Ιστορικοί καύσωνες στην Ελλάδα: Από το 1957 έως το 2023 – Οι πιο φονικές και ακραίες θερμοκρασίες που συγκλόνισαν τη χώρα

Η Ελλάδα βιώνει ένα δύσκολο καλοκαίρι, με υψηλές θερμοκρασίες να διαρκούν επί μέρες, προκαλώντας έντονη δυσφορία. Αν και πρόσφατα η θερμή εισβολή (26-27 Ιουνίου) κράτησε λίγες ημέρες, το πρόβλημα γίνεται σοβαρότερο όταν οι υψηλές θερμοκρασίες επιμένουν για μεγάλο διάστημα.

Ο όρος «καύσωνας» χρησιμοποιείται συχνά στα ΜΜΕ με σκοπό την εντύπωση, ωστόσο οι επιστήμονες τον ορίζουν με αυστηρότερα κριτήρια. Ο έμπειρος μετεωρολόγος Δημήτρης Ζιακόπουλος, γνωστός από το έργο του «ΚΑΙΡΟΣ: Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ», εξηγεί πως καύσωνας σημαίνει παρατεταμένη περίοδος υψηλών θερμοκρασιών, που συνήθως οφείλεται σε μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη Βόρεια Αφρική, συνοδευόμενη από διακοπή των μελτεμιών.

Για να χαρακτηριστεί ένα επεισόδιο ως καύσωνας, απαιτείται τουλάχιστον τρεις συνεχόμενες ημέρες με θερμοκρασίες πάνω από 36,6°C, τη μέση θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος. Τα επεισόδια αυτά εμφανίζονται κυρίως από το τέλος Ιουνίου μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, με αύξηση της συχνότητας τα τελευταία χρόνια.

Ιστορικά, σημαντικοί καύσωνες έχουν πλήξει τη χώρα, όπως:

• Ο πρώτος μεγάλος καύσωνας το 1957 με θερμοκρασίες που άγγιξαν τους 44,8°C στο Αγρίνιο.

• Το 1958, καύσωνας με τρεις ιδιαιτερότητες: όψιμος, μεγάλης διάρκειας και ακραίος, με 600 θανάτους, και 47,2°C στα Τρίκαλα.

• Το 1973 και το 1977, με θερμοκρασίες 46-48°C, όπου το 1977 σημειώθηκαν οι υψηλότερες επίσημες θερμοκρασίες στην Ελλάδα.

• Το 1987, ο φονικός καύσωνας που προκάλεσε περίπου 4.000 θανάτους, με ατμοσφαιρικές συνθήκες που δεν έσπασαν ρεκόρ αλλά η έλλειψη κλιματιστικών και ενημέρωσης έκανε την κατάσταση τραγική.

• Οι καύσωνες του 1988, 1994, 1998, 2000 και το καταστροφικό καλοκαίρι του 2007 με τρεις κύματα καύσωνα, μεγάλες πυρκαγιές και 84 νεκρούς, καθώς και τεράστιες ζημιές στην περιουσία και τη φύση.

Πιο πρόσφατα, το καλοκαίρι του 2023, ο καύσωνας «Κλέων» κράτησε 15 ημέρες, με θερμοκρασίες άνω των 46°C σε περιοχές όπως το Γύθειο και η Φθιώτιδα.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση και προετοιμασία ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις των καυσώνων, που λόγω της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο συχνοί και έντονοι.