Μια γευστική ανάμνηση από τότε που οι ελιές έδιναν λάδι με άρωμα παράδοσης και αυθεντικότητας
Κάποτε, στα κρητικά χωριά, οι χονδρολιές είχαν την τιμητική τους. Τα δέντρα ήταν περισσότερα, οι καρποί πιο πλούσιοι και η συγκομιδή τους αποτελούσε πραγματική γιορτή για κάθε οικογένεια. Με τον καιρό, πολλές από αυτές αντικαταστάθηκαν από ψιλολιές, πιο παραγωγικές για λάδι, αλλά με διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Το λάδι των χονδρολιών, παρότι είχε περισσότερα οξέα, ξεχώριζε για τη γεμάτη, αυθεντική γεύση του — ειδικά όταν οι ελιές πήγαιναν κατευθείαν στο ελαιοτριβείο, χωρίς να μείνουν μέρες στις αποθήκες. Η φρεσκάδα του καρπού έδινε ένα άρωμα και μια γεύση που δύσκολα βρίσκει κανείς σήμερα.
Από τις ίδιες ελιές προέρχονταν και οι περίφημες σταφιδολιές, οι οποίες, όπως λένε οι παλιοί, είναι η βασίλισσα της βρώσιμης ελιάς. Με το φυσικό τους γλύκισμα και τη χαρακτηριστική υφή τους, θεωρούνται από πολλούς οι πιο νόστιμες ελιές.
Σε αντίθεση με άλλες ποικιλίες, οι σταφιδολιές δεν χρειάζονται ξεπίκρισμα· μπορούν να καταναλωθούν κατευθείαν μετά την ωρίμανση και τη συγκομιδή, αρκεί να έχουν «φάει ένα-δυο νερά», όπως λένε οι χωρικοί — δηλαδή να έχει προηγηθεί μια καλή βροχή πριν τη συλλογή.
Αν τις βρει κανείς, αξίζει να τις δοκιμάσει νωπές ή ελαφρά αλατισμένες. Με ένα κομμάτι παξιμάδι στο πλάι, αποτελούν έναν απλό αλλά ανεπανάληπτο μεζέ, γεμάτο άρωμα και αυθεντική γεύση Κρήτης.
Για τη διατήρησή τους, υπάρχουν διάφοροι παραδοσιακοί τρόποι:
- Μπορούν να παστωθούν με σκέτο αλάτι,
- Να μπουν σε άλμη,
- Ή, όπως αναφέρει ο αφηγητής, να τοποθετηθούν σε σακουλάκια στην κατάψυξη.
Έτσι, όταν ξεπαγώνουν, είναι σαν να μαζεύτηκαν μόλις εκείνη την ώρα — μια μικρή γεύση από τα παλιά, που θυμίζει τις εποχές όπου η ελιά δεν ήταν απλώς προϊόν, αλλά κομμάτι της καθημερινής ζωής και της ψυχής του τόπου.
πηγή: Δια-SOS-τε τη Μεσαρά
και Facebook 
