Η Κρήτη γίνεται η “Μασσαλία” των data – Νέος παγκόσμιος κόμβος συνδεσιμότητας στο Ηράκλειο

Σε σημείο καμπής βρίσκεται η αγορά των τεχνολογικών υποδομών στην Ελλάδα με το μπαράζ των επενδύσεων σε data centers να σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ: σύμφωνα με νέα ανάλυση της ResearchAndMarkets, η ελληνική αγορά κέντρων δεδομένων θα τρέχει με ρυθμό άνω του 17% την επόμενη πενταετία, εκτίμηση που ανεβάζει την αξία της στα 2 δισ. δολ. έως το 2030 από περίπου 800 εκατ. δολ. στα τέλη του 2024.

Από την Αττική μέχρι την Κρήτη και τη Δυτική Μακεδονία, εγχώριοι και διεθνείς επιχειρηματικοί όμιλοι στρέφουν την προσοχή τους στην ελληνική αγορά data center, με στόχο να μετατρέψουν την Ελλάδα σε στρατηγικό κόμβο αντίστοιχου, αν όχι μεγαλύτερου, βεληνεκούς με τη Μασσαλία -το μέχρι πρότινος «τοτέμ» στη διακίνηση δεδομένων στη Μεσόγειο.

Δεν είναι τυχαίο το αμερικανικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα, βλέπε Digital Realty, Microsoft, AWS, Google, το αντίστοιχο ευρωπαϊκό από τον γαλλικο κολοσσό Data4, αλλά και το αραβικό ενδιαφέρον, όπως έχει εκφραστεί μέσα από τη συνεργασία της DAMAC με τη ΔΕΗ, αλλά και από το mega πλάνο των Εμιράτων για έτερες επενδύσεις σε data centers επί ελληνικού εδάφους, μέγιστης συνολικής δυναμικότητας 500 ΜW.

Η ανάγκη για υψηλής ποιότητας υποδομές δεδομένων και συνδεσιμότητας έχει ανοίξει νέες ευκαιρίες για την Ελλάδα, με τη στρατηγική θέση της χώρας, ως σημείο σύνδεσης μεταξύ Ευρώπης, Ασίας, Μέσης Ανατολής και Αφρικής, να την καθιστά ελκυστικό προορισμό για διεθνείς επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων.

Ενώ η ανάγκη για ασφαλή και αξιόπιστη διαχείριση των δεδομένων στην περιοχή γίνεται όλο και πιο επιτακτική, νέοι κόμβοι, πέραν των Σπάτων, που μονοπώλησαν μέχρι σήμερα το επενδυτικό ενδιαφέρον, μπαίνουν στο μικροσκόπιο. Ειδικότερα, η Δυτική Μακεδονία και η Κρήτη φαίνεται να αναλαμβάνουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ελληνικού ψηφιακού οικοσυστήματος, με μεγάλες εταιρείες να επενδύουν δισεκατομμύρια σε υποδομές που θα ενισχύσουν τη θέση της Ελλάδας ως περιφερειακού κόμβου για data centers.

Η μάχη της Κρήτης

Στην Κρήτη, η γεωγραφική θέση του νησιού την καθιστά στρατηγικό κόμβο συνδεσιμότητας διεθνούς εμβέλειας. Σύμφωνα με την Telegeography, η διεθνής χωρητικότητα ζώνης (bandwidth) στη Νότια Ευρώπη έχει αυξηθεί πάνω από 30% ετησίως από το 2016. Οι δε επενδύσεις σε υποθαλάσσια δίκτυα, όπως τα 2Africa, Andromeda, East to Med Corridor (EMC), Medusa, Thetis, BlueMed την καθιστούν στρατηγικό προορισμό για την προσαιγιάλωση καλωδίων και την ανάπτυξη κέντρων δεδομένων, μετατρέποντας την περιοχή σε ένα παγκόσμιο κόμβο διασύνδεσης μεταξύ πολλών ηπείρων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο αμερικανικός κολοσσός της Digital Realty -ο οποίος ελέγχει πάνω από 320 data centers σε 25 χώρες σε έξι ηπείρους και έχει ήδη επενδύσει περισσότερα από 450 εκατ.δολ. στην Ελλάδα- έχει βάλει την Κρήτη στο επενδυτικό του στόχαστρο. Την εβδομάδα που διανύσαμε ο αμερικανικός κολοσσός, ο οποίος το 2020 εξαγόρασε την ελληνική Lamda Helix, εγκατέστησε στο Ηράκλειο το πρώτο carrier-neutral data center.

