Ελαιόλαδο: Τέλος στην ανεξέλεγκτη διακίνηση του 16κιλου τενεκέ – Η πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς

Η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) επανέφερε στο προσκήνιο την πρότασή της για τη σταδιακή αντικατάσταση του χύμα ελαιολάδου που διακινείται στην ελληνική αγορά σε 16κιλα δοχεία, προτείνοντας τη μετάβαση στο «5λιτρο του παραγωγού».

Η εταιρεία έξτρα παρθένου ελαιολάδου που εξασφάλισε χρηματοδότηση 2,5 εκατ ευρώ

Παρά τις νομοθετικές ρυθμίσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η διάθεση του ελαιολάδου σε μη τυποποιημένη μορφή εξακολουθεί να αποτελεί τον κύριο τρόπο διακίνησης στη χώρα. Ο 16κιλος τενεκές εξακολουθεί να κυριαρχεί, καθιστώντας την Ελλάδα τη μοναδική χώρα στην Ευρώπη όπου ετησίως διακινούνται 80.000 – 90.000 τόνοι χύμα ελαιολάδου.

Η πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς ελαιολάδου

Σύμφωνα με τα στοιχεία της 4Ε, η ετήσια παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 250.000 τόνους. Από αυτήν την ποσότητα:

• 12.000 – 15.000 τόνοι διατίθενται ως τυποποιημένο προϊόν στην εσωτερική αγορά.
• 40.000 – 50.000 τόνοι τυποποιημένου ελαιολάδου εξάγονται.
• 100.000 – 110.000 τόνοι εξάγονται χύμα, κυρίως προς Ιταλία και Ισπανία.
• 80.000 – 90.000 τόνοι καταναλώνονται εντός Ελλάδας σε χύμα μορφή ή μέσω παραδοσιακών 16κιλων τενεκέδων.

Η πρακτική αυτή είναι βαθιά ριζωμένη, ωστόσο δημιουργεί προβλήματα σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης, επηρεάζοντας ελαιοπαραγωγούς, καταναλωτές και την κρατική οικονομία.

Η πρόταση της 4Ε: Πώς θα λειτουργήσει το «5λιτρο του παραγωγού»

Η 4Ε κατέθεσε μια ολοκληρωμένη πρόταση που στοχεύει στην αντικατάσταση του 16κιλου τενεκέ με το «5λιτρο του παραγωγού». Η μετάβαση αυτή περιλαμβάνει ένα δομημένο σύστημα που θα εφαρμοστεί σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και διανομής, με βασικά σημεία:

• Το ελαιοτριβείο θα εγκαταστήσει ημι-αυτόματο γεμιστικό μηχάνημα για τη συσκευασία του ελαιολάδου σε 5λιτρα δοχεία.
• Το 5λιτρο δοχείο δεν απαιτεί πολύπλοκη τυποποίηση αλλά πρέπει να διαθέτει πώμα ασφαλείας μιας χρήσης και ετικέτα με όλες τις υποχρεωτικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων του ονόματος του παραγωγού ή του ελαιοτριβείου.
• Ο παραγωγός δεν θα έχει τη δυνατότητα να παραλαμβάνει χύμα ελαιόλαδο από το ελαιοτριβείο σε βαρέλια ή άλλες ανεξέλεγκτες συσκευασίες, αλλά θα υποχρεούται να χρησιμοποιεί μόνο τα εγκεκριμένα 5λιτρα δοχεία.
• Το ελαιόλαδο που διακινείται μέσω αυτής της διαδικασίας θα μπορεί να διατεθεί είτε για προσωπική χρήση είτε για άμεση πώληση στους καταναλωτές με την έκδοση νόμιμων παραστατικών.
• Οι ελαιοτριβείς θα μπορούν επίσης να πωλούν το ελαιόλαδο σε 5λιτρες συσκευασίες, εκδίδοντας τις απαραίτητες αποδείξεις.

Τα οφέλη της πρότασης για παραγωγούς, καταναλωτές και κράτος

Με την εφαρμογή του «5λιτρου του παραγωγού», οι ελαιοπαραγωγοί θα μπορούν να πετυχαίνουν υψηλότερες τιμές από αυτές που αποκομίζουν σήμερα από τις χύμα πωλήσεις, ενώ ταυτόχρονα θα αποφεύγεται το παρεμπόριο μέσω πλανόδιων πωλητών.

Για τους καταναλωτές, η μετάβαση στο επώνυμο και τυποποιημένο ελαιόλαδο θα εξασφαλίζει διαφάνεια στην προέλευση και την ποιότητα του προϊόντος, διασφαλίζοντας ότι το ελαιόλαδο είναι γνήσιο και μη νοθευμένο.

Το κράτος αναμένεται να επωφεληθεί οικονομικά, καθώς η υιοθέτηση αυτού του μοντέλου θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή και την απώλεια εσόδων που προκαλείται από τη διακίνηση ανώνυμου χύμα ελαιολάδου.

Συνέντευξη Τύπου για τη θεσμική προώθηση της πρότασης

Σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η δημόσια συζήτηση και να προχωρήσει η θεσμική προώθηση της πρωτοβουλίας, η 4Ε διοργάνωσε συνέντευξη Τύπου, την οποία συντόνισε ο πρόεδρός της, Βασίλης Ζαμπούνης. Στην εκδήλωση συμμετείχαν εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων, οι οποίοι τοποθετήθηκαν επί της πρότασης, εκφράζοντας στην πλειονότητά τους θετική στάση.

Μεταξύ των ομιλητών ήταν οι:

• Λίνα Αγγελοπούλου (ΠΑΣΟΚ)
• Βασίλης Κόκκαλης (ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ)
• Μίλτος Χριστόπουλος (ΚΚΕ)
• Σωκράτης Αλειφτήρας (Πλεύση Ελευθερίας)
• Γιώργος Στεργίου (Κίνημα Δημοκρατίας)
• Κώστας Μακρυγιάννης, επιστημονικός συνεργάτης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Το δίλημμα για τον 16κιλο τενεκέ – Εμπόδιο ή απαραίτητος;

Ο 16κιλος τενεκές παραμένει η κυρίαρχη συσκευασία για την πώληση ελαιολάδου στην ελληνική αγορά, καθώς οι ελαιοπαραγωγοί θεωρούν ότι τους επιτρέπει να επιτυγχάνουν καλύτερη τιμή σε σχέση με τη χονδρική διάθεση σε εμπόρους. Παράλληλα, οι καταναλωτές τον προτιμούν, καθώς θεωρούν ότι αποκτούν «γνήσιο» ελαιόλαδο απευθείας από τον παραγωγό.

Ωστόσο, η ανεξέλεγκτη διακίνηση ανώνυμων 16κιλων τενεκέδων έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα ποιότητας και ασφάλειας, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις νοθείας ή χρήσης ακατάλληλων συσκευασιών.

Η επόμενη ημέρα για την ελληνική αγορά ελαιολάδου

Η 4Ε υπογραμμίζει ότι η σταδιακή μετάβαση από το χύμα ελαιόλαδο στο τυποποιημένο προϊόν, με τη θεσμοθέτηση του «5λιτρου του παραγωγού», μπορεί να οδηγήσει σε οργανωμένη διακίνηση, προσφέροντας οφέλη τόσο σε παραγωγούς όσο και σε καταναλωτές.