Κύματα φρίκης στο διαδίκτυο: Ανήλικοι και νεαροί ενήλικες στο «κάδρο» παιδικής πορνογραφίας – Παιδιά με διπλή ζωή
Από τα κεντρικά της, στον 13ο όροφο της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος χειρίστηκε το 2023, 298 περιστατικά παιδικής πορνογραφίας και 239 το περασμένο έτος.
Καταγγελίες πολιτών αλλά και παραλαβή ψηφιακών ιχνών δυνητικών παραβατών από οργανισμούς που ασχολούνται με την προστασία της ανηλικότητας, όπως είναι το αμερικάνικο National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC), παρέχουν τα πρώτα στοιχεία για να ξετυλιχθεί το κουβάρι των αδικημάτων που έχουν στο στόχαστρο παιδιά κάθε ηλικίας.
Διακρατικές αστυνομικές επιχειρήσεις, όπως οι πρόσφατες STREAM -που «κατέβασε» την πλατφόρμα Kidflix- και FEVER υπό τον συντονισμό της Europol στις οποίες συμμετείχε η Ελλάδα, έχουν αποκαλύψει ευρεία δίκτυα παραβατών που διακινούν πορνογραφία ανηλίκων.
Διακρατικές αστυνομικές επιχειρήσεις, όπως οι πρόσφατες STREAM και FEVER υπό τον συντονισμό της Europol στις οποίες συμμετείχε η Ελλάδα, έχουν αποκαλύψει ευρεία δίκτυα παραβατών που διακινούν πορνογραφία ανηλίκων ή οπτικοακουστικού υλικού που προσβάλλει τη γενετήσια αξιοπρέπειά τους, ή προσελκύουν παιδιά στο ψηφιακό περιβάλλον για γενετήσιους λόγους.
Τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι Αρχές καταδεικνύουν πως οι θύτες των αδικημάτων αυτών συχνά δεν εντάσσονται στην ηλικιακή κατηγορία που κανείς φαντάζεται. «Υπάρχει μια τάση για τις συγκεκριμένες πράξεις, να πραγματοποιούνται από ανηλίκους και νεαρούς ενήλικες», αναφέρει στην «Κ» ο Γιώργος Νάκος, ψυχολόγος της Διεύθυνσης Δίωξης Κυβερνοεγκλήματος.
Οι δύο ζωές των ανηλίκων
Το ανησυχητικό αυτό ψηφιακό πάρε-δώσε μεταξύ ανηλίκων ή ανηλίκων και νεαρών ανηλίκων συμβαίνει γιατί, σύμφωνα με τον αστυνομικό ψυχολόγο, τα παιδιά σήμερα έχουν δύο ζωές. «Μια πραγματική και μια ψηφιακή». Στην επιχείρηση της ΕΛ.ΑΣ. με την ονομασία «Συγκοινωνούντα Δοχεία», τον Ιούνιο του 2023, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος διαπίστωσε πως η πλειονότητα των αποδεκτών μεγάλου όγκου υλικού σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων και εκδικητικής πορνογραφίας ήταν ανήλικοι ή νεαροί ενήλικες, ταυτοποιώντας παράλληλα και 30 ανήλικα θύματα.
Απαθανατίζουν προσωπικές τους στιγμές για να αποδείξουν ότι έχουν σχέση, για να γίνουν πιστευτά. Με πρόσχημα της σχέσης, υπόκεινται σε συναισθηματικούς εκβιασμούς και αποστέλλουν υλικό.
Φαίνεται πως συχνά τα παιδιά μπαίνουν στη διαδικασία ανταλλαγής ευαίσθητου και προσωπικού περιεχομένου στο πλαίσιο online διαδικτυακών σχέσεων. «Απαθανατίζουν προσωπικές τους στιγμές για να αποδείξουν ότι έχουν σχέση, για να γίνουν πιστευτά. Με πρόσχημα της σχέσης, υπόκεινται σε συναισθηματικούς εκβιασμούς και αποστέλλουν υλικό», εξηγεί ο κ. Νάκος. «Αυτό έχει περάσει στην ψηφιακή κουλτούρα των παιδιών στη σημερινή εποχή και δυστυχώς πιστεύουν ότι εφόσον το κάνουν οι υπόλοιποι δεν είναι κακό. Εδώ παίζει ρόλο η σεξουαλική εκπαίδευση και ενδυνάμωση των παιδιών στο πώς θα λένε όχι σε οποιονδήποτε διαδικτυακό εκβιασμό και εξαναγκασμό. Το σημαντικό είναι να μάθουν να λένε αυτό που ζούνε και όχι να το υπόκεινται», σημειώνει ο κ. Νάκος.
