Η ταχύτητα στο περπάτημα «προδίδει» την ηλικία του εγκεφάλου και του σώματος

Ένας από τους πιο απλούς τρόπους για να αξιολογήσει κανείς τη γενική κατάσταση της υγείας του σώματος και του εγκεφάλου είναι η ταχύτητα βάδισης. Ενώ μοιάζει με μια καθημερινή, μηχανική δραστηριότητα, η ταχύτητα με την οποία περπατάμε φαίνεται να έχει προγνωστική αξία για το μέλλον της σωματικής και γνωστικής λειτουργίας.

Σύμφωνα με πληθώρα ερευνών, η ταχύτητα με την οποία μετακινούμαστε σε καθημερινές διαδρομές – είτε προς το σούπερ μάρκετ, είτε προς μια στάση λεωφορείου – μπορεί να σχετίζεται άμεσα με τον κίνδυνο νοσηλείας, την πιθανότητα εμφάνισης καρδιοαγγειακών επεισοδίων ή ακόμα και με το προσδόκιμο ζωής.

Η ταχύτητα βάδισης και το νευρολογικό σύστημα

Η κίνηση δεν είναι απλώς μυϊκή δραστηριότητα. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το βάδισμα βασίζεται στη συνεργασία πολλαπλών συστημάτων: μυϊκού, σκελετικού, αναπνευστικού, καρδιαγγειακού και νευρικού. Όταν η ταχύτητα κίνησης μειώνεται απότομα, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι κάποιο από αυτά τα συστήματα δεν λειτουργεί επαρκώς.

Η καθηγήτρια Ιατρικής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Christina Dieli-Conwright, επισημαίνει ότι μια ξαφνική μείωση της ταχύτητας βάδισης μπορεί να οφείλεται σε υποκείμενες παθήσεις, όπως χρόνια νοσήματα, μειωμένη μυϊκή ισχύς ή περιορισμένη κινητικότητα των αρθρώσεων, τα οποία δημιουργούν έναν κύκλο επιδείνωσης της φυσικής κατάστασης.

Τεστ αξιολόγησης βάδισης στο σπίτι ή έξω

Το τεστ ταχύτητας βάδισης μπορεί να γίνει με απλά μέσα, είτε σε εξωτερικό χώρο είτε εντός σπιτιού:

• Για μεγαλύτερους χώρους, μπορείτε να εφαρμόσετε το τεστ των 10 μέτρων: περπατήστε 5 μέτρα για προθέρμανση και μετρήστε τον χρόνο που χρειάζεστε για να διανύσετε τα επόμενα 10 μέτρα με φυσιολογικό ρυθμό.

• Εναλλακτικά, σε περιορισμένο χώρο μπορείτε να δοκιμάσετε το τεστ των 4 μέτρων: μετά από 1 μέτρο εκκίνησης, καταγράψτε τον χρόνο για τα επόμενα 4 μέτρα.

• Η ταχύτητα βάδισης προκύπτει από τη διαίρεση της απόστασης (σε μέτρα) με τον χρόνο (σε δευτερόλεπτα).

Υπάρχουν επίσης ειδικές εφαρμογές GPS που μετρούν αυτόματα την ταχύτητα περπατήματος, την απόσταση και τον χρόνο κίνησης, παρέχοντας πιο ολοκληρωμένα δεδομένα.

Ερευνητικά δεδομένα και προσδόκιμο ζωής

Μια μετα-ανάλυση 9 μελετών που δημοσιεύθηκε από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, και αφορούσε 34.000 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, έδειξε ότι η ταχύτητα βάδισης συσχετίζεται έντονα με τη διάρκεια ζωής. Άνδρες 75 ετών που περπατούσαν αργά είχαν μόλις 19% πιθανότητες να ζήσουν ακόμη μία δεκαετία, έναντι 87% για εκείνους με ταχύτερο βηματισμό.

Μια γαλλική μελέτη του 2009 επιβεβαίωσε ότι ακόμη και μεταξύ κλινικά υγιών ηλικιωμένων, όσοι κινούνταν πιο αργά είχαν τριπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρδιοπάθειες, σε σχέση με τα άτομα με υψηλότερη ταχύτητα βάδισης.

Η περίπτωση της γνωστικής γήρανσης σε νεότερες ηλικίες

Σημαντικά δεδομένα προκύπτουν και από μια μελέτη του Πανεπιστημίου Duke στις ΗΠΑ, στην οποία συμμετείχαν 904 άτομα ηλικίας 45 ετών. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι η ταχύτητα βάδισης σχετιζόταν με τον ρυθμό γήρανσης του εγκεφάλου. Οι πιο αργοί περιπατητές παρουσίαζαν χαμηλότερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης, νοητικής επεξεργασίας και IQ, αλλά και αλλοιώσεις στη δομή του εγκεφάλου, όπως λεπτότερο νεοφλοιό και μειωμένο εγκεφαλικό όγκο.

Παράλληλα, παρατηρήθηκαν χαμηλότερα επίπεδα καρδιοαναπνευστικής ικανότητας, υψηλή αρτηριακή πίεση, χειρότερη δύναμη λαβής, και δυσκολία σε καθημερινές κινήσεις, όπως η έγερση από καθιστή θέση.

Η ταχύτητα βάδισης ως εργαλείο πρόληψης

Η Line Rasmussen, νευροεπιστήμονας και υπεύθυνη της μελέτης, τόνισε ότι ακόμα και σε ηλικίες που θεωρούνται νεανικές, η ταχύτητα βάδισης αποτελεί έγκυρο δείκτη βιολογικής φθοράς. Σχολιάζοντας τα ευρήματα, σημείωσε: «Ορισμένοι 45χρονοι περπατούσαν όπως ένας 20χρονος, άλλοι όμως σαν να ήταν ήδη ηλικιωμένοι».