Επίδομα 90€ το μήνα για χαμηλόμισθους & συνταξιούχους – Τι σχεδιάζει η Κομισιόν – Σχέδιο σωτηρίας για 1,3 εκατ. ανέργους

Απευθείας επιδότηση των χαμηλόμισθων εργαζομένων και των χαμηλοσυνταξιούχων με ένα ποσό της τάξης των 90 ευρώ τον μήνα (1.080 ευρώ ετησίως) εισηγείται κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την κυβέρνηση με στόχο την αύξηση της απασχόλησης.

Ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής αποκαλύπτει σήμερα ολόκληρο το έγγραφο των εμπειρογνωμόνων που παραδόθηκε στην κυβέρνηση τις προηγούμενες μέρες (και αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).

Το κόστος

Το επίδομα εργασίας θα κοστίζει περίπου 290 εκατ. ευρώ ετησίως και θα αντισταθμίζει πλήρως (100%) τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων και των συνταξιούχων για μηνιαίες αποδοχές έως τα 627 ευρώ (που είναι το ύψος του εγγυημένου εισοδήματος για τετραμελή οικογένεια), ενώ θα βαίνει μειούμενη έως τα 900 ευρώ καλύπτοντας ένα μέρος των κρατήσεων.

Στην πράξη οι χαμηλόμισθοι έως τα 627 ευρώ θα επιδοτούνται πλήρως για τις εισφορές τους και θα έχουν μηδενικές κρατήσεις μέχρι τα 900 ευρώ (που είναι το ανώτατο ύψος για το εγγυημένο εισόδημα) και θα παρέχεται μικρότερη επιδότηση πάνω από τα 900 ευρώ ή καθόλου επιδότηση.

Με αυτή την πρόταση οι εμπειρογνώμονες της Κομισιόν εκτιμούν ότι θα υπάρξει αύξηση της απασχόλησης στην Ελλάδα τουλάχιστον κατά 60.000 άτομα επιπλέον και δη, από τις ομάδες του πληθυσμού που για διάφορους λόγους εξακολουθούν να είναι εκτός εργατικού δυναμικού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρότασης, περίπου 1,3 εκατ. άτομα βρίσκονται εκτός εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα από τα οποία το 71,7% είναι γυναίκες. Ο στόχος των κινήτρων είναι να ενταχθούν στην απασχόληση 4 κατηγορίες:

1. Γυναίκες.
2. Νέοι.
3. Δικαιούχοι εγγυημένου εισοδήματος.
4. Χαμηλοσυνταξιούχοι με πολύ χαμηλές συντάξεις λόγω πρόωρης συνταξιοδότησης.

Αντιστάθμιση

Η πρόταση εξετάζει ένα ενδεικτικό επίδομα εργασίας για την Ελλάδα, το οποίο θα αντιστάθμιζε τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων και των χαμηλοσυνταξιούχων μέχρι ένα ορισμένο όριο και εκτιμά τον δημοσιονομικό και διανεμητικό αντίκτυπό του.

Οπως αναφέρει το κείμενο, δεδομένου ότι το 75% όλων των υφιστάμενων θέσεων εργασίας στην Ελλάδα είναι για περισσότερες από 35 ώρες, το νέο καθεστώς θα πρέπει να στοχεύει σε νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, καθώς και να δίνει κίνητρα για νέα εργασία μερικής απασχόλησης.

Αυτή τη στιγμή περίπου 1,3 εκατ. του ελληνικού πληθυσμού σε ηλικία εργασίας 15-64 ετών είναι εκτός εργατικού δυναμικού. Περίπου 960.000 από αυτήν την ομάδα ανέργων είναι γυναίκες. Μία σημαντική ομάδα μεταξύ των μη ενεργών στην αγορά εργασίας είναι οι δικαιούχοι του προνοιακού επιδόματος Εγγυημένου Ελάχιστου Εισοδήματος, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα ισχυρά αντικίνητρα για συμμετοχή στην αγορά εργασίας.

Λαμβάνοντας υπόψη τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, εξετάζεται ένα ενδεικτικό πρόγραμμα παροχών για την εργασία που θα αντιστάθμιζε το ποσοστό 13,9% των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων και όλων των χαμηλοσυνταξιούχων έως έναν ακαθάριστο μισθό 627 ευρώ τον μήνα και το οποίο στη συνέχεια καταργείται σταδιακά μέχρι να γίνει μηδέν για εισόδημα 900 ευρώ μηνιαίως.

