Έκρηξη ανησυχίας για την επιρροή της «ανδρόσφαιρας» στους εφήβους – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Η επιτυχία της σειράς «Adolescence» στο Netflix επανέφερε στο προσκήνιο ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο: την εξάπλωση της ψηφιακής ανδρόσφαιρας (manosphere) και την επιρροή που ασκεί ειδικά στους έφηβους άνδρες. Οι γονείς ανησυχούν ότι τα παιδιά τους εκτίθενται σε περιεχόμενο που προωθεί αντιφεμινιστικές και μισογυνιστικές ιδέες, χωρίς οι ίδιοι να γνωρίζουν ή να μπορούν να το ελέγξουν.

Τι είναι η «ανδρόσφαιρα» και γιατί απασχολεί ψυχολόγους και παιδαγωγούς

Η λεγόμενη ανδρόσφαιρα περιλαμβάνει διαδικτυακές κοινότητες που επικεντρώνονται αποκλειστικά σε ζητήματα ανδρικού ενδιαφέροντος, από τη σεξουαλική απόρριψη και τη φυσική εμφάνιση, έως την ανδρική υγεία και την οικονομική επιτυχία. Αν και αρχικά παρουσιάζονται ως χώροι αυτοβελτίωσης, πολλές φορές λειτουργούν ως πεδία διάδοσης μίσους προς τις γυναίκες.

Συχνά η ρητορική ενσωματώνει memes, χιούμορ ή trolling, κρύβοντας πίσω από την ψυχαγωγία ιδεολογίες που υποβαθμίζουν και δαιμονοποιούν τον φεμινισμό και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.

Η επιρροή του Andrew Tate και άλλων influencers

Μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες αυτής της τάσης είναι ο Andrew Tate, ο οποίος έχει αποκτήσει τεράστια επιρροή στους νέους μέσω TikTok, Instagram και YouTube. Παρά τις σοβαρές κατηγορίες που αντιμετωπίζει για εγκλήματα όπως εμπορία ανθρώπων και βιασμός, εξακολουθεί να διατηρεί σημαντική ψηφιακή επιρροή, ειδικά σε αγόρια εφηβικής ηλικίας.

Το περιεχόμενο αυτό πλήττει και τα ίδια τα αγόρια

Πέρα από τις έμφυλες διακρίσεις, το περιεχόμενο της ανδρόσφαιρας επιδρά αρνητικά και στους ίδιους τους άνδρες. Προωθεί τοξικά πρότυπα επιτυχίας, καλλιεργεί ανασφάλειες, ενισχύει την ψυχική καταπίεση και σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέεται ακόμη και με αυτοκτονικό ιδεασμό.

Διαδικτυακή ριζοσπαστικοποίηση και ψευδοεπιστήμη

Στις ψηφιακές κοινότητες της ανδρόσφαιρας προωθούνται ψευδοθεωρίες, όπως η «θεωρία 80/20», η οποία υποστηρίζει – χωρίς επιστημονική βάση – ότι το 80% των γυναικών επιλέγει μόνο το 20% των ανδρών. Αυτές οι θεωρίες χρησιμοποιούνται ως ιδεολογικά εργαλεία για να εξηγούν τη συναισθηματική ή σεξουαλική απόρριψη.

Επίσης, έννοιες όπως το «looksmaxxing», δηλαδή η αισθητική μεταμόρφωση μέσω επεμβάσεων, παρουσιάζονται ως «μοναδική διέξοδος» για κοινωνική αποδοχή.

Κώδικες επικοινωνίας και όροι που πρέπει να γνωρίζετε

Η ανδρόσφαιρα χρησιμοποιεί ένα ιδιόλεκτο λεξιλόγιο, το οποίο λειτουργεί και ως δείκτης ένταξης στη «φυλή» της. Όροι όπως:

• Red Pill, Sigma Male, Alpha, Awalt, Femoid, Soyboy, Sub-5 έχουν συγκεκριμένο συμβολισμό και συχνά υποδηλώνουν μισογυνιστικές στάσεις ή ακραίες κοινωνικές απόψεις.

Οι γονείς που ακούνε τα παιδιά τους να χρησιμοποιούν τέτοιους όρους πρέπει να προβληματιστούν – όχι απαραίτητα να ανησυχήσουν. Η συστηματική χρήση, όμως, σε συνδυασμό με αλλαγές στη συμπεριφορά, ίσως δείχνει βαθύτερη επιρροή.

Τρεις τρόποι για να προσεγγίσετε το παιδί σας

1. Μοιραστείτε την online εμπειρία του
   • Δείτε μαζί περιεχόμενο.
   • Συζητήστε για τα ενδιαφέροντά του στο διαδίκτυο.
   • Αποφύγετε την επίκριση· προτιμήστε την κατανόηση.
2. Ενθαρρύνετε κριτική σκέψη
   • Ρωτήστε «Πού το διάβασες;», «Σε ποιον ανήκει αυτό το προφίλ;»
   • Εξηγήστε πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι και πώς διαμορφώνουν τις προτάσεις περιεχομένου.
3. Κρατήστε ανοιχτή επικοινωνία
   • Μιλήστε με ενσυναίσθηση για το φύλο, τις σχέσεις, την κοινωνική πίεση.
   • Κάντε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου, όπως «Πώς νιώθεις όταν απορρίπτεσαι;», «Τι σε κάνει να θαυμάζεις έναν influencer;»