Στεγαστική κρίση: Ποιοι ιδιοκτήτες και ενοικιαστές ωφελούνται από τις αλλαγές του 2026

Με κεντρικό άξονα την ανακούφιση των νοικοκυριών από το αυξανόμενο κόστος στέγασης, κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2026, ο οποίος περιλαμβάνει εκτεταμένες παρεμβάσεις σε φορολογία, μισθώσεις και στεγαστικά προγράμματα. Παρά τις κινήσεις των προηγούμενων ετών, το οικονομικό βάρος για χιλιάδες πολίτες παραμένει υψηλό, καθώς τα ενοίκια συνεχίζουν να κινούνται ανοδικά και η ζήτηση για προσιτή κατοικία εξακολουθεί να υπερβαίνει κατά πολύ την προσφορά.

Στην εισηγητική έκθεση προβλέπεται ότι από το 2026 ο ΕΝΦΙΑ μειώνεται κατά 50%, ενώ από το 2027 καταργείται πλήρως για την κύρια κατοικία σε οικισμούς έως 1.500 κατοίκους, με εξαίρεση εκείνους της Αττικής (εκτός νησιών). Επιπλέον, για την ΠΕ Έβρου, τη Δυτική Μακεδονία και τους συνοριακούς δήμους σε Μακεδονία, Θράκη και Ήπειρο, ο ΕΝΦΙΑ μηδενίζεται σε οικισμούς έως 1.700 κατοίκους. Το μέτρο αγγίζει περίπου ένα εκατομμύριο ακίνητα σε 12.724 οικισμούς και συνεπάγεται ετήσιο κόστος 75 εκατ. ευρώ.

Φοροαπαλλαγές και ρυθμίσεις για ενοίκια – ΦΠΑ στην οικοδομή

Ο προϋπολογισμός ενισχύει το πλέγμα μέτρων για ενθάρρυνση της μακροχρόνιας μίσθωσης και τόνωση της οικοδομικής δραστηριότητας. Μεταξύ άλλων προβλέπονται:

• Παράταση για το 2026 της τριετούς φοροαπαλλαγής σε κενές κατοικίες που μισθώνονται μακροχρόνια. Το κόστος ανέρχεται σε 10 εκατ. ευρώ για το 2026 και 19 εκατ. ευρώ για το 2027. Η ρύθμιση επεκτείνεται ώστε:
  – να καλύπτει κατοικίες άνω των 120 τ.μ. για τρίτεκνες/πολύτεκνες οικογένειες, με προσαύξηση 20 τ.μ. για κάθε παιδί πέραν των δύο,
  – να παραμένει σε ισχύ η απαλλαγή ακόμη κι αν ο ενοικιαστής αποχωρήσει πριν από την τριετία, αρκεί το ακίνητο να αναμισθωθεί μία φορά,
  – να ισχύει για τουλάχιστον εξάμηνες μισθώσεις σε γιατρούς, νοσηλευτές, εκπαιδευτικούς του Δημοσίου και ένστολους των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας.
• Μείωση φορολογικού συντελεστή από 35% σε 25% για εισόδημα από ενοίκια μεταξύ 12.000 και 24.000 ευρώ. Η παρέμβαση αφορά περίπου 161.000 ιδιοκτήτες και έχει ετήσιο κόστος 90 εκατ. ευρώ.
• Παράταση έως το τέλος του 2026 της αναστολής ΦΠΑ στις νέες οικοδομές (κόστος 18 εκατ. ευρώ).
• Συνέχιση της μείωσης φόρου εισοδήματος για δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων για τα έτη 2025 και 2026 (κόστος 5 εκατ. ευρώ).
• Διατήρηση για το 2026 του περιορισμού στις νέες βραχυχρόνιες μισθώσεις στα τρία πρώτα δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας.
• Νέο σύστημα κοινωνικής αντιπαροχής, με αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας για δημιουργία σύγχρονων κοινωνικών κατοικιών.

Ταμείο Ανάκαμψης και στεγαστικά προγράμματα

Το 2026 προβλέπεται να διοχετευθούν στις τράπεζες 5,466 δισ. ευρώ από το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν ιδιωτικές επενδύσεις και τα στεγαστικά σχήματα «Σπίτι μου ΙΙ» και «Αναβαθμίζω το σπίτι μου». Ο συνολικός προϋπολογισμός των δράσεων αυτών φτάνει τα 2,4 δισ. ευρώ, με 1,3 δισ. να προέρχονται από το Ταμείο και 1,1 δισ. από τις τράπεζες.

Στοχευμένα μέτρα για νέους, φοιτητές και ειδικές κατηγορίες

Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει:

• στεγαστικό επίδομα για σπουδαστές των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού,
  • επίδομα για φοιτητές Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων και καταρτιζόμενους ΔΙΕΚ μακριά από τον τόπο κατοικίας τους,
  • αύξηση φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος στα περιφερειακά πανεπιστήμια.

Τι εφαρμόστηκε το 2025

Στο κείμενο υπενθυμίζονται οι παρεμβάσεις του 2025, μεταξύ των οποίων:

• το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» συνολικού προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ, με διευρυμένα κριτήρια,
  • τριετής απαλλαγή από φόρο εισοδήματος για εκμισθώσεις κενών κατοικιών και για μετατροπή βραχυχρόνιας σε μακροχρόνια μίσθωση,
  • πάγωμα νέων εγγραφών σε βραχυχρόνιες μισθώσεις σε τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας για το 2025,
  • αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις,
  • διπλασιασμός της μέγιστης επιδότησης του «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω»,
  • επιστροφή ενός μηνιαίου μισθώματος ετησίως σε ενοικιαστές κύριας και φοιτητικής κατοικίας που πληρούν τα κριτήρια – μέτρο με δημοσιονομικό κόστος 230 εκατ. ευρώ και κάλυψη περίπου του 80% των δικαιούχων.

Ο προϋπολογισμός, όπως κατατέθηκε, επιχειρεί να διαμορφώσει μία πιο συνεκτική πολιτική στέγασης για το 2026, συνδυάζοντας φορολογικές ελαφρύνσεις, ενίσχυση της προσφοράς κατοικίας και μέτρα στήριξης κοινωνικών ομάδων που πλήττονται περισσότερο από την κρίση ενοικίων.