Μια ζοφερή εικόνα για την ενεργειακή και οικονομική κατάσταση της Ευρώπης: Οι προκλήσεις του 2025

Ενώ οι γιορτές των Χριστουγέννων συνήθως αποτελούν μια περίοδο χαράς και ευχών για ένα καλύτερο μέλλον, φέτος οι οικονομικές και ενεργειακές εξελίξεις σκιάζουν την αισιοδοξία.

Μια είδηση που δεν βρήκε αρκετό χώρο στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, αλλά έχει κρίσιμη σημασία για το μέλλον, αφορά τη διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω των αγωγών που διασχίζουν την εμπόλεμη ζώνη της Ουκρανίας.

Οι τελευταίες δηλώσεις από Μόσχα και Κίεβο επιβεβαιώνουν ότι η παροχή φυσικού αερίου μέσω των αγωγών αυτών θα σταματήσει οριστικά στις 31 Δεκεμβρίου. Παρά το γεγονός ότι οι ροές αυτές καλύπτουν ακόμη και το 70% των ενεργειακών αναγκών σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, η Ευρώπη καλείται να στραφεί σε μια ήδη ελλειμματική αγορά φυσικού αερίου.

Αυξήσεις τιμών και πληθωρισμός

Η διακοπή αυτή θα έχει δραματικές συνέπειες. Οι τιμές του φυσικού αερίου αναμένεται να εκτοξευθούν, επηρεάζοντας άμεσα το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από την καύση του. Αυτό, με τη σειρά του, θα οδηγήσει σε αυξημένα κόστη παραγωγής και, τελικά, σε νέα κύματα πληθωρισμού που θα πλήξουν την ευρωπαϊκή οικονομία.

Η πίεση από τις ΗΠΑ

Σαν να μην έφτανε αυτό, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έστειλε μήνυμα στην Ευρώπη με δύο επιλογές: είτε να αυξήσει τις αγορές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) – το οποίο κοστίζει τρεις έως τέσσερις φορές περισσότερο από το ρωσικό – είτε να υποστεί την επιβολή υψηλών δασμών στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ.

Το οικονομικό δίλημμα της Ευρώπης

Οι προβλέψεις για την οικονομία της ΕΕ είναι εξαιρετικά δυσοίωνες. Η ΕΚΤ, στις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις της, υπολόγισε αύξηση του ΑΕΠ μόλις κατά 1% το 2025, ενώ η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης κατά 1%-1,4%. Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν πραγματικό κίνδυνο ύφεσης.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, οι επιπτώσεις από τη διακοπή ροής φυσικού αερίου και την αύξηση των ενεργειακών τιμών αφορούν μια ευρωπαϊκή οικονομία που ήδη εμφανίζει σημάδια εξάντλησης. Οι προβλέψεις για σημαντικές χρεοκοπίες το 2024 υπενθυμίζουν ότι οι ρυθμοί επιδείνωσης είναι ανάλογοι με εκείνους της πανδημίας του 2020 και ακόμη μεγαλύτεροι από την κρίση χρέους του 2008.

Η ΕΚΤ και οι ευρωπαϊκές ηγεσίες εμφανίζονται αμήχανες μπροστά στις εξελίξεις. Οι συζητήσεις στο τελευταίο Συμβούλιο Κορυφής δεν κατέληξαν σε σαφείς λύσεις, αφήνοντας την Ευρώπη εκτεθειμένη στους κινδύνους μιας νέας ενεργειακής και οικονομικής κρίσης.

Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις, υπάρχει πάντα η ελπίδα για απρόβλεπτες εξελίξεις που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τα δεδομένα.