Η σκοτεινή πλευρά των social media: Όταν η «ψηφιακή ευτυχία» γεννά άγχος, κατάθλιψη και αίσθηση μοναξιάς!

Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, τα social media (Instagram, TikTok κ.ά.) έχουν αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούμε και παρουσιάζουμε τον εαυτό μας.

Οι περισσότεροι χρήστες δείχνουν κυρίως τις όμορφες στιγμές τους, δημιουργώντας μια «ιδανική εικόνα» ζωής, που συχνά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η συνεχής σύγκριση με αυτές τις εικόνες μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και απογοήτευση.

Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης (Festinger, 1954), οι άνθρωποι αξιολογούν τον εαυτό τους συγκρίνοντάς τον με τους άλλους. Όταν όμως συγκρίνονται με εξιδανικευμένες και «φιλτραρισμένες» εικόνες, η ψυχολογική επιβάρυνση είναι αναπόφευκτη (Vogel et al., 2014).

Παράλληλα, κάθε «like» ή σχόλιο ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, απελευθερώνοντας ντοπαμίνη — κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε εθιστική συμπεριφορά. Έτσι, η προσωπική αξία συνδέεται επικίνδυνα με την εξωτερική επιβεβαίωση.

Η υπερσύνδεση, αν και υπόσχεται επικοινωνία, συχνά δημιουργεί επιφανειακές σχέσεις. Το αποτέλεσμα είναι μια βαθύτερη μοναξιά, καθώς πίσω από τους πολλούς «φίλους» ή «followers» λείπει το ουσιαστικό ανήκειν.

Επιπλέον, η συνεχής χρήση φίλτρων οδηγεί στη λεγόμενη «ψηφιακή δυσμορφία», δηλαδή στην απόρριψη της πραγματικής μας εικόνας και στην αναζήτηση του τέλειου, με συνέπεια άγχος και κατάθλιψη.

 Για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων είναι απαραίτητη:

• Ψηφιακή παιδεία και κριτική σκέψη: να αναγνωρίζουμε ότι η εικόνα στα social media δεν είναι όλη η αλήθεια.
• Αυτοσυμπόνια και αυθεντική αυτοεκτίμηση: να στηρίζουμε την αξία μας σε εμάς τους ίδιους, όχι σε «likes».
• Οριοθέτηση στη χρήση: να δίνουμε προτεραιότητα στις πραγματικές σχέσεις και όχι στις ψηφιακές εντυπώσεις.

Η αποδοχή της πολυπλοκότητας των συναισθημάτων — και των θετικών και των αρνητικών — είναι το κλειδί για ισορροπία και ψυχική υγεία.