Σε νέο «επίπεδο» οι απατεώνες: Πλαστογραφούν μέχρι και αριθμούς τραπεζών για να αρπάξουν χρήματα

Την ίδια στιγμή που η διαδικτυακή οικονομική δραστηριότητα αυξάνεται, οι ηλεκτρονικές απάτες αποκτούν νέα διάσταση, συνδυάζοντας παραδοσιακές μεθόδους εξαπάτησης με τεχνολογικά εξελιγμένες πρακτικές. Οι επιτήδειοι αξιοποιούν πλέον από τεχνικές πλαστογράφησης κλήσεων μέχρι εργαλεία AI, προβάλλοντας υποσχέσεις για «σίγουρες» αποδόσεις και επιδιώκοντας πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα πολιτών.

Στον πυρήνα της δράσης τους βρίσκεται η τεχνική «Caller ID Spoofing», με την οποία οι κλήσεις εμφανίζονται ως προερχόμενες από τραπεζικά ιδρύματα, κρατικές υπηρεσίες ή φαινομενικά αξιόπιστους αριθμούς. Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, η ΕΕΤΤ και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας προχώρησαν τον Ιούνιο στο μπλοκάρισμα εισερχόμενων διεθνών κλήσεων που εμφανίζονταν ως αριθμοί τραπεζών, κίνηση που – σύμφωνα με τους φορείς – διέκοψε τα περιστατικά πλαστογράφησης. Ωστόσο, οι αρχές επισημαίνουν ότι οι δράστες μετακινούν γρήγορα τη δραστηριότητά τους σε νέες πλατφόρμες.

Η Europol αποτιμά τη ζημιά από τέτοιες πρακτικές σε 850 εκατ. ευρώ ετησίως, υπογραμμίζοντας ότι εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες γίνονται στόχος απατεώνων και ζητώντας ενισχυμένη ευρωπαϊκή συνεργασία. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει πλέον ανατρέψει τα δεδομένα: deepfake βίντεο και φωτογραφίες εμφανίζονται στα social media, προβάλλοντας υποτιθέμενα τραπεζικά στελέχη ή ακόμη και υπουργούς που «εγγυώνται» κερδοφόρες επενδύσεις. Στο πιο πρόσφατο περιστατικό, ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης κατέθεσε μήνυση για πλαστή διαφήμιση που εμφανίστηκε στο Facebook με ψευδείς ισχυρισμούς.

Νέα κύματα απάτης εκδηλώνονται και μέσω στοχευμένων προσκλήσεων σε εφαρμογές μηνυμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ψευδεπίγραφο κάλεσμα για συμμετοχή σε υποτιθέμενη «ελληνική κλειστή ομάδα επενδυτών» της Εθνικής Τράπεζας, με παραποιημένο λογότυπο και υποσχέσεις υψηλών αποδόσεων. Οι παραλήπτες κατευθύνονταν μέσω Instagram σε ομάδες WhatsApp, διαδικασία που οι ειδικοί χαρακτηρίζουν από μόνη της ενδεικτική απάτης. Η ΕΛΑΣ και οι τραπεζικοί φορείς υπενθυμίζουν ότι καμία τράπεζα δεν ζητά κωδικούς λογαριασμών ούτε προωθεί επενδυτικά προϊόντα μέσα από διαφημίσεις αυτού του τύπου.

Την ίδια ώρα, η ανησυχία των καταναλωτών μεγαλώνει. Έρευνα της ΕΣΕΕ και της VISA καταγράφει ότι οι μισοί πολίτες αδυνατούν να διακρίνουν εάν ένα ψηφιακό περιεχόμενο είναι αυθεντικό ή έχει δημιουργηθεί από AI, ενώ σχεδόν έξι στους δέκα έχουν βρεθεί τουλάχιστον μία φορά στο στόχαστρο phishing. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες προσπάθειες δεν οδήγησαν σε σοβαρές οικονομικές απώλειες, το κλίμα επιφύλαξης στις online συναλλαγές ενισχύεται, ιδίως καθώς οι απατεώνες μιμούνται με μεγάλη πιστότητα γνωστές εταιρικές ταυτότητες.

Όπως τονίζει ο Country Manager της Visa, Νίκος Πετράκης, η εταιρεία έχει επενδύσει δισεκατομμύρια σε τεχνολογίες πρόληψης απάτης και συνεργάζεται με φορείς της αγοράς ώστε οι χρήστες να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν τις νέες μορφές ψηφιακής εξαπάτησης. Η ανάγκη ενημέρωσης και αναβάθμισης των μηχανισμών προστασίας θεωρείται πλέον επιτακτική, καθώς οι τακτικές των απατεώνων εξελίσσονται με ρυθμούς αντίστοιχους της τεχνολογικής προόδου.