«Το HER1 θα γεφυρώσει κρίσιμα κενά συνδεσιμότητας στη Μεσόγειο και θα τοποθετήσει την Ελλάδα ακόμη πιο δυναμικά ως στρατηγική πύλη για τη μεταφορά δεδομένων μεταξύ Ανατολικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής, Αφρικής, Ασίας και άλλων περιοχών» σχολίασε σχετικά Fabrice Coquio, αντιπρόεδρος και CEO της Digital Realty Γαλλίας. «Δημιουργούμε στην Κρήτη τον νούμερο ένα κόμβο συνδεσιμότητας παγκοσμίως» πρόσθεσε ο ίδιος στην τελετή των εγκαινίων.

Το HER1 αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Digital Realty να δημιουργήσει έναν παγκόσμιο κόμβο συνδεσιμότητας στη Μεσόγειο, μειώνοντας τα κενά στις υποδομές και επιτρέποντας τη διασύνδεση διεθνών, περιφερειακών και τοπικών καλωδίων, ενδυναμώνοντας τις υπηρεσίες cloud και τις τηλεπικοινωνιακές υποδομές στην περιοχή.

Είναι η Κρήτη η νέα Μασσαλία;

Η Κρήτη βρίσκεται όντως εν τω μέσω διασταυρούμενων επενδυτικών …πυρών με ένα κρεσέντο νέων projects σε τηλεπικοινωνιακές και ψηφιακές υποδομές να είναι σε πλήρη εξέλιξη. «Θα αλλάξει πάρα πολύ ο κόσμος τα επόμενα χρόνια αναφορικά με τη διακίνηση δεδομένων και το Ηράκλειο. Όλα είναι θέμα γεωγραφίας. Η Κρήτη αποτελεί το τέλειο σημείο διανομής περιεχομένου προς τρεις ηπείρους, ενώ μέχρι το 2027, ο αριθμός των υποθαλάσσιων καλωδίων στην περιοχή αναμένεται να δεκαπλασιαστεί. Η Κρήτη και η Αθήνα θα βρεθούν στο επίκεντρο όλων αυτών που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια» σχολίασε ο Fabrice Coquio.

«Η σημαντική επένδυση της Digital Realty στο νέο κέντρο δεδομένων στο Ηράκλειο επιβεβαιώνει τη δέσμευσή μας να καθιερώσουμε τη Μεσόγειο ως παγκόσμιο κόμβο συνδεσιμότητας, συνδέοντας ηπείρους και επιτρέποντας τη ψηφιακή μεταμόρφωση», πρόσθεσε ο ίδιος στα εγκαίνια του HER1, το οποίο αποτελεί προϊόν συνεργασίας με τη Schneider Electric.

Η τελευταία εισέφερε τις λύσεις προ-κατασκευασμένων data centers, για να καλύψει τις απαιτήσεις του έργου, οι οποίες περιλάμβαναν την επιτάχυνση της διαδικασίας ανάπτυξης εντός 12 μηνών και τη διασφάλιση υψηλών προτύπων ανθεκτικότητας και ενεργειακής αποδοτικότητας.

Σύμφωνα με τον όμιλο, η ευρύτερη περιοχή έχει τεράστια σημασία, λόγω των επενδύσεων σε τουλάχιστον 15 υποθαλάσσια καλώδια. «Η Κρήτη είναι στρατηγικά τοποθετημένη. Διαθέτει ένα πολύ σημαντικό γεωγραφικό πλεονέκτημα όπως και η Μασσαλία πριν από 10 χρόνια» ανέφεραν από την Κρήτη τα υψηλόβαθμα στελέχη της αμερικανικής εταιρείας.

Μάλιστα η Digital Realty, που ελέγχει τρία από μεγαλύτερα data center στην Ελλάδα, δεν απέκλεισε δια στόματος του Αλέξανδρου Μπεχράκη, προέδρου και CEO της Digital Realty Hellas, την περαιτέρω επένδυση του κολοσσού στην Κρήτη, εφόσον υπάρξει ζήτηση που δεν ικανοποιείται.

Μπαράζ επενδύσεων

Η Κρήτη είναι το πρώτο σημείο που βρίσκεται στην όδευση των υποθαλάσσιων δικτύων οπτικών ινών που περνούν από τη Διώρυγα του Σουέζ, γεγονός που ενισχύει το δυναμικό της. Μεταξύ άλλων, στην Κρήτη επενδύει η ιταλική Sparkle, ένας από τους τέσσερις μεγαλύτερους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών διασύνδεσης παγκοσμίως. Ο ιταλικός όμιλος τρέχει επένδυση για την εγκατάσταση δεύτερου data center στα Χανιά, έχοντας ήδη ολοκληρώσει την κατασκευή ενός πρώτου στην ίδια πόλη.

