Ενδοοικογενειακή βία: Πάτησαν το «κουμπί πανικού» 48 γυναίκες

Ούτε λίγο ούτε πολύ 466 γυναίκες θύματα οικογενειακής βίας έχουν πλέον ζητήσει, όπως αποκαλύπτει Το Βήμα, να έχουν το «κουμπί πανικού» με τον φόβο μιας νέας επίθεσης σε βάρος τους. Κι ίσως είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό ότι 48 από αυτές το έχουν ήδη ενεργοποιήσει, από τον Μάρτιο του 2023, όταν δέχθηκαν νέες κακοποιήσεις από τους συντρόφους ή τους συζύγους τους.

Το εντυπωσιακό αυτό στοιχείο προκύπτει σύμφωνα με τα δεδομένα της ΕΛ.ΑΣ. για το εύρος και τις επιπτώσεις των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα μας ύστερα και από την ανάδειξη του άγριου ξυλοδαρμού μιας 43χρονης αστυνομικού από τον 53χρονο σύζυγό της, ιδιοκτήτη ταβέρνας στη Λάρισα. Η γυναίκα, που φαίνεται να είχε κακοποιηθεί κι άλλες φορές και είχε ζητήσει να χωρίσει από τον σύζυγό της, νοσηλεύεται με σοβαρά τραύματα σε νοσοκομείο της περιοχής, ενώ ο άντρας της κατηγορείται για απόπειρα ανθρωποκτονίας. Κι ίσως είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με αναφορές αξιωματικών που έχουν ασχοληθεί με αυτά τα αδικήματα, τουλάχιστον 30-40 γυναίκες αστυνομικοί δέχονται τέτοιου είδους κακοποιητικές συμπεριφορές από τους συζύγους τους κ.λπ.

Οπως όμως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, οι περισσότερες από αυτές αποφεύγουν να απευθυνθούν στα 18 γραφεία ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛ.ΑΣ. γιατί θεωρούν ότι αν το πράξουν θα γνωστοποιηθεί μεταξύ των συναδέλφων τους το πρόβλημά τους στο εσωτερικό των αστυνομικών υπηρεσιών και θα διασυρθούν ή θα αντιμετωπίσουν κι άλλα προβλήματα. Κι αυτό με το δεδομένο ότι το 40%-50% των γυναικών της ΕΛ.ΑΣ. έχουν παντρευτεί ή διατηρούν σχέσεις επίσης με ένστολους κι ίσως έτσι το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο και πιο σύνθετο».

Εφαρμογή στα κινητά

Το «κουμπί πανικού» (Panic Button) είναι η ψηφιακή εφαρμογή για κινητά με την οποία ειδοποιείται άμεσα η Ελληνική Αστυνομία σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας κι άρχισε να εφαρμόζεται στα τέλη Μαρτίου 2023 σε συνεργασία με πολλά συναρμόδια υπουργεία.

Η εν λόγω ψηφιακή εφαρμογή χορηγείται δωρεάν σε γυναίκες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίες αφού την εγκαταστήσουν στο smartphone τους έχουν τη δυνατότητα άμεσης και ασφαλούς ειδοποίησης της ΕΛ.ΑΣ. Συγκεκριμένα, το θύμα πατώντας παρατεταμένα την αντίστοιχη ένδειξη στην οθόνη του κινητού του τηλεφώνου ενεργοποιεί την εφαρμογή και αυτόματα αποστέλλεται γραπτό μήνυμα (sms) στο Επιχειρησιακό Κέντρο της Αμεσης Δράσης, το οποίο περιλαμβάνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τον εντοπισμό του.

Η εφαρμογή χορηγείται από τα Αστυνομικά Τμήματα, τα Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας Αττικής και Θεσσαλονίκης καθώς και τα συμβουλευτικά κέντρα του δικτύου Δομών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που βρίσκονται  σε Αττική και Θεσσαλονίκη. Σημειώνεται ότι όταν μία από τις γυναίκες-θύματα δεχθεί να τοποθετήσει το «κουμπί πανικού» στο κινητό της, αμέσως η ΕΛ.ΑΣ. προχωρεί σε σχετική ηλεκτρονική καταχώριση.

