Η Εκκλησία της Κρήτης σε κρίσιμο σταυροδρόμι: Η παρέμβαση του Πατριαρχείου και τα σενάρια αλλαγών – Η αναστάτωση των Ιεραρχών

Σε κλίμα αναμονής και συγκρατημένης ανησυχίας βρίσκονται οι ιεράρχες της Κρήτης, μετά την επίσημη ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ότι ξεκινά η διαδικασία αναθεώρησης του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας Κρήτης. Η απόφαση, που γνωστοποιήθηκε στην τακτική συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου στις 29 Αυγούστου 2025 υπό τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αιφνιδίασε πολλούς μητροπολίτες, δημιουργώντας κύμα ερωτημάτων για το εύρος και την κατεύθυνση των αλλαγών.

Η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης τηρεί σιγή αναμένοντας διευκρινίσεις, καθώς δεν είναι σαφές εάν η επικείμενη αναθεώρηση θα περιοριστεί σε θεσμικές βελτιώσεις ή θα επιφέρει σημαντικούς περιορισμούς στις δικαιοδοσίες των τοπικών ιεραρχών. Το ζήτημα συνδέεται, σύμφωνα με εκκλησιαστικούς κύκλους, με την ένταση που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στο Φανάρι και την Κρήτη, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την υπόθεση της εκλογής του νέου Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου και τη σχετική τροπολογία για το «αμετάθετο».

Παράγοντες που γνωρίζουν εκ των έσω τις διεργασίες επισημαίνουν ότι το Πατριαρχείο εμφανίζεται αποφασισμένο να υπενθυμίσει τον ρόλο του ως ανώτατης αρχής, ιδίως σε περιπτώσεις όπου η Εκκλησία της Κρήτης εκφράζει διαφοροποιημένη στάση. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι φωνές που βλέπουν την αναθεώρηση ως ευκαιρία για ενίσχυση του ημιαυτόνομου χαρακτήρα της Εκκλησίας του νησιού, με σαφέστερο πλαίσιο λειτουργίας.

Ενδεικτική του κλίματος ήταν η πρόσφατη τοποθέτηση του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου στον εορτασμό του Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο, όπου με έντονο ύφος μίλησε για το αυτοδιοίκητο και τις παρεμβάσεις της Πολιτείας, υπογραμμίζοντας τη σημασία του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτη. Λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα, το Πατριαρχείο ανακοίνωσε επισήμως την πρόθεσή του για αλλαγές, γεγονός που ερμηνεύεται από πολλούς ως «απάντηση» στο κλίμα διαφοροποίησης που έχει διαμορφωθεί.

Οι επόμενες εβδομάδες θεωρούνται καθοριστικές, καθώς το περιεχόμενο της αναθεώρησης θα αποκαλύψει εάν πρόκειται για μία διορθωτική παρέμβαση ή για πιο εκτεταμένη αναδιάρθρωση που θα περιορίζει το πεδίο κινήσεων της Εκκλησίας Κρήτης. Μέχρι τότε, οι ιεράρχες του νησιού παραμένουν σε στάση αναμονής, με το βλέμμα στραμμένο στο Φανάρι.