Το πρώτο, δυναμικότητας 1 MW, δημιουργήθηκε στο πλαίσιο διεθνούς επένδυσης της Sparkle, ύψους 250 εκατ.ευρώ, που αφορά την προσαιγιάλωση του υποβρύχιου τηλεπικοινωνιακού καλωδίου BlueMed στην Κρήτη. Το δεύτερο data center στα Χανιά συνδέεται με την προσαιγιάλωση δεύτερου υποβρυχίου καλωδίου, στην Κρήτη, με την επωνυμία «Green Med», το οποίο θα συνδέσει την Ιταλία με τα Δυτικά Βαλκάνια μέσω Ελλάδας.

Στην Κρήτη επενδύει και η βορειοελλαδική Lancom, η οποία έχει σε εξέλιξη την κατασκευή του τέταρτου κέντρου δεδομένων της -πανελλαδικά- στην Κρήτη. Το Balkan Gate Crete, ένα Tier III carrier neutral Data Center, επιδιώκει να αποτελέσει έναν αποκλειστικά ουδέτερο κόμβο πάνω στον οποίο θα συνδέονται όλα τα υποθαλάσσια καλώδια οπτικών ινών που θα ποντιστούν στη Μεσόγειο και το Αιγαίο και θα προσαιγιαλώνονται στα υφιστάμενα και μελλοντικά Cable Landing Stations (CLS) του νησιού.

Η μάχη του Βορρά

Την ίδια στιγμή, το ενδιαφέρον του data economy μετατοπίζεται και προς Βορρά και δη προς την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, την οποία η ΔΕΗ, μέσα από ένα μπαράζ επενδύσεων, εξελίσσει σε περιφερειακό hub για τη διαχείριση δεδομένων.

Η περιοχή, πρωταγωνιστή τη ΔΕΗ, μετασχηματίζεται σε κέντρο ψηφιακής και ενεργειακής τεχνολογίας με επενδύσεις ύψους άνω των 5,7 δισ.ευρώ. Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου, ο Όμιλος ΔΕΗ σχεδιάζει την ανάπτυξη ενός Mega Data Center ισχύος 300 MW, το οποίο θα μπορεί να επεκταθεί σε Giga Data Center ισχύος 1.000 MW. Το έργο αυτό, που θα εκτείνεται σε 50.000 τ.μ., θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες για τεχνολογικές εφαρμογές, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και οι υπηρεσίες cloud, με την παροχή ενέργειας να γίνεται μέσω μονάδων παραγωγής «behind-the-meter», αποφεύγοντας την επιβάρυνση του εθνικού συστήματος ενέργειας.

Ήδη η εταιρεία έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για δεσμευτική συμφωνία με hyperscalers του εξωτερικού, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι τουλάχιστον 5-6 κολοσσοί του κλάδου δείχνουν να εκδηλώνουν σχετικό ενδιαφέρον. Προφανώς μια τέτοια συμφωνία, όταν επιτευχθεί, θα λειτουργήσει ως game changer, όχι μόνο για τη ΔΕΗ, αλλά και ευρύτερα για την Ελλάδα, «ανεβάζοντας τάση» στο αφήγημά της Ελλάδας να καταστεί η Δυτική Μακεδονία hub συνδεσιμότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η πρώτη φάση του έργου, ύψους 2,3 δισ., θα ολοκληρωθεί σε δύο χρόνια, με την επένδυση να δημιουργεί 10.000 θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της κατασκευής και 1.200 θέσεις κατά τη λειτουργία του έργου, ενώ η δεύτερη φάση, που θα αναβαθμίσει το κέντρο σε Giga Data Center, θα προσφέρει άλλες 10.000 θέσεις κατά την κατασκευή και 800 κατά τη λειτουργία.

Μπαράζ επενδύσεων

Στο μεταξύ, στο έτερο μέτωπο και ίσως το πλέον καυτό για την αγορά των data centers, αυτό της Αττικής, η κινητικότητα, αυτή την περίοδο, δείχνει να χτυπάει κόκκινο. Για παράδειγμα, ο ευρωπαϊκός κολοσσός των data centers, η γαλλική Data4, έχει βάλει στο φουλ τις μηχανές με τις εργασίες για το πρώτο κέντρο δεδομένων της εταιρείας να είναι σε πλήρη εξέλιξη και το data center να παραδίδεται -βάσει του προγραμματισμού- εντός του 2026.

