπλα στο ναό του Αγίου Μηνά.

Στην Προσκύνηση των Μάγων (16ος αιώνας) φαίνεται περισσότερο από κάθε άλλο έργο η επίδραση της αναγεννησιακής τέχνης στη ζωγραφική του Μιχαήλ Δαμασκηνού. Είναι εντυπωσιακό ότι η Παναγία και το Θείο Βρέφος βρίσκονται στην άκρη αριστερά αφήνοντας τον κεντρικό χώρο στους μάγους, τους λογχοφόρους, τους ιπποκόμους και τα άλογα. Την προσοχή μας σίγουρα κερδίζει ο μάγος με το στέμμα, που ακολουθώντας την αναγεννησιακή συνήθεια κοιτάζει τον θεατή. Σύμφωνα με μια θεωρία ο εστεμμένος μάγος ίσως είναι ο ίδιος ο ζωγράφος.

Ο Μιχαήλ ή Μιχέλης Δαμασκηνός γεννήθηκε γύρω στα 1530-1535 στον Βενετοκρατούμενο Χάνδακα (Ηράκλειο). Διδάχτηκε την τέχνη της ζωγραφικής στην Σχολή της Αγίας Αικατερίνης των Σιναιτών. Τα έργα του Δαμασκηνού συνδυάζουν στοιχεία της βυζαντινής αγιογραφίας και της αναγεννησιακής ζωγραφικής. Άλλες αντιπροσωπευτικές εικόνες του μεγάλου αγιογράφου που διασώθηκαν από τη Μονή Βροντησίου, την οποία επισκεπτόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς το Βροντήσι αποτελούσε πνευματικό κέντρο της ενετοκρατούμενης Κρήτης, είναι: η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, ο Μυστικός Δείπνος,

Μη μου άπτου, η Καιόμενη βάτος, η Θεία Λειτουργία. Το σύνολο των 6 εικόνων του Μιχαήλ Δαμασκηνού, που συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πλέον σημαντικά έργα της κρητικής σχολής, του 16ου αιώνα, φιλοξενούνται σήμερα στο Μουσείο της Αγίας Αικατερίνης.