Στους κινδύνους δεν συγκαταλέγεται μόνο η έκθεση ευαίσθητου περιεχομένου των ανηλίκων. Στην επιχείρηση των «Συγκοινονούντων Δοχείων» οι Αρχές εντόπισαν πως η πλατφόρμα που χρησιμοποιήθηκε για την έκθεση του υλικού, το διέθετε στους χρήστες παράλληλα με την κατηγοριοποίηση πρόσθετων πληροφοριών των θυμάτων: προσωπικά στοιχεία, διευθύνσεις και τηλέφωνα που εξέθεταν τους ανηλίκους σε περαιτέρω κινδύνους
Κερκόπορτα το online gaming και τα social media
Το sexting (ανταλλαγή ερωτικού περιεχομένου μέσω μηνυμάτων) μεταξύ ανηλίκων σταδιακά περνάει από τις λεκτικές ανταλλαγές, σε αποστολή εικόνων και βίντεο. Αυτές οι διαδικτυακές σχέσεις δεν είναι σπάνια παγίδες που ξεκινούν από το grooming ανηλίκων, όρο που περιγράφει την αποπλάνηση και παραπλάνηση. «Στη διαδικτυακή αποπλάνηση και παραπλάνηση, είτε μια πραγματική σχέση είτε μια διαδικτυακή, μπορεί σύντομα να ζητηθεί υλικό. Ο εκάστοτε αποδέκτης μπορεί να ανεβάσει, τελικά, αυτό το υλικό σε μια πλατφόρμα, χωρίς το παιδί να το γνωρίζει, να το διαμοιράσει ή να το χρησιμοποιήσει για εκβιασμό και εξαναγκασμό», λέει ο κ. Νάκος και συμπληρώνει: «Τα παιδιά μιλάνε στο διαδίκτυο. Η κερκόπορτα διάφορων δραστών είναι είτε το online gaming είτε τα social media».
Η καλή πληροφόρηση των παιδιών, οι ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας με γονείς και εκπαιδευτικούς, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι οι μόνες πραγματικές δικλείδες ασφαλείας που προτείνονται για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Η λύση την οποία συχνά εφαρμόζουν οι γονείς είναι η παρακολούθηση της online δραστηριότητας των παιδιών. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ένα κινητό τηλέφωνο δεν έχει πλέον καθόλου κόστος, καθώς τα παιδιά μπορεί να βρουν μια παλιά ή κατεστραμμένη συσκευή από συγγενείς ή φίλους και να διατηρήσουν έτσι μια παράλληλη, κρυφή σύνδεση χωρίς τη γονεϊκή επιτήρηση. «Οι γονείς πιστεύουν πως τα παιδιά είναι ασφαλή μέσα στο σπίτι, αλλά δεν ξέρουν με ποιον πραγματικά μιλάνε στον ψηφιακό κόσμο και τι γίνεται», επισημαίνει ο κ. Νάκος.
Η καλή πληροφόρηση των παιδιών, οι ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας με γονείς και εκπαιδευτικούς, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι οι μόνες πραγματικές δικλείδες ασφαλείας που προτείνονται για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Νεαροί παραβάτες και στις επιχειρήσεις της Europol
Στην κατάσχεση των σκληρών δίσκων ενός 26χρονου ημεδαπού, οι οποίοι θα αναλυθούν στα εγκληματολογικά εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. προκειμένου να σχηματισθεί δικογραφία, κατέληξαν οι έρευνες της ΕΛ.ΑΣ στο πλαίσιο της διεθνούς επιχείρησης της Europol με την ονομασία STREAM.
Το 2021 έκανε την εμφάνισή του στις κρυπτογραφημένες περιοχές του σκοτεινού διαδικτύου το Kidflix, που σύντομα εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα ψηφιακά δίκτυα παιδικής πορνογραφίας διεθνώς. Περιέχοντας τουλάχιστον 91.000 βίντεο που οι χρήστες μπορούσαν είτε να δουν online είτε να «κατεβάσουν» στον υπολογιστή τους, η πλατφόρμα έφτασε να έχει 1,8 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως, οι οποίοι αγόραζαν περιεχόμενο με τη χρήση κρυπτονομισμάτων.
Στo STREAM, μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της Europol για την πάταξη της παιδικής πορνογραφίας, η οποία διήρκεσε από τις 10 έως τις 23 Μαρτίου σε 35 χώρες, το Kidflix «κατέβηκε» από το διαδίκτυο, οδηγώντας επίσης στη σύλληψη άλλων 78 ατόμων σε άλλες χώρες.
Παράλληλα, στην επιχείρηση της EUROPOL με την ονομασία FEVER οι Αρχές προχώρησαν σε δύο συλλήψεις στην Ελλάδα, σε Αττική και Αγρίνιο, ενώ σχηματίζεται δικογραφία.
και Facebook 