Η εισαγωγή του επιδόματος για την εργασία εκτιμάται ότι θα αυξήσει σημαντικά το ποσοστό απασχόλησης κατά 0,9 ποσοστιαίας μονάδας του εργατικού δυναμικού.

Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,2 ποσοστιαία μονάδα ή κατά 39.000 άτομα, περίπου διπλάσια από την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ανδρών που εκτιμάται σε 0,6 ποσοστιαίας μονάδας ή περίπου κατά 22.000 άτομα.

Οι περισσότεροι από τους νέους εργαζόμενους αναμένεται να μετακινηθούν σε θέσεις πλήρους απασχόλησης άνω των 35 ωρών. Οι συνολικές ώρες εργασίας αναμένεται να αυξηθούν κατά 1,2%.

Εκτιμάται επίσης ότι το ποσοστό κινδύνου φτώχειας θα μειωθεί περίπου κατά 0,6 ποσοστιαίας μονάδας (περίπου κατά 30.000 άτομα) για τον ενεργό πληθυσμό.

Εκτίμηση

Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος του νέου καθεστώτος εκτιμάται σε 290 εκατ. ευρώ ετησίως. Ωστόσο, το κόστος αυτό είναι πιθανό να μειωθεί σημαντικά περαιτέρω, εάν ληφθούν υπόψη οι θετικές μακροοικονομικές επιπτώσεις μιας αύξησης 1,2% στη συνολική απασχόληση.

Ως εκ τούτου, το συμπέρασμα είναι ότι ένα σύστημα παροχών για την εργασία θα μπορούσε να συμβάλει σε μια συνολική στρατηγική που θα βοηθήσει στην κινητοποίηση και τη διευκόλυνση του μακροχρόνια ανέργου και του ανενεργού πληθυσμού να επιστρέψει στην αγορά εργασίας.

Στο 100% η κάλυψη κρατήσεων έως τα 627 ευρώ

Η μελέτη προτείνει την άμεση καταβολή ενός επιδόματος εργασίας μέσω της μισθοδοσίας των εργαζομένων που αντισταθμίζει για τους εργαζόμενους με χαμηλό εισόδημα το ποσοστό εισφορών κοινωνικής ασφάλισης 13,9% (σ.σ.: 13,35% μετά την πρόσφατη μείωση).

Αυτό εξασφαλίζει μέγιστο ποσό παροχών 90 ευρώ τον μήνα, παρέχοντας κίνητρο για ένταξη στην απασχόληση πολλών δικαιούχων του εγγυημένου εισοδήματος, γυναικών που επιθυμούν εργασία λίγων ωρών, μακροχρόνια ανέργων, αλλά και χαμηλοσυνταξιούχων, καθώς η απαλλαγή εισοδήματος από ασφαλιστικές κρατήσεις προτείνεται και για τις κρατήσεις των συνταξιούχων.

Πρόβλεψη

Το σχέδιο, που έχουν επεξεργαστεί οι εμπειρογνώμονες της Κομισιόν για λογαριασμό της κυβέρνησης, προβλέπει την επιδότηση εργασίας ίσης με το ύψος των εισφορών για εργαζόμενους με εισόδημα μέχρι τα 627 ευρώ τον μήνα που είναι το εισοδηματικό όριο για την ένταξη ενός ζευγαριού με δύο παιδιά στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

Για παράδειγμα, εργαζόμενος που αμείβεται με 500 ευρώ, να παίρνει ως επίδομα απασχόλησης άλλα 65 ευρώ και εργαζόμενος με 630 ευρώ, θα παίρνει 88 ευρώ επίδομα εργασίας.

Η νέα επιδότηση απασχόλησης δεν θα μεταβάλει τις ενισχύσεις που λαμβάνουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να κάνουν προσλήψεις.

Το επίδομα προτείνεται να καταβάλλεται σταδιακά μειούμενο για μισθούς μέχρι 900 ευρώ, όπου θα μηδενίζεται. Ετσι, για όλα τα μηνιαία εισοδήματα έως 900 ευρώ τον μήνα θα δίνονται μεγαλύτερα κίνητρα για συμμετοχή στην αγορά εργασίας.

