«Το κράτος δεν μπόρεσε να προστατεύσει τους πολίτες του» – Η αυτοκριτική του Τσίπρα για το Μάτι

Η τραγωδία στο Μάτι το καλοκαίρι του 2018, όπου περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, επανέρχεται στο δημόσιο διάλογο μέσα από την αναλυτική αφήγηση του Αλέξη Τσίπρα. Ο τότε πρωθυπουργός περιγράφει με λεπτομέρειες τη δραματική επιστροφή του στην Αθήνα από τη Βοσνία Ερζεγοβίνη και τις στιγμές που ακολούθησαν, δίνοντας για πρώτη φορά μια εσωτερική ματιά στη διαχείριση της κρίσης από το κράτος.

Όπως εξηγεί, έφτασε στο Μάτι λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, την ώρα που διασωστικά μέσα εξακολουθούσαν να επιχειρούν διά θαλάσσης. Η εικόνα που αντίκρισε ήταν, όπως λέει, ασφυκτική: απόκοπη σιωπή, περιορισμένη ενημέρωση και ένα κλίμα που δεν θύμιζε συντονισμένη κρατική αντίδραση. Η αποσπασματική πληροφόρηση που λάμβανε άφηνε να εννοηθεί ότι η κατάσταση ήταν εξαιρετικά κρίσιμη.

Η στιγμή που άκουσε για πρώτη φορά, χαμηλόφωνα, ότι είχαν ζητηθεί σάκοι μεταφοράς νεκρών αποτέλεσε για τον ίδιο, όπως αποκαλύπτει, σημείο καμπής. Λίγο αργότερα επιβεβαιώθηκε η πρώτη αναφορά για θανάτους. Παρά το σοκ, έδωσε άμεσα εντολή στον Δημήτρη Τζανακόπουλο να ενημερώσει τη χώρα, κάτι που συνέβη γύρω στις 2.30 τα ξημερώματα. Όσο περνούσαν οι ώρες, ο αριθμός των θυμάτων αυξανόταν, με τον Αλέξη Τσίπρα να αποχωρεί από το Κέντρο Επιχειρήσεων τα χαράματα «καταρρακωμένος» από το μέγεθος της απώλειας. Λίγο μετά τις 6.30 το πρωί ενημερώθηκε και για την ομάδα ανθρώπων που βρέθηκαν απανθρακωμένοι σε οικόπεδο, γεγονός που εδραίωσε την εκτίμηση ότι η καταστροφή δεν είχε προηγούμενο.

Ο πρώην πρωθυπουργός επισημαίνει πως, στη συνέχεια, κυρίαρχο συναίσθημα ήταν ένα μίγμα πένθους και ευθύνης. Αν και, όπως αναφέρει, δεν ήταν εκείνος που δημιούργησε τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, ήταν ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας όταν σημειώθηκε η τραγωδία, κάτι που του προκάλεσε βαθύ αίσθημα προσωπικής επιβάρυνσης. Αντίστοιχη ήταν, όπως λέει, η ψυχολογική κατάσταση και των στενότερων συνεργατών του. Χαρακτηριστικά θυμάται το περιστατικό με τον Νίκο Ανδριόπουλο, ο οποίος υπέστη ανακοπή την ώρα που ο Τσίπρας παρακολουθούσε από το Μέγαρο Μαξίμου τη συνέντευξη Τύπου της επόμενης ημέρας. Εκείνη η συνέντευξη, σημειώνει, εξελίχθηκε σε «επίδειξη ανευθυνότητας», κυρίως λόγω της τοποθέτησης του τότε αρχηγού της ΕΛΑΣ, Κωνσταντίνου Τσουβάλα, ο οποίος εξέφρασε υπερηφάνεια για τη διαχείριση της κατάστασης∙ μια δήλωση που, όπως υπενθυμίζει, δεν εμπόδισε την κυβέρνηση Μητσοτάκη να τον αναβαθμίσει αργότερα.

Ο Αλέξης Τσίπρας αναγνωρίζει σήμερα ότι η Ελλάδα δεν διέθετε τότε ένα σύγχρονο και λειτουργικό μοντέλο διαχείρισης κρίσεων, ικανό να αντιμετωπίσει τις νέες συνθήκες που διαμορφώνει η εντεινόμενη κλιματική κρίση. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσει και το ζήτημα του αριθμού 112, εξηγώντας ότι η κυβέρνηση είχε προκηρύξει διαγωνισμό για την ενεργοποίησή του, αλλά το έργο δεν είχε ολοκληρωθεί πριν από την καταστροφή. Όπως τονίζει, το σύστημα παραδόθηκε έτοιμο το 2019, ωστόσο αυτό δεν άλλαζε το γεγονός ότι για τους 104 ανθρώπους που χάθηκαν στο Μάτι ήταν πλέον πολύ αργά.