Ιεράπετρα: Δέηση μνήμης για τα θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής στον Ναό Παναγίας Ελεούσας

Την Κυριακή Α´ Λουκά, 28 Σεπτεμβρίου 2025, με πρωτοβουλία του Συλλόγου Μικρασιατών της πόλης, τελέσθηκε το καθιερωμένο Αρχιερατικό Μνημόσυνο για τα θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής στον Ιερό Ενοριακό Ναό Παναγίας Ελεούσας Ιεράπετρας, όπου είναι αποθησαυρισμένη η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Ρεϊσδεριανής την οποία μετέφεραν ως πολύτιμο ιερό κειμήλιο στη νέα τους πατρίδα οι Μικρασιάτες Έλληνες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στη φιλόξενη πόλη.

Προηγήθηκε η ακολουθία του Όρθρου, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κυρίλλου, ο οποίος στη συνέχεια τέλεσε την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.

Ομιλητής με θέμα: «Μικρασιατική Καταστροφή. Τα γεγονότα και οι συνέπειές της» ήταν ο κ. Ιωάννης Πυργιωτάκης, Ομότιμος Καθηγητής και πρώην Αντιπρύτανης του Παν/μίου Κρήτης, Μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.

Με γλαφυρότητα και λόγο μεστό αναφέρθηκκε στην τρισχιλιετή παρουσία του Ελληνισμού στη γη της Ιωνίας, όπου γεννηθηκαν κορυφαίοι της επιστήμης και της ιστορίας, όπως ο Όμηρος, ο Γαληνός, ο Αναξαγόρας, ο Ηρόδοτος κ.α., και στα γεγονότα του βίαιου ξερριζωμού και της αποκοπής χιλιάδων Ελλήνων από τη γη των πατέρων τους, παρότι ο ελληνικός στρατός εισήλθε στη Σμύρνη τις 15 Μαΐου του 1919 με εντολή των συμμαχικών δυνάμεων.

Όπως με σαφήνεια σημείωσε, οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις και ο διπλωματικός πόλεμος σε βάρος της Ελλάδος που ακολούθησαν είχαν οδυνηρές και ολέθριες συνέπειες για τη φυλή μας. Θρήνος και αλλαλαγμός παντού τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβρη του 1922, καθώς το καραβάνι με τους Έλληνες της Μικρασίας κινείται προς το λιμάνι της Σμύρνης, έχοντας πάρει μαζί τους άλλοι τα ιερά εικονίσματα, όπως της Παναγίας της Ελεούσας που φυλάσσεται σε αυτόν τον ιερό ναό, άλλοι τα κειμήλιά τους, ενώ άλλοι έθαβαν και έκρυβαν τα κοσμήματά τους ελπίζοντας στην επάνοδό τους. Χιλιάδες σφαγιάσθηκαν, άλλοι βασανίσθηκαν ενώ αμέτρητοι ήταν οι βιασμοί των γυναικών, ακόμα και μικρών κοριτσιών. Επίσης πολλοί στρατιώτες μας σφαγιάσθηκαν, άλλοι μαστίζονταν και πέθαιναν από τις επιδημίες του τύφου και της πανούκλας, ενώ όσοι κατάφεραν να φθάσουν στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1922 ήταν εξαθλιωμένοι, ρακέντυτοι, «σχεδόν γυμνοί, ξυπόλητοι, κουρελήδες και σκελετωμένοι», κατά τη μαρτυρία του μακαριστού Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη.

Επίσης ο ομιλητής αναφέρθηκε στην «υπέρτατη μορφή» του Ενθοϊερομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύμνης Χρυσοστόμου, ο οποίος είχε υποδεχτεί τον Ελληνικό στρατό μέ τη φράση «Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου», και τις 27/8/1922 αφού συνελήφθη παραδόθηκε στο εξαγριωμένο πλήθος για να ακολουθήσει το φρικτό μαρτύριό του.

