Λευτέρης Αυγενάκης στην Εξεταστική για ΟΠΕΚΕΠΕ: «Δεν ήρθα να κρύψω τα προβλήματα, ήρθα να τα λύσω»

Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, τοποθετήθηκε με σαφήνεια, νηφαλιότητα και πίστη στους θεσμούς, υπογραμμίζοντας ότι προσέρχεται ως μάρτυρας και συνάδελφος, με μοναδικό σκοπό να συμβάλει στην πλήρη αποκατάσταση της αλήθειας.

Θητεία στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων

Ο πρώην Υπουργός ανέλαβε καθήκοντα στις 27 Ιουνίου 2023, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον απαιτητικά υπουργεία της χώρας. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «δεν υπήρξα Υπουργός του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όλης της Ελλάδας», με ευθύνη απέναντι σε ολόκληρο τον αγροτικό και κτηνοτροφικό κόσμο της πατρίδας.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, όπως τόνισε, αποτελεί έναν σημαντικό θεσμό μέσα σε ένα ευρύτερο σύστημα πολιτικών και μηχανισμών του Υπουργείου. Στόχος του από την πρώτη ημέρα ήταν η αποκατάσταση της θεσμικότητας και της διαφάνειας, η επαναφορά σωστών ισορροπιών και η διασφάλιση ότι ο Οργανισμός λειτουργεί ως θεσμικό όργανο του κράτους και όχι ως εργαλείο οποιουδήποτε συμφέροντος.

«Δεν φοβήθηκα ποτέ τη διαφάνεια. Την επέβαλα. »

«Δεν παρενέβην στη Διοίκηση. Τη διόρθωσα.»

«Πιστεύω στους θεσμούς, όχι στα υπονοούμενα.»

Η θητεία του διήρκεσε λιγότερο από έναν χρόνο — έως τις 14 Ιουνίου 2024 — αποτελώντας τη συντομότερη υπουργική θητεία στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας.

Μέσα σε αυτό το σύντομο διάστημα, βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα Υπουργείο που έφερε προβλήματα δεκαετιών, δομικά, διοικητικά και πολιτικά. Όπως σημείωσε, επέλεξε «να δράσει, να οργανώσει, να διορθώσει και, όπου χρειάστηκε, να συγκρουστεί».

Οι μεγάλες κρίσεις που έπληξαν τη χώρα και το Υπουργείο

Κατά τη διάρκεια της θητείας του Λευτέρη Αυγενάκη στο ΥΠΑΑΤ, η Ελλάδα και ο αγροτικός τομέας αντιμετώπισαν αλλεπάλληλες κρίσεις πρωτοφανούς έντασης, μεταξύ των οποίων:

•        Οι καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία (Daniels και Elias), που σάρωσαν παραγωγικές εκτάσεις και ζώα, οδηγώντας σε αυστηρά υγειονομικά μέτρα, αποζημιώσεις και μέτρα επιστροφής στην κανονικότητα.

•        Οι πυρκαγιές στη Ρόδο, στον Έβρο και σε άλλες περιοχές, με ανυπολόγιστο πλήγμα σε καλλιέργειες, κτηνοτροφία, μελίσσια και υποδομές.

•        Η επισιτιστική κρίση ως απόηχος του πολέμου στην Ουκρανία, με αύξηση κόστους ζωοτροφών και λιπασμάτων.

•        Η ενεργειακή κρίση, που εκτίναξε το κόστος παραγωγής και μείωσε την ανταγωνιστικότητα των Ελλήνων αγροτών.

•        Οι κινητοποιήσεις αγροτών σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας.

•        Το τεράστιο έλλειμμα εργατικών χεριών, που απειλούσε την ίδια τη συγκομιδή βασικών προϊόντων.

•        Και τέλος, το εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα των ελληνοποιήσεων αγροτικών προϊόντων.

Μέσα σε αυτό το εκρηκτικό πλαίσιο, το Υπουργείο – και ο πρώην Υπουργός –  έπρεπε να σταθούν όρθιοι, να δώσουν λύσεις, να διασφαλίσουν τη συνέχεια και να υπερασπιστούν την αξιοπιστία της χώρας απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους και στους πολίτες.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

1.    Σαρωτικοί έλεγχοι στην εισαγωγή γάλακτος – καταπολέμηση των ελληνοποιήσεων – μικτά κλιμάκια.

2.    Νομοθετικό έργο: Ν. 5087/2024 (ΦΕΚ 25/Α/16.2.2024) με θέμα: «Ενίσχυση της πρότυπης κτηνοτροφίας, ρυθμίσεις για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, διατάξεις για τη φυτοϋγεία, τα βιοκτόνα προϊόντα και την ποιότητα τροφίμων, διατάξεις για την τόνωση της αγροτικής ανάπτυξης και άλλες επείγουσες διατάξεις».

3.    Προετοιμασία νόμων:

·       Ν. 5136/2024 (ΦΕΚ 148/Α/19.09.2024) “Διαδικασίες ελέγχου και κυρώσεις στα προϊόντα ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ”.

·       Ν. 5184/2025 (ΦΕΚ 34/Α/06.03.2025) για τις “Διεπαγγελματικές Οργανώσεις”.

·       Νέος Κανονισμός ΕΛΓΑ – Κωδικοποίηση νομοθεσίας.

4.    Γεωργικό Αποθεματικό 2024: τριπλάσια η στήριξη της ΕΕ για την Ελλάδα, ύστερα από συνεχείς παρεμβάσεις του στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας — από 15,8 εκ. ευρώ το 2023 σε 43,1 εκ. ευρώ το 2024.

5.    Αλλαγές στην ΚΑΠ 2023–2027, με προτάσεις που έγιναν δεκτές προς όφελος των παραγωγών.

6.    Ενεργοποίηση της ομάδας των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας των 9 χωρών του Νότου της ΕΕ (EUMED-9).

7.    Συμπροεδρία στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

8.    Ίδρυση του 1ου Ευρωπαϊκού Κέντρου Αναφοράς για την Ευζωία των Υδρόβιων Ζώων της ΕΕ με έδρα την Κρήτη, Ηράκλειο.

9.    Master Plan για τη διαχείριση των υδάτων της Θεσσαλίας από την ολλανδική εταιρεία HVA

Θεσμικότητα – Ενεργοποίηση – Κενό Εργαλείων – Δράση

Ο πρώην Υπουργός τόνισε ότι τα προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι πρόσφατα, αλλά έχουν επισημανθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη από το 2016 και ακόμα παλαιότερα.

Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, διαπίστωσε έναν διοικητικά αδύναμο και τεχνολογικά κατακερματισμένο Οργανισμό.

Θεσμικότητα:
Πρώτος στόχος ήταν η επαναφορά της θεσμικότητας. Όλες οι επαφές, αποφάσεις και οδηγίες εκδόθηκαν εντός του θεσμικού πλαισίου, χωρίς πολιτικές «γραμμές». Ο Υπουργός θέτει το πλαίσιο πολιτικής· οι διοικήσεις αποφασίζουν και εκτελούν — αρχή που σεβάστηκε πλήρως.
Προετοίμασε νομοθετική διάταξη για τα ΚΥΔ, με στόχο τη μεγαλύτερη διαφάνεια και τη δημιουργία ασφαλιστικών δικλείδων για τις δηλώσεις των αγροτών.

Ενεργοποίηση:
Δεύτερος στόχος ήταν η ενεργοποίηση δράσεων για εύρυθμη και διαφανή λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Προχώρησε σε διορθωτικά μέτρα, ενίσχυσε την πληροφορική υποδομή, έλεγξε δεσμευμένα ΑΦΜ, προχώρησε πληρωμές παλαιότερων ετών, αναδιοργάνωσε τμήματα εποπτείας και ενίσχυσε τον Οργανισμό με νέο προσωπικό και εργαλεία.

Κενό Εργαλείων:

Τρίτος στόχος ήταν η κάλυψη του κενού εργαλείων. Με διάταξη στον ν. 5087/2024 (άρθρο 7) δόθηκε νομοθετική λύση στα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης, όπου προβλέφθηκαν:

1.    Παράταση της προθεσμίας εκπόνησης των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης έως 31/12/2025.

2.    Υποχρέωση των Περιφερειών, εντός ενός μηνός από την υπογραφή της σύμβασης με το ΥΠΑΑΤ, να προχωρήσουν σε ανάρτηση του διαγωνισμού για τα ΔΣΒ.

3.    Για όσες Περιφέρειες δεν ανάρτησαν εγκαίρως ή δεν υπέγραψαν σύμβαση, την ευθύνη εκπόνησης αναλάμβανε το ΥΠΑΑΤ.