Πρόκειται για το πρώτο τμήμα της επένδυσης της γαλλικής υπερδύναμης των κέντρων δεδομένων στο μεγάλο campus, που ετοιμάζει στην Παιανία. «Είμαστε ο ”Ευρωπαίος Πρωταθλητής” στα κέντρα δεδομένων και το σχέδιό μας είναι να αποκτήσουμε αυτήν τη θέση και στην Ελλάδα», δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο powergame.gr ο CEO της Data4, Olivier Micheli.

Η εταιρεία έχει προβλέψει ότι η αγορά των κέντρων δεδομένων στη χώρα θα τετραπλασιαστεί μέχρι το 2030, γεγονός που δίνει στην Ελλάδα κομβική θέση στα πλάνα της εταιρείας για πανευρωπαϊκή επέκταση. Το άμεσο πλάνο της Data4 είναι να κατασκευάσει δύο κέντρα δεδομένων στο νέο της campus στην Παιανία. Το πρώτο, με ισχύ 15 MW, βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή και αναμένεται να παραδοθεί το 2026.

Μετά την αρχική επένδυση των 300 εκατ. ευρώ, η Data4 έχει πλάνα για περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών της στην Ελλάδα: «Μόλις παραδοθούν τα δύο προγραμματισμένα κέντρα δεδομένων, ελπίζουμε να επεκταθούμε ακόμη περισσότερο, καθώς διαθέτουμε ήδη τη δυνατότητα να φτάσουμε έως και 90 MW στο campus μας».

Το κρεσέντο των επενδύσεων στην περιοχή της Αττικής περιλαμβάνει επίσης κινήσεις όπως το πρώτο data center της κοινοπραξίας Data in Scale (της ΔΕΗ με την DAMAC) στα Σπάτα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027. Πρόκειται για μια επένδυση 150 εκατ. ευρώ και μελλοντική δυναμικότητα 25 MW.

Πού κατασκευάζεται τι

Σε εξέλιξη βρίσκεται και η επένδυση της Microsoft, όπου ο αμερικανικός κολοσσός έχει ξεκινήσει τις εργασίες για την κατασκευή του πρώτου data center, με τις μπουλντόζες να πιάνουν -έπειτα από μακρά αναμονή- δουλειά. Στόχος είναι το cloud region να παραδοθεί στις αρχές του 2028, ενώ -σύμφωνα πάντα με το εν Ελλάδι management- η εταιρεία «εργάζεται με εξειδικευμένους συνεργάτες της για τις άλλες δύο υποδομές του συμπλέγματος» και ότι «το δεύτερο εκ των τριών data centers στην περιοχή της Παιανίας, βρίσκεται και αυτό σε φάση κατασκευής».

Στο μεταξύ, μέχρι τα τέλη του 2025, αναμένεται να είναι λειτουργικό το ATH-4, η τέταρτη υποδομή της Digital Realty στο Κορωπί, ενώ στα σκαριά θα μπει προσεχώς και το ATH-5, με την εταιρεία να έχει ήδη σε λειτουργία τρία data centers: το ATH1, το ATH2 και το ATH3.

Ένα από τα πλέον φιλόδοξα σχέδια είναι αυτό του ΑΔΜΗΕ και της Serverfarm, εταιρεία διαχείρισης κέντρων δεδομένων με ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά, για δημιουργία της κοινοπραξίας Gemini, με στόχο την ανάπτυξη και λειτουργία υπερσύγχρονων hyperscale-ready data centers, με τη δημιουργία εγκαταστάσεων συνολικής ισχύος έως 130 MW.

Η μεγάλη ζήτηση που υπάρχει για την Αθήνα για αναπτύξεις data centers επιβεβαιώνεται και από την κίνηση της εταιρείας επενδύσεων Dromeus Capital σε συνεργασία με την Αpto για την εγκατάσταση data centers στην περιοχή των Σπάτων. Πρόκειται για ένα έργο ύψους 300 εκατ. ευρώ, που έχει ήδη εξασφαλίσει ισχύ 80 MW για την κατασκευή του data center.

Επίσης, μέσα στο 2025 εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει τη λειτουργία του και το local zone, που έχει ανακοινώσει η Amazon Web Services (AWS), με την επένδυση να έχει σημειώσει καθυστερήσεις έναντι των αρχικών ανακοινώσεων, ενώ αδιόρατη είναι προς το παρόν η τύχη των πλάνων της Google, η οποία έχει ανακοινώσει επένδυση σε υποδομές data center στην Αττική από το 2022, ωστόσο το έργο δεν έχει ακόμη προχωρήσει.