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Πυργιωτάκης αναφέρθηκε στις συνθήκες που βρήκαν οι περίπου 1,5 εκατομμύριο Έλληνες που ξεριζώθηκαν από τη γη της Ιωνίας, του Πόντου και της Θράκης, και ήλθαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας ότι ήταν αναγκασμένοι να ξεκινήσουν τη ζωή τους εκ του μηδενός. Τέλος, σημείωσε ότι η σημερινή εκδήλωση μνήμης και τιμής των Μικρασιατών προγόνων μας δεν έχει σκοπό να καλλιεργήσει τα πάθη, αλλά αποτελεί Ιερό Μνημόσυνο για τις ψυχές των θυμάτων αυτής της εθνικής τραγωδίας που πλήρωσαν με τη ζωή τους χωρίς να φταίνε για λάθη και παραλήψεις άλλων, αλλά και για να μην ξεχνούμε ότι «όποιος λαός ξεχνά την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει!».

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας τελέστηκε το καθιερωμένο Αρχιερατικό μνημόσυνο «υπέρ αναπάυσεως των ψυχών πάντων των υπέρ της πίστεως και της πατρίδος εν τη Μικρά Ασία κατά την Μικρασιατικήν Εκστρατείαν ηρωικώς αγωνιζόμενων και μαρτυρικώς εκτελεσθέντων, σφαγιασθέντων, ολοκαυτωθέντων και οιωδήποτε τρόπῳ τελειωθέντων πατέρων και αδελφών ημών», καθώς και το τεσσαρακονθήμετο μνημόσυνο του μακαριστού Θωμά Δαγκλή.

Μετά την Απόλυση ο Σεβασμιώτατος συνεχάρη τον εκλεκτό ομιλητή, συνεχάρη την Πρόεδρο και τα Μέλη του τα Μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Μικρασιατών Ιεράπετρας για την επιλογή του συντοπίτη μας Ομότιμου Καθηγητή, πρώην Αντιπρύτανη του Παν/μίου Κρήτης και εγνωσμένου κύρους επιστήμονα κ. Ιω. Πυργιωτάκη ως ομιλητή της ημέρας, και ευχήθηκε να είναι αιωνία η μνήμη των Ελλήνων Μικρασιατών μαρτύρων, εμείς δε να διδασκόμαστε από τα λάθη του παρελθόντος και να μένουμε σταθεροί στην πατρώα πίστη και τα ιδανικά και τις αξίες του Γένους μας, .τα οποία είναι τα καλύτερα «αναχώματα» στους δύσκολους καιρούς μας.

Στην Αρχιερατική θεία Λειτουργία έλαβαν μέρος ο Πανοσιολ. Αρχιμ. Αμβρόσιος Σκαρβέλης, Πρωτοσύγκελλος της Ι. Μητροπόλεως, Πανοσιολ. Αρχιμ. Φιλήμων Μπέτσος, ο Αιδεσιμ. πρωτ. Μιχαήλ Ξυδιανός, συνταξιούχος Εφημέριος, ο Αιδεσιμ.  πρωτ. Σάββας Λιναρδάκης, Εφημέριος και προϊστάμενος της Ενορίας, και ο Διάκονος Θεμιστοκλής Μπεϊνάς, ενώ στο μνημόσυνο έλαβε μέρος και ο Αιδεσιμ. Οικονόμος π. Κων/νος Λιοντάκης, Εφημέριος της Ενορίας.

Εκκλησιάσθηκαν ο Δήμαρχος Ιεράπετρας κ. Εμμανουήλ Φραγκούλης, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και Δ/κτής του A.T. Ιεράπετρας κ. Νικόλαος Τζουμάκας, ο Αντιδήμαρχος κ. Γεώργιος Κουγιουμουτζάκης, ο πρώην Δήμαρχος Ιεράπετρας κ. Ιωσήφ Αναστασάκης, η Γεν. Γραμματέας του Δήμου κ. Μαρία Φραντζεσκάκη, ο πρ. Δήμαρχος Ιεράπετρας και πρ. Νομάρχης Λασιθίου κ. Ιωσήφ Αναστασάκης, η Πρόεδρος  κ. Ευτυχία Μαρινάκη και τα Μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Μικρασιατών Ιεράπετρας, απόγονοι των Μικρασιατών και πολλοί ευσεβείς χριστιανοί της πόλης.