Περιορισμός των επιθέσεων

Σύμφωνα με αναφορές αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. «υπήρξε ένας μεγάλος αριθμός γυναικών που είχαν υποστεί πολλές επιθέσεις από τους συζύγους τους, οι οποίες δέχθηκαν ύστερα από προτροπές αστυνομικών που δέχονταν τις καταγγελίες τους να εγκαταστήσουν στο κινητό τους το κουμπί πανικού. Ομως υπήρχαν κι άλλες που ήταν πιο επιφυλακτικές. Το κουμπί πανικού μάς δίνει την εικόνα ότι υποβοηθά σχετικά και τον περιορισμό των επιθέσεων σε βάρος των γυναικών. Κι αυτό γιατί οι δράστες συνυπολογίζουν ότι με μία απλή κίνηση στην οθόνη του κινητού από τη γυναίκα-θύμα τους θα καταφθάσουν στο σπίτι τους αστυνομικές δυνάμεις, θα οδηγηθούν στο αυτόφωρο κ.λπ. Κι έτσι με αυτό τον φόβο αρκετοί αποφεύγουν την πρόκληση τέτοιου είδους επεισοδίων. Η ενεργοποίηση του κουμπιού πανικού από το 10% των γυναικών που το έχουν εγκαταστήσει σταδιακά (48 κλήσεις από 466 που το έχουν) εντός ενός περίπου πενταμήνου ίσως είναι ένα ενδεικτικό ποσοστό. Με την αύξηση των ποσοστών ενδοοικογενειακής βίας να μην παρουσιάζουν τη ραγδαία άνοδο των τελευταίων ετών».

Αυξήθηκαν κατά 62% σε ένα έτος!

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. το 2021 καταγράφηκαν 8.776 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας έναντι 5.413 το 2020, δηλαδή αύξηση 62%. Το 2021 συνελήφθησαν 9.303 άτομα για ενδοοικογενειακή βία (από τους οποίους 7.571 άνδρες και 1.732 γυναίκες) έναντι μόλις 5.620 (4.633 – 987) το 2020, δηλαδή 66% αύξηση.

Ομως αυτή η τεράστια αύξηση αποδίδεται εν μέρει και στις διαδικασίες που κίνησε η ΕΛ.ΑΣ. για τον έλεγχο, την καταγραφή τέτοιου είδους καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας και τη δημιουργία αρμόδιων γραφείων το καλοκαίρι του 2021. Κομβικής σημασίας για την αλλαγή στη διαχείριση αυτού του είδους των συμβάντων ήταν η δολοφονία στα τέλη Ιουλίου του 2021 μιας 31χρονης γυναίκας στη Δάφνη από τον σύζυγό της, παρότι είχε καταγγελθεί στην ΕΛ.ΑΣ. η κακοποίησή της.

Οπως διαπιστώθηκε, το πλήρωμα περιπολικού που είχε σπεύσει επί τόπου ύστερα από σχετική καταγγελία για άγριο ξυλοδαρμό της αναχώρησε χωρίς να προχωρήσει σε οποιαδήποτε αποτρεπτική ενέργεια. Κάτι που αποδόθηκε και στην αποδυνάμωση των αρμοδίων υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ. Μάλιστα τον Ιούλιο του 2020 υπήρχαν επισημάνσεις για παραλείψεις κι αδιαφορία του αστυνομικού προσωπικού κατά τον χειρισμό τέτοιου είδους υποθέσεων.

Οπως σημειωνόταν σε σχετικό έγγραφο κεντρικών υπηρεσιών «οι συμπεριφορές αστυνομικών αφορούν κυρίως την αποθάρρυνση των πολιτών στην υποβολή καταγγελιών, την άρνηση λήψης μήνυσης, καθώς και την εν γένει μη εκδήλωση των ενδεδειγμένων ενεργειών».

Το 2022 ο αριθμός των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας έφτασε τις 11.632 (αύξηση 31% σε σχέση με το 2022) εκ των οποίων περίπου το 45% στην Αττική και με μεγάλους αριθμούς περιστατικών σε Κρήτη (817) και Δυτική Ελλάδα (747). Ο αριθμός των συλλήψεων πέρυσι για αυτά τα αδικήματα έφτασε τις 12.493, από τις οποίες οι 3.918 ήταν ηλικίας 45 έως 59 ετών και οι 3.843 από 35 έως 44.

Περίπου στα ίδια επίπεδα, με αυξήσεις της τάξης του 5%-10%, υπολογίζονται τα στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2023. Τέλος, σύμφωνα με την περαιτέρω ανάλυση, το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων (59,5%) διατηρούσε συντροφική σχέση με τον δράστη και στο 34,9% των περιστατικών εκείνος ήταν ο σύζυγος του θύματος. Επίσης στο 11,7% των σχετικών συμβάντων ήταν ο μόνιμος σύντροφος, στο 6,5% ο τέως σύζυγος, στο 6,4% ο τέως σύντροφος και μόλις στο 0,1% ο σύντροφος με τον οποίο το θύμα είχε υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης.