Η αθάνατη ελιά των Βουβών: 4.000 χρόνια ιστορίας και αντοχής στην Κρήτη

Βαθιά στην καρδιά της Κρήτης, όπου η ιστορία, ο πολιτισμός και η φύση γίνονται ένα, προβάλλει υπερήφανα η θρυλική ελιά των Βουβών.
Για χιλιετίες, λειτουργεί ως «αρχαίος φρουρός» και στην πάροδο των 4.000 ετών ζωής της που δεν σταματά να παράγει ελιές ενώ έχει αντικρίσει την άνοδο και την πτώση των καθεστώτων, γνωρίζοντας μερικές από τις πιο διάσημες ιστορικές προσωπικότητες της Ελλάδας.
Οι ελιές είναι αντικείμενου σεβασμού όχι μόνο για τους καρπούς και το λάδι τους αλλά και για την ανθεκτικότητά τους. Συμβολίζουν την αντοχή, τη σοφία και την χρονική συνέχεια. Σύμφωνα με το Forbes, σε ένα τοπίο όπου τα μυστικά της φύσης μένουν αναλλοίωτα στο πέρασμα των ετών, η ελιά των Βουβών υπενθυμίζει ότι η ζωή πάει κόντρα στον θάνατο.
Το ιστορικό παρελθόν της προσφέρει μια σπάνια ματιά στις εξελικτικές διαδικασίες των ζωντανών οργανισμών που εκτυλίσσονται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο κορμός και τα κλαδιά της αποτελούν ζωντανές μαρτυρίες απέναντι στην φθορά της ύλης, ενώ το βιολογικό θαύμα πίσω από την σχεδόν αθάνατη παρουσία της στις Βουβές και στα ελληνικά εδάφη, πέρα από μνημείο έχει συναρπάσει επιστήμονες, ιστορικούς και λάτρεις της φύσης.
«Η ελιά των Βουβών είναι ένα ζωντανό της ιστορίας»
Η ελιά των Βουβών είναι ένα από τα παλαιότερα ζωντανά ελαιόδεντρα στον κόσμο, με την ηλικία της να αψηφά το διηνεκές του χρόνου καθώς είναι γηραιότερη από θρυλικά πρόσωπα της ελληνικής ιστορίας, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Πυθαγόρας. Σε αντίθεση με πολλά νεότερα δέντρα, η εν λόγω ελιά έχει παρουσιάσει εξαιρετική προσαρμοστικότητα.
Ο στιβαρός και αειθαλής κορμός της και το δαιδαλώδες δίκτυο ριζών της, την βοήθησε να αντέξει την έντονη ξηρασία, την κλιματική αλλαγή, τις καταστροφικές πυρκαγιές, μέχρι και τον ανθρώπινο παράγοντα καθώς καταφέρνει ακόμη να παράγει καρπούς. Η δομή της την έχει καταστήσει ως μοναδικό αντικείμενο μελέτης για βοτανολόγους και βιολόγους που ενδιαφέρονται για τη μακροζωία και την αντοχή της φύσης.
Μάλιστα, είναι παλαιότερη από τον Παρθενώνα, ενώ διαδραματίζει ρόλο ενός διαχρονικού πολιτιστικού συμβόλου στο ψηφιδωτό της ελληνικής κληρονομιάς. Αρχαιολόγοι και ιστορικοί έχουν γνωστοποιήσει πως εδώ και αιώνες οι Έλληνες θεωρούσαν τα ελαιόδεντρα ως ιερούς χώρους, με αποτέλεσμα να πυροδοτηθούν αμέτρητες μελέτες και συζητήσεις για την πραγματική ηλικία και τη σημασία που έπαιξαν οι ίδιες οι Βούβες σαν χωριό.
Τα μυστικά πίσω από τη μακροζωία της ελιάς των Βουβών
Τα ελαιόδεντρα όπως οι Βούβες παρουσιάζουν ένα συναρπαστικό φαινόμενο γνωστό ως βλαστική αναπαραγωγή. Στο επίκεντρο αυτής της διαδικασίας βρίσκεται η «μητέρα – ρίζα»: ένα υπόγειο δίκτυο που όχι μόνο σταθεροποιεί το δέντρο αλλά του επιτρέπει επίσης να φυτρώσει και να αναπτύσσεται ακόμη και πολύ μετά από τη γήρανση της υπέργειας δομής.
Αυτή η αναγεννητική ικανότητα λειτουργεί ως βιολογική χρονοκάψουλα, επιτρέποντας στις ελιές να επιβιώσουν από περιβαλλοντικές καταστροφές που διαφορετικά θα ήταν μοιραίες για τα λιγότερο προσαρμοστικά είδη. Ανεξάρτητα από το αν το δέντρο έχει καεί, έχει κλαδευτεί / κοπεί από τσεκούρι ή καταστραφεί, η ρίζα θα συνεχίσει να βγάζει νέους βλαστούς.
Μέσα στους αιώνες, η ελιά των Βουβών έχει αξιοποιήσει τη δύναμη αυτού του γενετικού σχεδίου καθώς πρόκειται για ένα από τις πιο αποτελεσματικά «όπλα» της φύσης για τη διασφάλιση της επιβίωσης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κλίμα. Σε κυτταρικό επίπεδο, οι ελιές σχηματίζουν μοναδικές βιοχημικές οδούς που επιδιορθώνουν τους κατεστραμμένους ιστούς και απομακρύνουν τα παθογόνα στοιχεία.
Επιπλέον, το ελαιόλαδο δεν είναι μόνο καλό για τον άνθρωπο αλλά και εξαιρετικό για τα ίδια τα δέντρα: διαθέτει αντιμικροβιακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες που προστατεύουν το δέντρο και συμβάλλουν στη βιολογική του «αθανασία» ενώ μεταξύ άλλων εμπεριέχει αντιοξειδωτικά και πρωτεΐνες που είναι ικανές να διατηρήσουν την κυτταρική ακεραιότητα για αιώνες.
Ταυτόχρονα, οι ελιές εκτελούν ένα ζωτικής σημασίας έργο για το περιβάλλον και επιπροσθέτως συμβάλλουν καθοριστικά στην ευημερία του ανθρώπου επειδή είναι πλούσιες σε πολυφαινόλες, βιταμίνες και υγιή λίπη. Διεθνείς επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει πως το ελαιόλαδο (βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής) κάνει καλό στην καρδιαγγειακή υγεία, μειώνει τη φλεγμονή ενώ ενδέχεται να κατέχει και αντικαρκινικές δράσεις.
Ακόμη, το ελαιόλαδο θεωρούνταν ιερό στις αρχαίες τελετές υπογραμμίζοντας τη βαθιά πολιτιστική και πρακτική σημασία της ελιάς, ενώ έχει ενισχύσει με την παραγωγή, την κατανάλωση και την εξαγωγή του τις οικονομίες της Μεσογείου, καθώς πέρα από τη χρήση του στην μαγειρική, αποτελεί υλικό μέχρι και για καλλυντικά. Οι ελιές είναι αναπόσπαστο κομμάτι του μεσογειακού τοπίου, υποστηρίζοντας τη βιοποικιλότητα ενώ βοηθούν στην πρόληψη της διάβρωσης του εδάφους και πρωταγωνιστούν στην κατακράτηση νερού.
Πηγή: insider.gr

