Ο Σπύρος Πετρουλάκης στο βιβλίο του «Ο Σασμός» έχει τη δύναμη να μας ταξιδεύει με πνεύμα και βάθος.
Με προσωπική ευθύνη μάς πείθει πως εμείς οι ίδιοι έχουμε τη δύναμη να διαλέξουμε την καλοσύνη από την αλαζονεία και με αποδείξεις μάς περιγράφει τις αλήθειες για τον έρωτα, την αγάπη και τα προβλήματα που πνίγουνε τη ζωή μας. Με μια προσέγγιση στον άνθρωπο, μια ταπεινότητα και μια σοφία που δύσκολα συναντάς! Μια λεβεντιά, βρε αδελφέ.
Ενα δοκίμιο για τη φυλακή και τα ανοιχτά παράθυρα της ανθρώπινης ψυχής που θα μας θυμίζει πρόσωπα, καταστάσεις και οικείες ιστορίες που τυχόν ακούσαμε κάποια στιγμή για τη βεντέτα και τις ολέθριες συνέπειες που είχε στη λεβεντογέννα Κρήτη.
Κύριε Πετρουλάκη, έχω την αίσθηση ότι το άρωμα της καταγωγής κάθε συγγραφέα τον επηρεάζει και τον οδηγεί σε συγκεκριμένα θέματα για έμπνευση. Ισχύει;
Προφανώς η καταγωγή του κάθε ανθρώπου τον επηρεάζει όχι μόνο στον τρόπο σκέψης, αλλά και στον τρόπο δράσης του. Πόσω δε μάλλον έναν Κρητικό, όπως είμαι εγώ, που κατάγομαι από έναν τόπο γεμάτο ζωντανές παραδόσεις και έθιμα.
Οι χαρακτήρες στο «Σασμό», ζυμωμένοι μέσα στο άγριο αυθεντικό τοπίο της Κρήτης, εκρηκτικοί, σιωπηλοί, ολοκληρωμένοι, απρόβλεπτοι κάποιες φορές, κινούν τον ιμάντα της ιστορίας με κριτήριο την τιμή και το χρέος. Ως γνήσιος Κρητικός θέλετε να μας πείτε πώς το βιώσατε όλο αυτό και πώς λύνονται οι βεντέτες στην Κρήτη;
Ενώ σε πολλά βιβλία κάποιοι ισχυροί ήρωες έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τη ροή τους και να πιάσουν από το χέρι τον συγγραφέα, στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα από την πρώτη λέξη που έβαλα ήξερα ακριβώς προς τα πού θα κατηύθυνα την ιστορία μου. Ολη αυτή η εισαγωγή για να τονίσω τη βαθιά μου ανάγκη να περιγράψω αυτό το εθιμικό δίκαιο, της βεντέτας και του σασμού, χωρίς ωστόσο να παίρνω θέση ως άνθρωπος ή ως συγγραφέας. Σχετικά με την παύση μιας βεντέτας, μόνο ένας δρόμος υπάρχει για τις δύο αντιμαχόμενες οικογένειες: Ο δρόμος του σασμού. Του φτιαξίματος, δηλαδή, της συμφιλίωσης. Σασμό μπορεί να επιφέρει ένας άνθρωπος που «εκπροσωπεί» το καλό ή η λήθη του χρόνου.
Παρά το δύσκολο θέμα, στην αφήγησή σας υπάρχει συχνά μια ανάγκη να δικαιολογήσετε κάποιες καταστάσεις. Πρόκειται για μια επιλογή τεχνικής φύσης ή για έναν ψυχολογικό μηχανισμό άμυνας του αφηγητή απέναντι σε όσα θλιβερά αφηγείται;
Πάντα στα βιβλία μου δικαιολογώ τους ήρωές μου, όσο «κακοί» και να είναι. Οχι όμως τις πράξεις τους. Αυτό το αφήνω στον αναγνώστη να το κάνει.
Πιστεύετε ότι οι πληγές και τα λάθη μας μας κάνουν αυτό που είμαστε;
Μιλώντας μόνο για τον εαυτό μου, θα μπορούσα να απαντήσω με σιγουριά πως ναι. Είμαι οι εμπειρίες μου. Η αγωγή μου, τα λάθη και τα πάθη μου, οι έρωτές μου, οι γρατζουνιές στα γόνατα, τα όχι και τα ναι που είπα ή δέχτηκα, τα βιβλία που διάβασα, τα τυχαία γεγονότα της πορείας μου. Ολα αυτά καθημερινά με φτιάχνουν πατέρα, σύντροφο, φίλο, άνθρωπο.
