Αλλάζει ριζικά η ΚΑΠ – Στροφή της Ε.Ε. σε στήριξη μικρομεσαίων αγροτών και απλούστερες διαδικασίες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει βαθιές μεταρρυθμίσεις στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), σχεδιάζοντας ένα νέο πακέτο αλλαγών που θα επηρεάσει τόσο τον τρόπο διάθεσης των αγροτικών επιδοτήσεων όσο και τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις των παραγωγών.

Το πακέτο αυτό, το δεύτερο στη σειρά πρωτοβουλιών, αναμένεται να εγκριθεί στις 14 Μαΐου. Σύμφωνα με τις δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, θα περιλαμβάνει νέους κανονισμούς για τη διανομή των χρηματοδοτήσεων, απλοποιήσεις στο περιβαλλοντικό σκέλος της πολιτικής, με έμφαση στη μείωση της γραφειοκρατίας και την πιο ευέλικτη εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων.

Ήδη, οι ευρωπαϊκές αγροτικές οργανώσεις εφιστούν την προσοχή για αποφάσεις και αλλαγές, οι οποίες θα εξασφαλίζουν ένα δίκαιο εισόδημα για τους αγρότες, που χρειάζονται τη στήριξη των άμεσων ενισχύσεων, καθώς τα εισοδήματά τους εξακολουθούν να είναι χαμηλά και να εξαρτώνται τόσο από τις γεωπολιτικές αναταραχές όσο και από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Οι επιθεωρήσεις και οι καταργήσεις

Ειδικότερα, σύμφωνα με έγγραφο του τμήματος γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αναφέρει ο ιστότοπο OT, εξετάζεται επίσης, η πλήρη κατάργηση δύο νομικών διατάξεων, οι οποίες επί τους παρόντος απαιτούν  από τα κράτη μέλη της ΕΕ να προσαρμόσουν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία για το κλίμα και το περιβάλλον.

Ταυτόχρονα, η Επιτροπή στοχεύει στα υπόλοιπα πρότυπα Καλών Γεωργικών και Περιβαλλοντικών Συνθηκών (ΚΓΠΣ) –από τα οποία εξαρτώνται οι πληρωμές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) – που δεν επηρεάστηκαν από την προηγούμενη δέσμη απλούστευσης του 2024.

Όσον αφορά το θέμα των επιτόπιων επιθεωρήσεων, η Επιτροπή προτείνει οι αγρότες να υποβάλλονται σε όχι περισσότερους από έναν έλεγχο συμμόρφωσης ετησίως. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να «αποδυναμώσει τα συστήματα διακυβέρνησης» και να μειώσει την «αποτρεπτική επίδραση των ελέγχων».

►Διαβάστε επίσης: Όλη η αλήθεια για τις αγροτικές επιδοτήσεις: Μύθοι, αριθμοί και πραγματικότητα

Το έγγραφο σημειώνει επίσης ότι οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να καταστήσουν «αδύνατο τον σωστό έλεγχο των εκμεταλλεύσεων με πολλαπλές πληρωμές που συνδέονται με πολλά κριτήρια επιλεξιμότητας», ενώ παραδόξως θα αυξηθεί ο φόρτος επιθεώρησης σε μικρότερες εκμεταλλεύσεις.

Το νέο πακέτο

Στη δεύτερη δέσμη μέτρων για την απλούστευση της ΚΑΠ, η οποία έχει προγραμματιστεί προς έγκριση για τις 14 Μαΐου, περιλαμβάνονται μέτρα που σύμφωνα με την Επιτροπή, θα ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα των αγροτών.

Συγκεκριμένα, εξετάζονται εξής:

• Απλοποίηση των απαιτήσεων στην εκμετάλλευση για την καλύτερη αναγνώριση διαφόρων καταστάσεων και γεωργικών πρακτικών (όπως η βιολογική γεωργία),
• τον εξορθολογισμό της στήριξης των μικρότερων και μεσαίων αγροτικών εκμεταλλεύσεων με μεγαλύτερη χρήση απλουστευμένων ενισχύσεων,
• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω βελτιωμένου και απλουστευμένου σχεδιασμού και πρόσβασης σε χρηματοδοτικά μέσα,
• Παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στα κράτη μέλη για τη διαχείριση των στρατηγικών σχεδίων.

Μια τρίτη δέσμη μέτρων απλούστευσης θα έρθει στο τέλος του τρέχοντος έτους, και η οποία θα εστιάζει σε άλλους τομείς πολιτικής όπως στην ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά μέτρα για την αποτροπή πώλησης αγροτικών προϊόντων κάτω από το κόστος παραγωγής.

Σε κάθε περίπτωση όμως, οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών θα αξιολογήσουν και θα μελετήσουν για τον αντίκτυπο που πιθανόν να έχουν τέτοιου είδους μέτρα.

Στρατηγική ανανέωσης

Επόμενο βήμα θα αποτελέσει το σχέδιο της Κομισιόν για τους νέους αγρότες και κατά πόσο η γεωργία θα γίνει ξανά ελκυστική, καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία μόλις το 12% των αγροτών είναι κάτω των 40 ετών και πολλοί παλεύουν με χαμηλά εισοδήματα, γραφειοκρατία και ασταθείς αγορές.

Έτσι, σύμφωνα με ανακοινώσεις του επιτρόπου Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν, το δεύτερο εξάμηνο του 2025, αναμένεται η παρουσίαση της στρατηγικής ανανέωσης των γενεών, η οποία θα περιλαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι νέοι που θέλουν να ασχοληθούν με τη γεωργία, όπως η πρόσβαση στη γη, το κεφάλαιο και οι δεξιότητες.

«Θα συνεργαστούμε στενά με τους νέους αγρότες, τα κράτη μέλη, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για να σχεδιάσουμε μια σειρά συστάσεων και θα δούμε πώς μπορούμε να κάνουμε περισσότερα μέσω εθνικών μέτρων, όπως φορολογικά κίνητρα ή προγράμματα συνταξιοδότησης», δήλωσε χαρακτηριστικά στην τελευταία συνεσρίαση του τμήαμτος Γεωργίας της ΕΕ ο Κριστόφ Χάνσεν.