Γιατί οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες – Η επιστήμη απαντά

Οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες, με μεγάλη διαφορά.

«Πρόκειται για ένα πολύ ισχυρό φαινόμενο σε όλο τον κόσμο, το οποίο συμβαίνει ανεξαρτήτως ασθενειών, λιμών και επιδημιών», δήλωσε η Dr. Dena Dubal, καθηγήτρια νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο.

Αλλά οι λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες ζουν περισσότερο είναι περίπλοκοι και λιγότερο τεκμηριωμένοι – και το γεγονός ότι ζουν περισσότερο από τους άνδρες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ζουν καλύτερα. Οι γυναίκες τείνουν να έχουν μικρότερη διάρκεια υγείας (ο αριθμός των υγιών ετών που ζει ένα άτομο) από τους άνδρες, δήλωσε η Bérénice Benayoun, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Γεροντολογίας Leonard Davis του U.S.C..

Οι γυναίκες είναι γενικά πιο εύθραυστες σωματικά από τους άνδρες σε μεγάλη ηλικία- είναι επίσης πιο ευάλωτες, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση, στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών προβλημάτων και της νόσου Αλτσχάιμερ, εν μέρει επειδή η ίδια η ηλικία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τις καταστάσεις αυτές, δήλωσε η Dr. Benayoun.

Οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν τους λόγους για τους οποίους οι άνδρες και οι γυναίκες γερνούν διαφορετικά, με την ελπίδα να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής και την υγεία και των δύο, όπως αναφέρει το New York Times.

«Αν μπορέσουμε να κατανοήσουμε τι κάνει το ένα φύλο πιο ανθεκτικό ή πιο ευάλωτο, τότε θα έχουμε νέα μονοπάτια, νέα μοριακή κατανόηση, για νέες θεραπευτικές ουσίες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το ένα ή και τα δύο φύλα να είναι επίσης ανθεκτικά», δήλωσε η Dr. Dubal.

Τι γνωρίζουν όμως μέχρι τώρα;

Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών δείχνει ότι το σύνολο ΧΧ των γυναικείων χρωμοσωμάτων φύλου (τα οποία, μαζί με άλλα χρωμοσώματα, είναι φορείς του DNA μας) μπορεί να επηρεάσει τη μακροζωία, αν και δεν είναι σαφές πώς ακριβώς.

Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2018 που διεξήχθη από το εργαστήριο της Dr. Dubal εξέτασε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια με διαφορετικούς συνδυασμούς χρωμοσωμάτων φύλου και αναπαραγωγικών οργάνων. Εκείνα με δύο χρωμοσώματα Χ και ωοθήκες έζησαν περισσότερο, ακολουθούμενα από τα ποντίκια με δύο χρωμοσώματα Χ και όρχεις. Τα ποντίκια με χρωμοσώματα XY είχαν μικρότερη διάρκεια ζωής.

«Υπήρχε κάτι στο δεύτερο χρωμόσωμα Χ που προστάτευε τα ποντίκια από το να πεθάνουν νωρίτερα στη ζωή τους, ακόμη και αν είχαν όρχεις», δήλωσε η Dr. Dubal.

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη εξετάσει αυτό το θέμα στους ανθρώπους, αλλά η Dr. Dubal δήλωσε ότι το γεγονός ότι έχουμε τις ίδιες ορμόνες και τα ίδια φυλετικά χρωμοσώματα και παρόμοια αναπαραγωγικά συστήματα, υποδηλώνει ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να είναι παρόμοια στους ανθρώπους.

Οι επιγενετικοί παράγοντες – στοιχεία του περιβάλλοντος ή του τρόπου ζωής, όπως το κλίμα ή το χρόνιο στρες, που επηρεάζουν ποια γονίδια εκφράζονται και πώς – μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στη διάρκεια ζωής, διευρύνοντας ή συρρικνώνοντας τις διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών, δήλωσε η Montserrat Anguera, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοϊατρικών επιστημών στη Σχολή Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, η οποία μελετά το θέμα αυτό.