Η σχέση μιας μητέρας με τα παιδιά της αποτελεί ενδιαφέρον και προκλητικό θέμα. Εσείς όλο αυτό το προσεγγίζετε με έναν ιδιαίτερο τρόπο! Θα μας ενδιέφερε η γνώμη σας και ο τρόπος έμπνευσής σας.
Έμπνευσή μου δεν είναι άλλη παρά η επαφή με τις «παλιές» γυναίκες των χωριών. Εκείνες τις αμίλητες, που σφαλίζουν στην καρδιά τους τα σεντούκια με τους θησαυρούς των αναμνήσεών τους. Εκείνες που στο χαρακωμένο από το χρόνο πρόσωπό τους κρύβουν κι από μια μαύρη στιγμή, και τέτοιες γυναίκες υπάρχουν ακόμη πολλές στην ενδοχώρα και στα ορεινά του νησιού.
Στο περιβάλλον της Κρήτης, η αξιοπρέπεια είναι πάνω ακόμα κι από την ίδια τη ζωή, οι αρχές και οι αξίες είναι φανερές ακόμα και όταν υπάρχει αδικία και αυτοκαταστροφή. Πάνω από το εγώ μπαίνει το εμείς, οι δεσμοί αίματος, η φιλία, η οικογένεια. Κι αν κάποιος το ξεχάσει, υπάρχουν οι αυστηρές μαυροφορεμένες μανάδες που υπενθυμίζουν το χρέος του καθενός και του οπλίζουν το χέρι. Ισχύει;
Η μητριαρχία κυριαρχούσε στην κρητική κοινωνία από τα μινωικά χρόνια. Η γυναίκα είχε και έχει ισχυρό ρόλο, αφού είναι ο ένας από τους δύο βασικούς πυλώνες στην οικογένεια. Εκείνη είναι που κρατά τις ισορροπίες στο σπίτι, εκείνη είναι που θα συμβουλέψει τα κοπέλια πώς θα γίνουν άντρες και τα παλιότερα χρόνια ήταν έτοιμη ακόμα και να πληρώσει πολύ ακριβά τις ορμήνιες της. Πώς; Χάνοντας έναν πατέρα, έναν αδελφό ή μένοντας χήρα, μα και στη χειρότερη των περιπτώσεων θάβοντας τα παιδιά της. Ευτυχώς όμως τώρα αυτό έχει αλλάξει και οι περισσότερες μανάδες δεν κατευθύνουν την οικογένειά τους προς την καταστροφή και το «χρέος του αίματος», αλλά προς το δρόμο της συγχώρεσης και της ομόνοιας.
Ακόμα κι αν η ζωή μας δεν παίρνει την τροπή που θα θέλαμε, το παρελθόν δεν πρέπει να είναι πληγή, αλλά μάθημα;
Και οι πληγές είναι απαραίτητες. Εκείνες είναι που θα μας οδηγήσουν στην αυτογνωσία, εκείνες που θα μας ανοίξουν τα μονοπάτια για να βαδίσουμε και να πάμε ένα βήμα παρακάτω. Εκεί που θα συναντήσουμε ίσως τις ίδιες ακίδες που μας πλήγωσαν. Ωστόσο, τότε θα έχουμε την εμπειρία. Αν τρυπηθούμε από το ίδιο αγκάθι ή αν θα μυρίσουμε το ρόδο που είναι λίγο παραπάνω, θα είναι δική μας απόφαση. Αν τρυπηθούμε, δεν πήραμε το μάθημα, αν κλέψουμε λίγο από το άρωμα, έχουμε αποκτήσει μια σταγόνα σοφίας.
Ζητούν ειρήνη οι άνθρωποι… Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι εφικτό να ζεις με τον βασανιστή και εχθρό σου, μπορείς να συμβιβαστείς με την ιδέα στο όνομα του «καλού όλων»;
Η ιστορία και ο σασμός έχουν αποδείξει ότι ναι, μπορείς να ζεις στην ίδια κοινότητα με τον άνθρωπο που σου προκάλεσε κακό. Αλλιώς δεν θα είχε αξία ούτε η συγχώρεση ούτε η σωτηρία της ψυχής που επιζητούμε μέσα από την αξία της μέγιστης πράξης του σασμού.
Με το χέρι στην καρδιά, ποιος ήρωας σας δυσκόλεψε περισσότερο ώστε να καταφέρετε να αποφορτιστείτε συναισθηματικά από αυτόν και να προχωρήσετε στον επόμενο;
Μαρίνα, βέβαια. Είναι η γυναίκα που έχασε τον άντρα και τον γιο της και μετά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει εν μια νυκτί το ίδιο της το σπίτι, για να σώσει ό,τι είχε μείνει αλώβητο. Μαζί με το σπίτι της έπρεπε να αφήσει πίσω τη γιαγιά Ειρήνη και τους τάφους των δικών της. Επειτα έρχονται και άλλα δεινά για τη Μαρίνα που δεν θα τα αναφέρω, διότι θα αποκαλύψω βασικές εξελίξεις του βιβλίου μου. Η Μαρίνα σύρθηκε, πόνεσε και μάτωσε την καρδιά της, και μαζί της κι εγώ που τη «γέννησα» και της χρέωσα τόσα και τόσα βάσανα.
