Οι αγορές «κρατούν την ανάσα» για Τραμπ – Πούτιν: Η συμφωνία εκεχειρίας που μπορεί να ανατρέψει τον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη

Η Αλάσκα βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, καθώς οι πρόεδροι ΗΠΑ και Ρωσίας, Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν, συναντώνται με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία. Η προοπτική μιας τέτοιας εξέλιξης δεν απασχολεί μόνο τη διπλωματία, αλλά και τις διεθνείς χρηματαγορές, που παρακολουθούν τις διαπραγματεύσεις με προσοχή.

Πόλεμος και οικονομικό σοκ

Η ρωσική εισβολή, η μεγαλύτερη σύγκρουση στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει ήδη προκαλέσει βαθιές αναταράξεις: ενεργειακή κρίση, εκτόξευση τιμών τροφίμων, πτώση ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων και οικονομική απομόνωση της Ρωσίας από μεγάλο τμήμα του δυτικού κόσμου. Οι λεπτομέρειες και η διάρκεια μιας πιθανής εκεχειρίας θα είναι καθοριστικής σημασίας, με τους επενδυτές να παραμένουν σε στάση αναμονής. Τα ουκρανικά κρατικά ομόλογα, δείκτης της αγοράς για το επενδυτικό κλίμα, διαπραγματεύονται σταθερά γύρω στα 55 σεντ ανά δολάριο, επίπεδο ιδιαίτερα χαμηλό.

Ο Guy Miller, επικεφαλής στρατηγικής αγορών στη Zurich Insurance Group, τονίζει: «Ακόμα κι αν υπάρξει συμφωνία, το κρίσιμο ερώτημα είναι πόσο θα αντέξει».

Η Ευρώπη υπό πίεση

Η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο αποδείχθηκε αδύναμο σημείο. Η απότομη αύξηση των τιμών ενέργειας οδήγησε σε οικονομική στασιμότητα, ιδιαίτερα στη Γερμανία, ενώ οι χρηματιστηριακοί δείκτες (STOXX) κατέγραψαν απώλειες, με τις βιομηχανίες και τα χημικά να πλήττονται έντονα. Οι τράπεζες με παρουσία στη Ρωσία υπέστησαν ζημιές, αλλά ανέκαμψαν μετά τη διακοπή των δραστηριοτήτων τους εκεί.

Στον αντίποδα, οι μετοχές αμυντικών εταιρειών εκτινάχθηκαν: η Leonardo σημείωσε άνοδο άνω του 600% από τον Φεβρουάριο του 2022, ενώ η Rheinmetall ξεπέρασε το 1.500%. Ο Toni Meadows, επικεφαλής επενδύσεων στη BRI Wealth Management, εκτιμά ότι τυχόν εκεχειρία θα μπορούσε να μειώσει ελαφρά τις αποδόσεις του κλάδου, αλλά η ανάγκη για εξοπλισμούς στην Ευρώπη θα παραμείνει, ειδικά όσο «ο Πούτιν και ο Τραμπ παραμένουν στην εξουσία».

Ενέργεια και νέες εξαρτήσεις

Στην αγορά ενέργειας, η εισβολή οδήγησε το Brent crude σε άνοδο 30% έως τα 139 δολάρια/βαρέλι, ενώ οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη εκτοξεύτηκαν σχεδόν 300%. Η αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών έφερε την ΕΕ πιο κοντά στο αμερικανικό LNG, με φιλόδοξο στόχο αύξησης των ετήσιων εισαγωγών ενέργειας από τις ΗΠΑ στα 250 δισ. δολάρια μέχρι το 2027 — στόχος που αρκετοί ειδικοί θεωρούν υπερβολικά αισιόδοξο.

Ο πληθωρισμός εκτός ελέγχου

Ο συνδυασμός ενεργειακής κρίσης και διακοπής εξαγωγών σιτηρών από Ρωσία και Ουκρανία τροφοδότησε πληθωρισμό-ρεκόρ. Οι κεντρικές τράπεζες εγκατέλειψαν την εκτίμηση περί «παροδικής» ανόδου τιμών και προχώρησαν σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων. Αν και από τα τέλη του 2022 παρατηρείται υποχώρηση του πληθωρισμού στις μεγάλες οικονομίες, οι τιμές των τροφίμων παραμένουν υψηλές, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η April LaRusse της Insight Investment εκτιμά ότι «η επιστροφή της Ουκρανίας σε πλήρη οικονομική λειτουργία θα βοηθούσε στην αποκλιμάκωση των τιμών τροφίμων παγκοσμίως».

Οικονομίες σε δοκιμασία

Η Ουκρανία αναγκάστηκε το 2024 να αναδιαρθρώσει χρέος 20 δισ. δολαρίων, ενώ η Ρωσία, παρά την αρχική ύφεση λόγω κυρώσεων, κατέγραψε ανάκαμψη το 2023–2024 χάρη στις αμυντικές δαπάνες. Το ρούβλι πέρασε από ιστορικά χαμηλά σε επταετή υψηλά, ενώ πλέον μεγάλο μέρος του εμπορίου Μόσχας–Πεκίνου γίνεται σε γιουάν, που ξεπέρασε το δολάριο ως κυρίαρχο ξένο νόμισμα στη Ρωσία.

Συναλλαγματικές ισορροπίες και αποδολαριοποίηση

Το ευρώ υποχώρησε περίπου 6% έναντι του δολαρίου το 2022, ενώ το ελβετικό φράγκο και το αμερικανικό νόμισμα ενισχύθηκαν ως «ασφαλή καταφύγια». Οι κυρώσεις του 2022 και το πάγωμα ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων αξίας 300 δισ. δολαρίων επιτάχυναν την τάση αποδολαριοποίησης, ενισχύοντας τις προσπάθειες πολλών χωρών να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο.