Με όπλο την ποιότητα, ο πρεσβευτής της αγροτικής οικονομίας και του πρωτογενούς τομέα, το ελληνικό ελαιόλαδο, αναζητά τρόπους να ξεπεράσει, μέσα από συλλογικές συντονισμένες δράσεις τα εμπόδια, αυξάνοντας το αποτύπωμα του στις διεθνείς αγορές.
Παρά τις προκλήσεις, το ελληνικό ελαιόλαδο, ένα brand διεθνώς αναγνωρίσιμο, είναι κάτι παραπάνω από ποιοτικό, καθώς το 75% της ετήσιας παραγωγής ανήκει στην κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου, με υψηλού επιπέδου οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα, η ετήσια παραγωγή των σχεδόν 250.000 τόνων κατατάσσει τη χώρα μας δεύτερη σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά την Ισπανία και τέταρτη στην παγκόσμια λίστα.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία πάνω από το 15% του συνόλου των αγροτικών προϊόντων της Ελλάδας εξάγεται, με το ελαιόλαδο να κατέχει την τέταρτη θέση στη λίστα των κορυφαίων εξαγώγιμων προϊόντων κατέχοντας το 9% μερίδιο της αγοράς και αποφέροντας στα «ταμεία» περίπου 1,2 δισ. ευρώ.
Όμως, από την ετήσια ελληνική παραγωγή των 250.000 τόνων, μόλις οι 20.000 τόνοι πωλούνται από το ράφι, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες των 100.000 με 110.000 τόνους, που καταναλώνονται εγχώρια διακινούνται χύμα με το γνωστό «τενεκέ». Μάλιστα, η πώληση χύμα στις εξαγωγές, η οποία φτάνει στο 50% με 60% της ετήσιας παραγωγής, φέρνει απώλειες 30% της αξίας του αλλά και έλλειψη αναγνωρισιμότητας στις ξένες αγορές.
Οι παραπάνω προκλήσεις, τα εμπόδια αλλά και οι ευκαιρίες, αναλύθηκαν στο Olive Oil Forum με θέμα «Παραγωγή, μεταποίηση, τυποποίηση και εξαγωγή ελαιολάδου», που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Μαΐου 2025, στις εργασίες του οποίου συμμετείχαν φορείς του κλάδου από τον πρωτογενή τομέα, τη μεταποίηση, την τυποποίηση, τους εξαγωγείς, την αγορά αλλά και εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας.
Τις εργασίες του φόρουμ χαιρέτισαν με βιντεοσκοπημένα μηνύματά τους ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διονύσης Σταμενίτης και ο γενικός γραμματέας Γιώργος Στρατάκης, οι οποίοι αναφέρθηκαν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ελληνικό ελαιόλαδο αλλά και σε μέτρα για την προώθηση, ανάδειξη και προστασία της ελαιουργίας και των παραγωγών.
Αναγνωρίζοντας τα κοινά προβλήματα που δημιουργούν αλληλεπίδραση και προκαλούν συλλογικές δυσκολίες, το φόρουμ κατέληξε στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης Εθνικής Στρατηγικής.
Εντεινόμενος ανταγωνισμός από ελαιοπαραγωγές χώρες χαμηλού κόστους (Ισπανία, Τυνησία, Τουρκία κ.λπ.), ο οποίος δημιουργεί πιέσεις στις τιμές
Νέες πολυδιάστατες προκλήσεις
Στις νέες πολυδιάστατες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ελαιοκομικός τομέας, αναφέρθηκαν οι συμμετέχοντες στο φόρουμ, αναδεικνύοντας τα βασικά μειονεκτήματα και αδυναμίες του ελληνικού ελαιολάδου. Αυτά περιλαμβάνουν το υψηλό κόστος παραγωγής που οφείλεται αφενός στον μικρό και πολυτεμαχισμένο κλήρο, που δεν επιτρέπει την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, και αφετέρου στη μορφολογία του εδάφους (επικλινή εδάφη), που περιορίζει την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της σύγχρονης τεχνολογίας.
Σημαντικό «αγκάθι» για τους εκπροσώπους του κλάδου, αποτελεί η υπερβάλλουσα προσφορά, καθώς πάνω από το μισό της ετήσιας παραγωγής εξάγεται σε χύμα μορφή, με σχεδόν πλήρη εξάρτηση από την Ιταλία για την απορρόφησή της, γεγονός που δημιουργεί συνθήκες ασταθούς ισορροπίας στη λειτουργία της αγοράς, αλλά και η εκτεταμένη μη νόμιμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς (παράνομη χύμα διακίνηση στο λιανικό εμπόριο και στους χώρους μαζικής εστίασης), που οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό, προβλήματα προστασίας του καταναλωτή και απώλεια εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό.
Την ίδια στιγμή, σημαντικός παράγοντας αποτελεί ο εντεινόμενος ανταγωνισμός από ελαιοπαραγωγές χώρες χαμηλού κόστους (Ισπανία, Τυνησία, Τουρκία κ.λπ.), ο οποίος δημιουργεί πιέσεις στις τιμές.
