Αγροτικό εισόδημα: Τα «κρυφά» πρόστιμα για μικροκαλλιεργητές και συνταξιούχους – Τι πρέπει να προσέξουν

Χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες σε όλη την Ελλάδα, που διατηρούν λίγες ρίζες ελιές, μελίσσια ή ένα μικρό χωράφι στο χωριό, βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με αυστηρά πρόστιμα, ακόμη κι αν το αγροτικό τους εισόδημα είναι μερικές εκατοντάδες ευρώ τον χρόνο.

Η νέα νομοθεσία επιβάλλει τριπλές υποχρεώσεις:

1. Δήλωση εισοδήματος στην Εφορία (Ε3).

2. Καταχώριση στο Ελαιοκομικό Μητρώο για όσους έχουν πάνω από 20 ελαιόδεντρα.

3. Δήλωση απασχόλησης στον ΕΦΚΑ για συνταξιούχους με αγροτικό εισόδημα, έστω και χαμηλό.

Ακόμα και τυπικές παραλείψεις σε αυτές τις υποχρεώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε υπέρογκες κυρώσεις: από 500 ευρώ για 80 ελαιόδεντρα έως και 12 συντάξεις για συνταξιούχους που δεν εγγράφηκαν στην ειδική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ.

Αναλυτικά οι «παγίδες»

1. Εφορία
Όσοι αποκτούν αγροτικό εισόδημα, ακόμη και περιστασιακά (π.χ. πώληση λαδιού ή μελιού), οφείλουν να υποβάλουν έντυπο Ε3. Η παράλειψη συνεπάγεται διοικητικό πρόστιμο, συνήθως έως 100 ευρώ. Πρόκειται για τη μικρότερη κύρωση, αλλά η υποχρέωση παραμένει.

2. Ελαιοκομικό Μητρώο
Από τον Απρίλιο 2025, τέθηκε εκ νέου σε ισχύ η υποχρέωση καταχώρισης στο Ελαιοκομικό Μητρώο (ΚΥΑ 77979/2025). Όλοι οι παραγωγοί, ακόμη και με 30 ή 50 δέντρα, πρέπει να εγγραφούν και να δηλώνουν κάθε χρόνο τη συγκομιδή τους από 1η Οκτωβρίου έως τον Μάιο – ακόμη και αν είναι μηδενική.

Τα πρόστιμα ξεκινούν από 100 ευρώ και φτάνουν τα 5.000 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό δέντρων. Για παράδειγμα:

• 21–50 δέντρα: 100 ευρώ

• 51–100 δέντρα: 500 ευρώ

• 101–500 δέντρα: 1.000 ευρώ

• 501–1.000 δέντρα: 3.000 ευρώ

• Πάνω από 1.000 δέντρα: 5.000 ευρώ

Οι κυρώσεις θα αρχίσουν να επιβάλλονται από τον Μάιο του 2026.

3. ΕΦΚΑ – Συνταξιούχοι
Η πιο αυστηρή «παγίδα» αφορά τους συνταξιούχους. Με την εγκύκλιο 28/2024, ακόμη και όσοι έχουν αγροτικό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ τον χρόνο πρέπει να δηλώσουν την απασχόλησή τους στην πλατφόρμα του ΕΦΚΑ («Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων»).

Η παράλειψη ή η καθυστέρηση επιφέρει πρόστιμο ίσο με δώδεκα μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις. Δηλαδή, για συνταξιούχο με 800 ευρώ σύνταξη, η κύρωση φτάνει τα 9.600 ευρώ – ακόμη κι αν το εισόδημα από το χωράφι δεν ξεπερνά τα 300 ευρώ.

Τι σημαίνει στην πράξη

Η νέα πραγματικότητα σημαίνει ότι:

• Ο μισθωτός με ένα μικρό κτήμα πρέπει να δηλώσει εισόδημα με Ε3.

• Ο αγρότης με λίγες δεκάδες ελιές πρέπει να εγγραφεί και να ενημερώνει το Ελαιοκομικό Μητρώο.

• Ο συνταξιούχος με μικρή παραγωγή πρέπει να μπει στην πλατφόρμα του ΕΦΚΑ και να αιτηθεί εξαίρεση, εφόσον το εισόδημα είναι έως 10.000 ευρώ.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν όσους διατηρούν μικρές εκμεταλλεύσεις να απευθυνθούν σε λογιστή με εμπειρία σε αγροτικά ζητήματα, ώστε να αποφύγουν λάθη που μπορεί να τους κοστίσουν χιλιάδες ευρώ.