Εχω παρατηρήσει ότι στα βιβλία σας δεν παρουσιάζετε απλώς τους ήρωες, αλλά στην ουσία τους «μεγαλώνετε», περιγράφετε τη ζωή τους κατά την παιδική ηλικία και τους ακολουθείτε μέχρι την ενήλικη ζωή τους. Επίσης, η οικογένεια έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Πόσο σημαντική είναι η έννοια της οικογένειας;
Για μένα η οικογένεια είναι ένα σημαντικό και ακριβό δώρο. Είναι το πρώτο σχολείο στις σχέσεις με τους άλλους. Οικογένεια σημαίνει να νιώθεις ασφάλεια, να έχεις κάποιον στον οποίο μπορείς να βασίζεσαι με σιγουριά και με τον οποίο μπορείς να μοιράζεσαι τα πάντα. Παρέχει αγάπη, θαλπωρή, υποστήριξη και ένα πλαίσιο αξιών για κάθε μέλος της. Τα μέλη της οικογένειας διδάσκουν και διδάσκονται ο ένας από τον άλλον, υποστηρίζονται μεταξύ τους και μοιράζονται την ουσία της ζωής. Οι οικογένειες παρέχουν ένα περιβάλλον για προσωπική ανάπτυξη και η χημεία της παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην ανάπτυξη κάποιου χαρακτήρα.
Τα περισσότερα από τα βιβλία σας ανήκουν στα κοινωνικά μυθιστορήματα που κρύβουν δυνατές ιστορίες, έρωτες, πάθη. Εχετε σκεφτεί να γράψετε σε διαφορετικό ύφος και είδος;
Η βάση των ιστοριών μου έχει να κάνει με τα κοινωνικά θέματα, όμως αφήνω πάντα περιθώριο να εισχωρήσουν σε αυτές και στοιχεία όπως τα παραπάνω που αναφέρατε. Δεν μπορώ να γνωρίζω ακόμη αν θα αλλάξω κατεύθυνση ή πορεία αργότερα, αλλά μπορώ να σας βεβαιώσω πως ό,τι κάνω το κάνω με μεγάλη αγάπη και πολλή ψυχή.
Εχετε γράψει πολλά βιβλία ενηλίκων, αλλά και παιδικά. Σας ενοχλεί που ο κόσμος αυτόν τον καιρό βλέπει ή διαβάζει περισσότερο τον «Σασμό»;
Είναι λογικό να κυριαρχεί ο «Σασμός» λόγω της μεγάλης προβολής που έχει το σίριαλ. Εδώ, όμως, θέλω να σας πω ότι το πλατύ κοινό ανακάλυψε το έργο μου και νέοι αναγνώστες αγαπούν ολοένα και περισσότερο τη γραφή μου. Αυτό είναι κάτι που με χαροποιεί αρκετά, διότι διαβάζοντας τον «Σασμό» μπήκαν στη διαδικασία να πάρουν και τα άλλα βιβλία μου.
Πόσο δύσκολο είναι να επιβιώσετε καλλιτεχνικά και να εξελιχθείτε λογοτεχνικά; Τι σας έχει κερδίσει περισσότερο;
Το δυσκολότερο από όλα, αγαπητή Γιούλη, είναι να κάνεις σασμό με τον εαυτό σου. Αυτό είναι το κέρδος. Μετά όλα τα άλλα δεν είναι πρόβλημα, είναι κέρδος.
Η έμπνευση στερεύει ποτέ;
Δεν έχω απάντηση. Δεν ξέρω. Ισως αναπαύεται για λίγο και μετά ξανατρέχει σαν νεράκι σε πηγή.
Eίναι τοξικός ο χώρος της τέχνης και του βιβλίου, κύριε Πετρουλάκη; (χαμόγελο)
Τοξικούς ανθρώπους μπορούμε να συναντήσουμε παντού και σε όλους τους χώρους. Το σημαντικό όμως είναι αυτή την τοξικότητα να την κάνεις καλή ενέργεια και χρήσιμη για σένα. Εχω τοίχο και ασπίδα την οικογένειά μου και τους ανθρώπους που με αγαπάνε και νοιάζονται για μένα κι έτσι πιστεύω ότι δεν με αγγίζει τίποτα. Γίνομαι άτρωτος.
Διαβάστε περισσότερα eleftherostypos.gr
και Facebook 