Ποιοι ελέγχουν την αγορά στο επώνυμο ελαιόλαδο
Όπως καταγράφηκε από τις περισσότερες τοποθετήσεις, βασικά κριτήρια με τα οποία οι καταναλωτές επιλέγουν το ελαιόλαδο που θα αγοράσουν είναι η τιμή και η ποιότητα,.
Ιταλία και Ισπανία ελέγχουν σχεδόν πλήρως και επί δεκαετίες την παγκόσμια αγορά επώνυμου ελαιολάδου. Πριν από μια δεκαετία περίπου, η Ιταλία ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος της αγοράς με μερίδια που ξεπερνούσαν σε ορισμένες περιπτώσεις και το 70%.
Όμως, τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει ανατραπεί υπέρ της Ισπανίας, η οποία μέσα από μια καλά σχεδιασμένη, συντονισμένη και με συνέπεια υλοποιούμενη εθνική στρατηγική που στηρίζεται αφενός στο παράγοντα χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τους ανταγωνιστές της, στις μεγάλες και άμεσα διαθέσιμες ποσότητες και αφετέρου σε επιθετικές καμπάνιες προβολής – προώθησης.
καταφέρνει να κερδίζει όλο και μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, μερίδια τα οποία στη περίπτωση των αναδυομένων αγορών την φέρνουν στην πρώτη θέση της σχετικής κατάταξης, μπροστά και από την Ιταλία.
Η παρουσία του ελληνικού επώνυμου ελαιολάδου στη παγκόσμια αγορά (προς χώρες της Ε.Ε και προς Τρίτες, εκτός Ε.Ε χώρες) έχει παρουσιάσει βελτίωση αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένη σε χαμηλά μερίδια. Πρόκειται, δυστυχώς, για μια κατάσταση που αναμφίβολα αδικεί το ελληνικό ελαιόλαδο και που οφείλεται κατά κύριο λόγο σε λάθη και παραλήψεις του παρελθόντος και κυρίως στην διαχρονική απουσία εθνικής στρατηγικής για το προϊόν.
Κοινή συνισταμένη των φορέων του ελαιοκομικού τομέα η αναγκαιότητα διαμόρφωσης εθνικής στρατηγικής
Εθνική στρατηγική για το ελαιόλαδο
Η αναγκαιότητα διαμόρφωσης Εθνικής Στρατηγικής, καταγράφηκε ως βασικό ζητούμενο και παράλληλα επιβεβαιώθηκε ότι η διασφάλιση της προοπτικής και του μέλλοντος του προϊόντος θα εξασφαλιστεί με την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τα μειονεκτήματα και την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που χαρακτηρίζουν το ελληνικό ελαιόλαδο.
Στα πλαίσια αυτά η εθνική στρατηγική θα πρέπει να στοχεύει στην υιοθέτηση μέτρων που μπορούν:
- να οδηγήσουν σε μείωση του κόστους παραγωγής,
- να βελτιώσουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς,
- να συμβάλουν στην προβολή & προώθηση των εξαγωγών επώνυμου τυποποιημένου ελαιολάδου,
- να συμβάλουν στην προστασία, βελτίωση και ανάδειξη της ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου.
Στο Olive Oil Forum αναπτύχθηκαν επίσης, θέματα σε βασικούς άξονες όπως η ανάπτυξη από το χωράφι μέχρι την αγορά, η βιωσιμότητα ως νέα πραγματικότητα της παραγωγής, η εξωστρέφεια από το τοπικό μέχρι το παγκόσμιο ράφι και τους καταναλωτές τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσαν οι παρουσιάσεις για τη σύγχρονη ελαιοπαραγωγή και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της βιολογικής ελαιοκαλλιέργειας, τις νέες τεχνολογίες μεταποίησης και τυποποίησης, την ανάπτυξη ταυτότητας για το ελληνικό ελαιόλαδο, τα νέα επιστημονικά δεδομένα για τη διατροφή και την υγεία, το ρόλο του ελαιολάδου στη γαστρονομία του 2030, και την ολιστική προσέγγιση στην ποιότητα με έμφαση στη μαζική εστίαση, τη σύγχρονη γαστρονομία και τον αγροτουρισμό.
Συνδιοργανωτές του Olive Oil Forum ήταν οι κάτωθι φορείς: ΕΔΟΕ (Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου), ΕΘΕΑΣ (Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών), ΣΕΒΙΤΕΛ (Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου), ΠΑΣΕΛ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ελαιουργείων), ΣΠΕΛ (Σύνδεσμος Πυρηνελαιουργών Ελλάδος), ΠΣΕ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων), ΣΕΚ (Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης), ΣΥΤΕΚ (Σύνδεσμος Τυποποιητών Ελαιολάδου Κρήτης), Δίκτυο Κρητικού Ελαιολάδου, Επιμελητήριο Ηρακλείου, Μεσογειακό Κέντρο Ικανοτήτων Αγροδιατροφής & ΦΙΛΑΙΟΣ (Λέσχη Φίλων Ελαιολάδου & Ελιάς). Η Οργανωτική Υποστήριξη και η εκτέλεση του event έγινε από την Nuthesia.
και Facebook 
