Ο καταστροφικός σεισμός που χτύπησε την Κρήτη το 1810

16 Φεβρουαρίου 1810. Το Ηράκλειο Κρήτης σχεδόν κατεδαφίστηκε από τον φονικό σεισμό, μεγέθους 7,5 Ρίχτερ και αγνώστου εστιακού βάθους αφού δεν υπήρχαν ακόμη ειδικές μετρήσεις.

Το χτύπημα του Εγκέλαδου

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 16ης Φεβρουαρίου, ο εγκέλαδος χτύπησε στον Χάνδακα, όπως ονομαζόταν το Ηράκλειο Κρήτης.

Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες της περιόδου, καταστράφηκαν τα 2/3 της πόλης ενώ ο αριθμός των νεκρών ξεπέρασε τις τρεις χιλιάδες. Ο γιατρός, Γιώργος Νικολετάκης, που επέζησε του φονικού σεισμού, έγραφε:

«…εχάλασεν όλα τα σπίτια της χώρας και τα τζαμιά και τους μιναρέδες και επλακώθησαν και άνθρωποι και εχάλασε και χωργιά και μετόχια…»

Ανάμεσα στα κτίρια που κατεδαφίστηκαν ήταν το μοναστήρι του Αγίου Ασωμάτου και ένα βαρύ βενετσιάνικο οικοδόμημα στη νοτιοδυτική πλευρά του Ψηλορείτη. Ο σεισμός δεν περιορίστηκε στα ελληνικά σύνορα. Έγινε έντονα αισθητός από τη Μάλτα μέχρι τη βόρεια Αίγυπτο και από την κεντρική Ιταλία μέχρι τη Συρία.

Στη Μάλτα υπολογίζεται ότι διήρκεσε δύο λεπτά ενώ στην Νάπολη ένα λεπτό. Παρότι ήταν ένα σύντομο «χτύπημα» υπάρχουν αναφορές που κάνουν λόγο για κατοίκους της Νότιας Ιταλίας, που, από τον φόβο τους, έμειναν έξω από τα σπίτια τους όλη τη νύχτα. Ζημιές καταγράφηκαν επίσης στα νησιά του νότιου Αιγαίου, στο Κάιρο, στη Ροζέτα, στην Αλεξάνδρεια και στη βόρεια Αίγυπτο. Μάλιστα, η κατάρρευση τμήματος του ναού του Άμμωνα, στην όαση Σίβα στην Αίγυπτο, που σημειώθηκε το 1811, αποδόθηκε στον καταστροφικό σεισμό του 1810.

Πιθανολογείται ότι οι εκατόμβες νεκρών και η καθυστερημένη ταφή των πτωμάτων τους, που κείτονταν για μέρες στους δρόμους, έπαιξαν ρόλο στην έξαρση της πανώλης στην πόλη, που εκείνη την περίοδο ενδημούσε σε ολόκληρο το νησί, όπως αναφέρει η mixanitouxronou.gr.

Προγενέστεροι σεισμοί

Πριν την 16η Φεβρουαρίου, η Κρήτη είχε χτυπηθεί ξανά από έντονους σεισμούς, που μάλλον προειδοποιούσαν για το «φονικό χτύπημα».