Μεγάλη τομή στα κοινωνικά επιδόματα – Πλήρης ψηφιακή καταγραφή και αυστηροί κανόνες

Το νέο σύστημα θα καταγράφει κάθε παροχή και δικαιούχο – Στόχος η διαφάνεια και η στοχευμένη ενίσχυση των πραγματικά αδύναμων.
Τη δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Επιδομάτων, παράλληλα με στοχευμένα μέτρα, όπως για παράδειγμα τη σταδιακή σύγκλιση τριτέκνων με τους πολύτεκνους και στο βάθος αναμόρφωση του συνόλου της προνοιακής πολιτικής με γενναίες αυξήσεις στα επιδόματα, αλλά και παράλληλα νέα περιουσιακά κριτήρια, περιλαμβάνει ο κυβερνητικός σχεδιασμός.
Στόχος, αφενός το σύστημα να λειτουργεί με απόλυτη διαφάνεια, αφετέρου να επιτευχθεί ο εξορθολογισμός των δαπανών και η καλύτερη παρακολούθηση των δημόσιων οικονομικών, να υπάρχει πλήρης εικόνα των παροχών αλλά και των δικαιούχων και τα χρήματα να διοχετεύονται σε αυτούς που πραγματικά τα έχουν ανάγκη.
Η αρχή έγινε με τη διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση την Πέμπτη) και προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού συστήματος – μητρώου, όπου θα καταγράφονται όλα τα επιδόματα και οι ενισχύσεις (χρηματικές ή είδους) που δίνει το κράτος –από παιδιού, θέρμανσης, ενοικίου, αναπηρίας, έως και φορολογικές ελαφρύνσεις κ.λπ.– αλλά και όλοι οι δικαιούχοι.
Σε δεύτερο χρόνο, μετά τον έλεγχο εκατοντάδων διαφορετικών μοντέλων χορήγησης επιδομάτων και με σημαντική καθυστέρηση, θα προωθηθούν οι κυβερνητικές εξαγγελίες της ΔΕΘ του περασμένου φθινοπώρου. Πρόκειται για το σχέδιο αύξησης των επιδομάτων, κατά κύριο λόγο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, του επιδόματος τέκνων και του επιδόματος ενοικίου, παράλληλα με την αναμόρφωση του συνόλου των επιδομάτων. Οι συναρμόδιοι υπουργοί βρίσκονται σε συνεχείς συσκέψεις και, σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις θα συνεχιστούν προκειμένου να υλοποιηθεί ένα ενιαίο σχέδιο, με νέα, υψηλότερα ποσά, αλλά και διαφορετικά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, επηρεάζοντας κυρίως τους δικαιούχους του επιδόματος παιδιού και του επιδόματος στέγασης. Σύμφωνα δε με πληροφορίες, ο εξορθολογισμός των επιδομάτων θα οδηγήσει και σε μείωση των δικαιούχων, ώστε τα χρήματα να διατεθούν σε αυτούς που πραγματικά το έχουν ανάγκη.
Στο τραπέζι το θέμα των προσλήψεων τριτέκνων και πολυτέκνων στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ
Παράλληλα, συνεχίζονται οι συσκέψεις προκειμένου οι τρίτεκνοι να αποκτήσουν επιπλέον πρόνοιες, σε μια προσπάθεια σύγκλισης με τις παροχές που δίνονται στους πολύτεκνους. Να σημειωθεί ότι, ήδη, στο «Σπίτι μου ΙΙ» οι τρίτεκνοι εξισώνονται με τους πολύτεκνους, με απόλυτη επιδότηση στο επιτόκιο δανεισμού από την τράπεζα. Αντιστοίχως, στα vouchers για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς οι τρίτεκνοι λογίζονται ως πολύτεκνοι. Στο αμέσως επόμενο διάστημα δεν αποκλείεται, σε συνεργασία των υπουργείων Οικογένειας και Εσωτερικών, να συζητηθεί το θέμα των προσλήψεων τριτέκνων και πολυτέκνων στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ.
