Μπορεί η ντομάτα που παράγεται στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο να γίνει ποιοτικότερη και οικονομικότερη για τον καταναλωτή, αλλά και αποδοτικότερη για το εισόδημα του αγρότη; Η απάντηση έρχεται από την συνεργασία τριών ελληνικών ερευνητικών ιδρυμάτων και είναι θετική.
Μάλιστα, οι επιστήμονες κατάφεραν να περάσουν από τη θεωρία στην πράξη και να παράξουν σε ένα πειραματικό θερμοκήπιο στη Μεσαρά της Κρήτης ποιοτική και φθηνή ντομάτα, την ώρα που χιλιάδες παραγωγοί πρώιμων κηπευτικών καταναλώνουν πολλά χρήματα και φυτοφάρμακα για την καταπολέμηση εχθρών του προϊόντος και δη χωρίς αποτέλεσμα. Τώρα, ετοιμάζονται να μάθουν τον τρόπο και στους παραγωγούς της Μεσαράς, με τη συνεργασία του τοπικού αγροτικού συνεταιρισμού, όπως αναφέρει το ertnews.gr.
Είναι κοινός τόπος για τους παραγωγούς και τους συνεταιριστικούς και συλλογικούς φορείς των αγροτών πως η καλλιέργεια της ντομάτας τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ασύμφορη και πλέον απειλείται με σταδιακή υποχώρηση, λόγω της τεράστιας αύξησης του κόστους παραγωγής που έχουν προκαλέσει εχθροί, όπως ο αλευρώδης του καπνού και η tuta absoluta. Εχθροί που έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα απέναντι σε ευρέως χρησιμοποιούμενα φυτοφάρμακα, οδηγώντας τους παραγωγούς στο να βάζουν όλο και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερα φυτοφάρμακα, επιβαρύνοντας τους ίδιους αλλά και το προϊόν, χωρίς να καταφέρνουν να γλιτώνουν τις σοδειές τους από τα έντομα και τα παθογόνα. Ακόμη και παραγωγοί με μεγάλη εμπειρία σηκώνουν τα χέρια ψηλά, χωρίς να ξέρουν τι άλλο πρέπει να κάνουν για να μπορέσουν να επιβιώσουν, συνεχίζοντας την ασύμφορη πλέον καλλιέργεια της ντομάτας.
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο και ο ΕΛΓΟ Δήμητρα ένωσαν τις δυνάμεις τους και σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης επιχείρησαν και κατάφεραν να δώσουν απάντηση στο πρόβλημα, αφού μελέτησαν σε ποια σκευάσματα παρατηρείται ανθεκτικότητα και σε ποια όχι στην επιλεγμένη περιοχή.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του έργου με τίτλο «Έξυπνα διαγνωστικά εργαλεία και βάση δεδομένων για την υποστήριξη της φυτοπροστασίας ακριβείας σε κηπευτικές καλλιέργειες της Κρήτης ‘SmartPP’» που χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κρήτη 2014-2020» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροφικών Φυτών και Αμπέλου, η Επαγγελματική Γεωργική Σχολή Μεσαράς και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο συνεργάστηκαν για την Ανάπτυξη στρατηγικών διαχείρισης της φυτοπροστασίας και ανθεκτικότητας στα πλαίσια της ολοκληρωμένης καταπολέμησης. Στόχο της συνεργασίας αποτελούσε η Ανάπτυξη και εφαρμογή σε συνθήκες αγρού σύγχρονων πρωτόκολλων ολοκληρωμένης καταπολέμησης και διαχείρισης της ανθεκτικότητας, στο πλαίσιο της φυτοπροστασίας ακριβείας.
Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2021 – Φεβρουαρίου 2022 η ερευνητική ομάδα του ΙΕΛΥΑ, σε συνεργασία το ΕΛΜΕΠΑ, το προσωπικό και τους σπουδαστές της ΕΠΑΣ Μεσσαράς εγκατέστησαν πιλοτικό πειραματικό θερμοκήπιο, όπου καλλιέργησαν ντομάτα. Όπως εξήγησε, μιλώντας στην ΕΡΤ Ηρακλείου ο πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονίας του ΕΛΜΕΠΑ Μανόλης Ροδιτάκης: «εκεί εφαρμόσαμε όλα όσα εμείς θεωρούσαμε ως τις βέλτιστες πρακτικές, με φιλοπεριβαλλοντικό προφίλ, βιολογικής προσέγγισης. Χρησιμοποιήσαμε μόνο ένα συμβατικό εντομοκτόνο. Όλα τα άλλα ήταν βιολογικής ή βιοοικολογικής προσέγγισης. Χρησιμοποιώντας αυτό το σύμπλεγμα το οποίο είχε προηγουμένως αξιολογηθεί καταφέραμε και βγάλαμε ντομάτες με πολύ οικονομικό τρόπο, χωρίς προβλήματα φυτοπαθολογικά ή εντομολογικά και με πολύ φιλική προσέγγιση προς το περιβάλλον και προς τον καταναλωτή. Τροποποιήσαμε το σχέδιο φυτοπροστασίας με βάση επιστημονικά δεδομένα και αποδείξαμε ότι η χρήση τεκμηριωμένων και αξιολογημένων μεθοδολογιών οδηγεί σε μια πολύ οικονομική και αξιόπιστη φυτοπροστασία».
Το επόμενο βήμα είναι να περάσουν από το πειραματικό στάδιο στην πραγματική παραγωγή, στο χωράφι, που είναι και η καινοτομία του συγκεκριμένου προγράμματος. Έτσι, σε συνεργασία με τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Τυμπακίου προωθείται πρόταση στο πλαίσιο του Μέτρου 16. «Σκοπεύουμε να κάνουμε κατευθυνόμενη φυτοπροστασία κάτω από την ομπρέλα ενός προγράμματος επιλεγμένα σε παραγωγούς, με προοπτική οριζόντιας εφαρμογής τους στη συνέχεια σε όλη την περιοχή. Θα προσπαθήσουμε να δείξουμε ότι αν έχουμε υποδομές, τεχνογνωσία και κατεύθυνση μπορείς να έχεις ένα προϊόν καθαρό, φιλικό για τον καταναλωτή και για την τσέπη του παραγωγού» εξήγησε ο κ. Ροδιτάκης. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα προδιαγραφεί η πεπατημένη που θα μπορεί, μετά από ανάλογες μελέτες, να εφαρμοστεί στην Ιεράπετρα, στα Χανιά ή στην Τριφυλία, όπου επίσης υπάρχουν πολλά θερμοκήπια. «Θα ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε για να δημιουργήσουμε στοχευμένες οδηγίες, επιστημονικά τεκμηριωμένες, σε κάθε περιοχή, κάποιες που θα μπορούν να εφαρμοστούν οριζόντια και άλλες όχι» κατέληξε, υπενθυμίζοντας ότι αυτό το μοντέλο ήδη εφαρμόζεται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης για την καταπολέμηση του δάκου στο νησί.
Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ με τη Γεωργική Σχολή Μεσσαράς στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου Smart_PP.
Συμμετέχοντες φορείς: ΙΕΛΥΑ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΙΜΒΒ-ΙΤΕ, ΕΛΜΕΠΑ
Ερευνητική Ομάδα: Αναστασία Τσαγκαράκου, Εμμανουήλ Μαρκάκης, Αναστάσιος Μαλανδράκης, Νεκτάριος Καβρουλάκης, Άρης Ηλίας, Νικόλαος Κρασαγάκης, Στυλιανή Μαλλιαράκη (ΙΕΛΥΑ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ),
Εμμανουήλ Ροδιτάκης (ΕΛΜΕΠΑ), Ιωάννης Βόντας (ΙΜΒΒ-ΙΤΕ)
και Facebook 
