«Ανάσα» 500 εκατ. για την Ελλάδα από ευρωπαϊκή ρήτρα αμυντικών δαπανών

Η πρόσφατη έγκριση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες από το Ecofin προσφέρει ένα σημαντικό περιθώριο ευελιξίας στην Ελλάδα αλλά και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απόφαση, που τίθεται σε ισχύ από το 2025 και καλύπτει έως το 2028 με προοπτική παράτασης, επιτρέπει την αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών έως 1,5% του ΑΕΠ, χωρίς οι εν λόγω δαπάνες να επιβαρύνουν το δημοσιονομικό έλλειμμα – αν και θα καταγράφονται στο δημόσιο χρέος.

Ένα από τα πιο καίρια σημεία της απόφασης είναι η αλλαγή του έτους βάσης για τον υπολογισμό των στρατιωτικών δαπανών από το 2021 στο 2024, γεγονός που προσφέρει στην Ελλάδα επιπλέον δημοσιονομικό χώρο. Με τα νέα δεδομένα, δημιουργείται η δυνατότητα για πρόσθετες δαπάνες περίπου 500 εκατομμυρίων ευρώ ή 0,3% του ΑΕΠ, χωρίς να παραβιάζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Αυτή η δημοσιονομική «ανάσα» αναμένεται να ενισχύσει το συνολικό πακέτο ελαφρύνσεων, το οποίο, μαζί με τις εξοικονομήσεις από συγκράτηση δαπανών και έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, προσεγγίζει τα 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο πρωθυπουργός αναμένεται να παρουσιάσει τις σχετικές παροχές στην Έκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης, υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, χαρακτήρισε την απόφαση ως «στρατηγική νίκη» για την Ελλάδα, υπογραμμίζοντας πως η χώρα προστατεύει όχι μόνο τη δική της κυριαρχία αλλά και τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., αποκτώντας πλέον τα εργαλεία για την αποτελεσματική στήριξη της άμυνας και των πολιτών.

Η νέα ρύθμιση συνδέεται με το δεκαετές Πρόγραμμα Αμυντικού Εξοπλισμού της χώρας (2025-2036), το οποίο προβλέπει σταδιακή αύξηση των αμυντικών δαπανών: από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026. Παράλληλα, οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμούν ότι η αξιοποίηση της ρήτρας διαφυγής θα έχει ως συνέπεια μία επιβάρυνση της τάξης του 1,2% του ΑΕΠ στο έλλειμμα και 1,8% στο χρέος ως το 2028.

Η Ελλάδα καλείται, βάσει συστάσεων, να προχωρήσει σε ετήσιες δημοσιονομικές παρεμβάσεις ύψους 0,2% του ΑΕΠ για τέσσερα χρόνια ή, εναλλακτικά, 0,1% για επταετή ορίζοντα, με βάση το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.

Η διαδικασία αξιολόγησης από την Κομισιόν γίνεται σε δύο στάδια:

• Η πρώτη φάση (2025-2028) αφορά την προσωρινή χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών μέσω της ρήτρας διαφυγής.

• Η δεύτερη φάση, μετά το 2029, εστιάζει στην αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας, με αυστηρότερα κριτήρια για το έλλειμμα και το χρέος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιεί ότι η ρήτρα διαφυγής είναι μέτρο προσωρινής ευελιξίας και όχι διαρκής εξαίρεση, εστιάζοντας στην ανάγκη διατήρησης της δημοσιονομικής σταθερότητας. Τα κράτη-μέλη οφείλουν να παραμείνουν προσηλωμένα στις απαιτήσεις της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ώστε να αποφευχθεί τυχόν εκτροχιασμός μετά το τέλος της περιόδου ευελιξίας.