Επίσης, απεστάλησαν επιστολές προς τους 13 Περιφερειάρχες ζητώντας να δηλώσουν εντός 15 ημερών εάν προτίθενται να αναλάβουν τη διαδικασία εκπόνησης..

«Δεν ήρθα να κρύψω τα προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ήρθα να τα λύσω. Και τα άγγιξα όλα.»

Παράλληλα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν διέθετε ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα ούτε πλήρη διαλειτουργικότητα με άλλους φορείς.

Για τον λόγο αυτό:

• Συνήφθησαν συμβάσεις με τεχνικό σύμβουλο για μεταφορά ΟΛΩΝ των δεδομένων στο gov.gr.
• Υπογράφθηκε μνημόνιο συνεργασίας  με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς για εσωτερικό μηχανισμό ελέγχου και ψηφιακής ασφάλειας.
• Υλοποιήθηκαν διαδικασίες ενίσχυσης του προσωπικού, που χρόνια βρίσκονταν σε στασιμότητα.

Το Σχέδιο Δράσης (Action Plan) εγκρίθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της ΕΕ, η οποία αναγνώρισε ότι οι μισές ευρωπαϊκές παρατηρήσεις είχαν ικανοποιηθεί μέσα σε έναν μόλις μήνα.

«Δεν μπλόκαρα το gov.gr. Το θωράκισα με συμβάσεις, διαφάνεια και διάρκεια πέντε ετών.»

«Το σχέδιο δράσης που έφτιαξα το ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό είναι η δική μου πιστοποίηση ήθους και αποτελεσματικότητας.»

Όλα τα παραπάνω, όπως τόνισε, δεν είναι ανούσιες και γενικόλογες περιττολογίες, αλλά απόδειξη έργου.

Όλα αυτά έγιναν μέσα στη συντομότερη θητεία Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης της κυβέρνησης ΝΔ — λιγότερο από δώδεκα μήνες.

«Δεν ζήτησα χρόνο – ζήτησα αποτελέσματα».

«Όταν άλλοι έφτιαχναν δίκτυα σιωπής, εγώ έστησα μηχανισμούς λογοδοσίας και διαφανούς λειτουργίας.»

Ο Λευτέρης Αυγενάκης επισήμανε σθεναρά ότι «Η απόδοση «συλλογικής ευθύνης» στους Κρητικούς παραγωγούς συνιστά άδικη γενίκευση. Οι Κρητικοί αγρότες και κτηνοτρόφοι αποτελούν ανθρώπους του μόχθου και της παραγωγής. Οποιαδήποτε απόπειρα ταύτισης του συνόλου με λίγες παραβατικές περιπτώσεις συνιστά προσβολή και απαξίωση».

«Ο αγρότης δεν είναι ύποπτος. Είναι πολίτης. Και δεν θα μένει όμηρος ενός σκληρού, σκοτεινού συστήματος που δεν τον ακούει.»

Μάρτυρας, όχι κατηγορούμενος

Ο πρώην Υπουργός ξεκαθάρισε ότι το υλικό που έχει διαβιβαστεί στη Βουλή δεν αποδίδει κατηγορητήριο σε βάρος του. Δεν υπάρχει κανένα έγγραφο, απόφαση, υπογραφή του, ούτε προϊόν επισύνδεσης που να τον συνδέει με παράνομη ενέργεια.

Δήλωσε ότι παρίσταται ως Μάρτυρας, με καθαρή συνείδηση και πίστη στους θεσμούς, για να συνδράμει στην αποκατάσταση της αλήθειας, με διαφάνεια και ψυχραιμία.

«Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν με κατηγόρησε — ενημέρωσε τη Βουλή των Ελλήνων, όπως όφειλε να κάνει.»

«Δεν υπάρχουν σκάνδαλα όταν υπάρχουν έγγραφα και αποδεικτικά στοιχεία. Όλα στο φως!»

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δήλωσε:

«Δεν υποσχέθηκα, αλλά έδρασα.

Δεν παρενέβην στη Διοίκηση — τη διόρθωσα.

Εμπιστεύομαι τα δεδομένα.

Εμπιστεύομαι τη Δημοκρατία.

Και πιστεύω ότι, όταν το φως πέφτει παντού, η αλήθεια δεν χρειάζεται υπερασπιστές — μόνο ανθρώπους που τολμούν να την πουν.»