Στη δομική αναμόρφωση των επιδομάτων, που ανέρχονται σε περίπου 13 δισ. ευρώ, με επιβολή και περιουσιακών κριτηρίων (εκτός των εισοδηματικών) όπου δεν υπάρχουν καθώς και αυστηροποίηση των ελέγχων, αναμένεται να βοηθήσει το νέο εργαλείο που προωθείται από το αρμόδιο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το μητρώο επιδομάτων. Οπως χαρακτηριστικά άλλωστε αναφέρεται στην ανάλυση των συνεπειών της ρύθμισης, οι συνολικές δαπάνες κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα το 2022 ανήλθαν στο 24,29% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τη Eurostat, αυξημένες κατά 2,1% σε σχέση με το 2021. Στόχος του υπουργείου είναι το μητρώο να λειτουργήσει πιλοτικά ήδη από το 2025, με ολοκλήρωση της πρώτης φάσης έως τον Ιούνιο 2026, με συμμετοχή φορέων όπως ΟΠΕΚΑ, ΔΥΠΑ, ΕΦΚΑ κ.ά. Στην πλήρη λειτουργία του και με την υποχρεωτική ενσωμάτωση όλων των φορέων (ΟΠΕΚΑ, ΔΥΠΑ, περιφέρειες, δήμοι κ.λπ.), κάθε παροχή θα πρέπει να δηλώνεται μέσα σε 5 εργάσιμες ημέρες. Βάσει του σχεδιασμού, θα ενσωματωθεί σε πλατφόρμα gov.gr, υπό την εποπτεία της ΑΑΔΕ, και θα διασυνδεθεί με το Taxisnet για διασταυρώσεις εισοδημάτων/περιουσίας. Η καταγραφή περιλαμβάνει τουλάχιστον 30 επιδόματα και φορολογικά δεδομένα δικαιούχων. Αρχικά, έως τον Ιούνιο του 2026 θα ενταχθούν τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, της ΔΥΠΑ, το επίδομα θέρμανσης, ενοικίου, ανεργίας και παιδιού, ενώ στη συνέχεια θα ενταχθούν φοιτητικά και στεγαστικά επιδόματα, καθώς και επιδόματα του ΕΦΚΑ. Στην πράξη, και στην πλήρη εφαρμογή του, θα υπάρχει ένα σύστημα για όλα, ώστε να μπορεί να γίνεται συνεχής διασταύρωση και να ελέγχονται συγκεντρωτικά όλα τα οικονομικά και περιουσιακά κριτήρια. Μάλιστα, στο πλαίσιο της διαφάνειας, θα υπάρχει και προσωπική καρτέλα στο gov.gr, όπως το myERGANI ή το myAADE.
Διαφάνεια και έλεγχος
Με τη δημιουργία του Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων το κράτος εισέρχεται σε μια νέα εποχή διαχείρισης των κοινωνικών και οικονομικών ενισχύσεων. Ολοι οι φορείς που διαχειρίζονται κοινωνικές ή οικονομικές ενισχύσεις θα υποχρεούνται να δηλώνουν τις παροχές που χορηγούν σε ένα κεντρικό, ψηφιακό μητρώο. Ετσι, για πρώτη φορά το Δημόσιο θα διαθέτει ολοκληρωμένη εικόνα για το σύνολο των παροχών που χορηγούνται. Σύμφωνα με υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη, με τη διαρκή διασταύρωση των δεδομένων θα αποτρέπεται, για παράδειγμα, η διπλή λήψη επιδομάτων από τον ίδιο δικαιούχο ή η καταβολή παροχών σε άτομα που δεν πληρούν τα προβλεπόμενα κριτήρια. Και βέβαια, το κράτος θα μπορεί να σχεδιάζει πιο στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές, γνωρίζοντας ποιοι και πόσοι πολίτες λαμβάνουν ενισχύσεις και σε ποια εισοδηματική και κοινωνική κατηγορία ανήκουν. Η διασταύρωση των εισοδηματικών και περιουσιακών στοιχείων θα διασφαλίζει ότι τα επιδόματα κατευθύνονται σε όσους τα έχουν πραγματικά ανάγκη, περιορίζοντας τις αδικίες και τις ανισότητες.
Με πληροφορίες από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»