Το επίδομα εργασίας προτείνεται να εξαιρεθεί από τα εισοδηματικά κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για την καταβολή του εγγυημένου εισοδήματος και επιπλέον, η επιδότηση να οδηγεί σε αύξηση αποδοχών πολύ πάνω από το μέγιστο όριο αποδοχών του εγγυημένου εισοδήματος για να πείσουν τους αποδέκτες να ενταχθούν στην αγορά εργασίας και να εγκαταλείψουν πλήρως την εξάρτησή τους από τα επιδόματα.

Στρεβλώσεις

Περίπου 110.000 από τους λήπτες εγγυημένου εισοδήματος δεν εργάζονται καθόλου, αναφέρεται στην πρόταση των εμπειρογνωμόνων, ενώ άλλοι 24.000 αναφέρουν μόνο 1-20 ώρες εργασίας την εβδομάδα. Είναι ενδιαφέρον ότι 44.000 ή το 23% των δικαιούχων στην έρευνα αναφέρουν περισσότερες από 35 ώρες την εβδομάδα. Αυτό φανερώνει ότι τα εισοδήματά τους ενδέχεται να υποδηλώνονται για να μη χάσουν το επίδομα.

Τι ισχύει σε Ευρώπη και ΗΠΑ

Περισσότερες από δώδεκα χώρες της Ε.Ε. έχουν πλέον εφαρμόσει προγράμματα παροχών για την εργασία, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Σουηδία.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες η επιδότηση μισθού φτάνει στο 40% για τους χαμηλότερα αμειβόμενους προκειμένου να εντάσσονται στην απασχόληση.

Τα περισσότερα προγράμματα παροχών εργασίας στις χώρες της Ε.Ε. περιλαμβάνουν την επιδότηση των αποδοχών που είναι κάτω από τον κατώτατο μισθό πλήρους απασχόλησης (για θέσεις μερικής απασχόλησης, όπως το γερμανικό Mini-Jobs), την αύξηση των παροχών εργασίας μέχρι τον κατώτατο μισθό και τη διατήρησή τους με τη μορφή φορολογικών απαλλαγών έως τα υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος (ολλανδικό, σουηδικό και φινλανδικό μοντέλο).

Γερμανία

Στη Γερμανία, για παράδειγμα, το πρόγραμμα «Mini-Jobs» παρέχει ένα όφελος για την εργασία λίγο περισσότερο από 20% για άτομα που κερδίζουν έως και 538 ευρώ τον μήνα και η επιδότηση σταδιακά μειώνεται έως τις αποδοχές των 2.000 ευρώ, όπου καταργείται. Το γαλλικό πρόγραμμα (Prime d’activité) παρέχει κίνητρα σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος να κερδίζουν περισσότερο από το 50% του κατώτατου μισθού, διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα σε επιδόματα. Τα προγράμματα έκπτωσης φόρου για τους εργαζομένους χαρακτηρίζονται από επιδόματα εντός της εργασίας που αυξάνονται τουλάχιστον μέχρι τον κατώτατο μισθό, με τη σταδιακή κατάργηση των παροχών εργασίας να μετατίθεται σε υψηλότερα επίπεδα εισοδήματος. Το πρώτο σύστημα αυτού του τύπου ήταν το ολλανδικό που προβλέπει επιδότηση εργασίας 8% μέχρι περίπου το ήμισυ του κατώτατου μισθού, αύξηση στο 29,8% μέχρι τον κατώτατο μισθό πλήρους απασχόλησης και, στη συνέχεια, περαιτέρω αύξηση στο ποσοστό παροχών εργασίας έως και 167% του κατώτατου μισθού. Στη συνέχεια, το επίδομα εργασίας καταργείται πλήρως. Μια παρόμοια προσέγγιση υιοθετήθηκε ευρέως σε πολλές χώρες, όπως η Ιταλία, η Σουηδία, η Φινλανδία και η Δανία.

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΞΙΟΠΟΙΗΤΟΥ ΔΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 15-64 ΕΤΩΝ ΣΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΤΟΜΑ (2023)

Πηγή: Μελέτη Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το επίδομα εργασίας στην Ελλάδα (Μάρτιος 2025)