Ορμόνες

Οι ερευνητές διερευνούν επίσης τον ρόλο των ορμονών του φύλου, όπως τα οιστρογόνα, στη μακροζωία και ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την επίδραση που έχουν στο ανοσοποιητικό σύστημα.

«Υπάρχουν αξιοπρεπή στοιχεία που δείχνουν ότι, τουλάχιστον πριν από την εμμηνόπαυση, το γυναικείο ανοσοποιητικό σύστημα τείνει να είναι καλύτερο, και πιο ικανό να αντιδρά», δήλωσε η Dr. Benayoun.

Σε γενικές γραμμές, οι άνδρες «τείνουν να ανταποκρίνονται πολύ χειρότερα στις λοιμώξεις», γεγονός που με τη σειρά του θα μπορούσε να συντομεύσει τη διάρκεια ζωής τους- είναι επίσης πιο πιθανό από τις γυναίκες να πεθάνουν από σήψη, είπε.

Μια ανάλυση του 2017 διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που βίωσαν την εμμηνόπαυση αργότερα στη ζωή τους – πάνω από την ηλικία των 50 ετών – ζούσαν περισσότερο από εκείνες που την βίωσαν νωρίτερα. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων πέφτουν, όπως κατά την εμμηνόπαυση, το ανοσοποιητικό σύστημα των γυναικών φαίνεται να αποδυναμώνεται. Και οι γυναίκες τείνουν να φτάνουν (ή να ξεπερνούν) τους άνδρες όσον αφορά την ανάπτυξη ασθενειών που ήταν λιγότερο συχνές πριν από την εμμηνόπαυση, δήλωσε η Dr. Benayoun.

Τρόπος ζωής και συμπεριφορά

Τα μοτίβα συμπεριφοράς παίζουν επίσης βασικό ρόλο. Οι γυναίκες έχουν γενικά λιγότερες πιθανότητες από τους άνδρες να καπνίζουν ή να πίνουν πολύ – συμπεριφορές που συμβάλλουν σημαντικά στη θνησιμότητα, δήλωσε ο Kyle Bourassa, ψυχολόγος και ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Μελέτης της Γήρανσης και της Ανθρώπινης Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Duke.

Οι γυναίκες τείνουν επίσης να υιοθετούν περισσότερες «συμπεριφορές που ευνοούν την υγεία», όπως το να φορούν ζώνη ασφαλείας ή να πηγαίνουν στο γιατρό για ετήσιο έλεγχο, δήλωσε ο Dr. Bourassa. Επιπλέον, είπε ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να κοινωνικοποιούνται σε σχέση με τους άνδρες, προστατεύοντάς τες από τις αρνητικές επιπτώσεις της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς. Μια ανάλυση του 2023 διαπίστωσε ότι είναι επίσης λιγότερο πιθανό να πεθάνουν από υπερβολική δόση ναρκωτικών ή αυτοκτονία.

Εξωτερικοί παράγοντες

Σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο, ζητήματα όπως ο πόλεμος ή η βία επηρεάζουν δυσανάλογα τους άνδρες, δήλωσε η Naoko Muramatsu, καθηγήτρια επιστημών κοινοτικής υγείας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid, οι άνδρες πέθαναν σε υψηλότερα ποσοστά από τις γυναίκες. Η έρευνα έδειξε ότι ήταν πιο πιθανό να κατέχουν δουλειές που τους εξέθεταν στον ιό, όπως η προετοιμασία τροφίμων ή οι οικοδομές, ή να είναι άστεγοι ή φυλακισμένοι, τα οποία επηρέασαν τα ποσοστά θνησιμότητας.

Τελικά, είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων που καθορίζει το χάσμα της διάρκειας ζωής, δήλωσε ο Alan Cohen, αναπληρωτής καθηγητής επιστημών περιβαλλοντικής υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Mailman του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Και παρόλο που έχουμε τον έλεγχο ορισμένων παραγόντων, όπως το ποτό, το κάπνισμα και τη διατροφή, δεν είναι ακόμη σαφές πόσο σημαντικά θα επηρεαζόταν η μακροζωία από την αλλαγή αυτών των συμπεριφορών, δήλωσε ο Dr. Bourassa.

Πηγή: New York Times