Γιάννης Λιονάκης: Ο άνθρωπος που αγωνίζεται για την οδική ασφάλεια στην Κρήτη – «Ενοχλούμαι από το "καπετανιλίκι" ορισμένων»

H Κρήτη αναδεικνύεται τρίτη στην Ευρώπη και πρώτη στην Ελλάδα σε θανατηφόρα τροχαία. Ειδικότερα, οι περιοχές του Ρεθύμνου και των Χανίων συγκαταλέγονται στις χειρότερες της Ευρώπης.

Tο 2024 στην Κρήτη έχασαν τη ζωή τους 64 άτομα σε τροχαίες συγκρούσεις. «Η οδηγική συμπεριφορά στους δρόμους της Κρήτης -που εξελίσσεται ίσως στο χειρότερο οδικό δίκτυο της χώρας μας- μπορεί να περιγραφεί σαν την πιο επιθετική, την πιο δεν βαριέσαι, εμένα δεν θα μου τύχει.

Η οδήγηση στην Κρήτη μεθάει, δεν φοράει κράνος και τρέχει πολύ. Η νοοτροπία «εγώ τα μπορώ όλα» , «εγώ τα καταφέρνω όλα», «ο δρόμος που κινούμαι μου ανήκει» δείχνει τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της επιθετικότητας.

Κι αυτή η επιθετικότητα εκφράζεται κυρίως με την παραβίαση της προτεραιότητας του άλλου. Στο STOP, ας έχεις εσύ προτεραιότητα, εγώ θέλω να περάσω πρώτος, στην ουρά θα κολλήσω στον προφυλακτήρα σου και με την πρώτη ευκαιρία έχει δεν έχει διπλή διαχωριστική θα σε προσπεράσω γιατί μπροστά μου δεν θέλω κανέναν άλλον.

Τι κι αν περιμένεις να σταθμεύσεις, η θέση μου ανήκει γιατί εγώ την πρωτοείδα από μακριά. Μιλάμε για μια επιθετικότητα που δυστυχώς οδηγεί πολλές φορές σε τραγικά αποτελέσματα. Μέσα σε έναν επίπλαστο εγωισμό ο Κρητικός θεωρεί ότι στο τιμόνι μπορεί και τα κάνει όλα.

Αυτό που προσπαθείς να μεταφέρεις κυρίως στα παιδιά, φαίνεται και έχει μεγάλη αξία που δυστυχώς όμως πολλές φορές σπαταλιέται στο σπίτι. Μιλώ σε σχολείο σε μαθητές τρίτης τάξης Δημοτικού για την οδική ασφάλεια και συμφωνούμε ότι κανένα παιδάκι δεν θα κάθεται στο κάθισμα το συνοδηγού, μπροστά.

Τα ‘φερε η στιγμή έτσι που στην αναχώρησή μας από το σχολείο, από το ανοιχτό παράθυρο του αυτοκινήτου ακούω φωνές. Το μικρό κοριτσάκι έχει ανοίξει τη πίσω πόρτα του αυτοκινήτου, όπως είπαμε, για να επιβιβαστεί. Οι φωνές ήταν της νεαρής μητέρας που επέμενε το παιδί να καθίσει μπροστά.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το γεμάτο απορία, αγωνία, φόβο και ερωτηματικά βλέμμα αυτού του παιδιού. Μου έλεγε: «Σας άκουσα και θέλω να κάνω το σωστό. Ο Θεός μου όμως που εδώ είναι η μητέρα μου θέλει να κάνω άλλα».

Θέλει πολλή δουλειά και ομολογώ πως μετά από 1.100 και πλέον ομιλίες, άλλωστε ήμουν ο πρώτος που μίλησα στους Κρητικούς για τη χρήση της ζώνης ασφαλείας και την αξία της, υπάρχουν πολλοί, ευτυχώς οι περισσότεροι που αναγνωρίζουν την προσπάθεια και ενστερνίζονται τις απόψεις και προτροπές μου.

Και βέβαια είμαι το ίδιο σίγουρος ότι κάποιοι μπορούν και να με θεωρούν γραφικό. Τι να μας πει αυτός τώρα; Αφού τα ξέρουμε», εξηγεί στο ΒΗΜΑ σε αδρές γραμμές ο Γιάννης Λιονάκης, Πρόεδρος του Εθελοντικού Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων.

Δύσκολο εγχείρημα. Επιβεβλημένο, αν αναλογιστεί κανείς πόσοι άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στην άσφαλτο. Ο Γιάννης Λιονάκης αγωνίζεται εδώ και πολλά χρόνια να μεταδώσει τους κανόνες οδικής συμπεριφοράς και ασφάλειας, κόντρα σε μία παρωχημένη κακώς εννοούμενη μαγκιά.

Η Κρήτη του Γιάννη δεν παραγνωρίζει τις αξίες της κρητικής ταυτότητας και κληρονομιάς. «Θυμάμαι στον στρατό τα παγωμένα βράδια του Λιτόχωρου να μαζεύω φίλους στρατιώτες και να τους μιλώ για την ομορφιά του τόπου μου, την ομορφιά των ανθρώπων του και τη συμβολή τους στους απελευθερωτικούς αγώνες της χώρας μας, να τους μιλώ για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, για τον Καζαντζάκη, τον Κορνάρο, τον Θεοτοκόπουλο, τον Χατζηδάκι, τον Ξυλούρη και άλλους επιφανείς Κρητικούς, πολιτικούς, αγωνιστές της ελευθερίας διανοούμενους επιχειρηματίες.

Όλο αυτό επηρέασε την περηφάνια μου για το νησί μου αλλά και γιγάντωσε τον προβληματισμό μου γιατί κυρίως οι νεότερες γενιές δεν ενστερνιστήκαν και δεν μπολιάστηκαν με τη σπορά τόσων σπουδαίων και αξιόλογων Κρητικών.

«Η οδήγηση στην Κρήτη μεθάει, δεν φοράει κράνος και τρέχει πολύ».

Κι ύστερα δεν ξέχασα ποτέ το φτωχό σπιτικό μας να υποδέχεται τους πρώτους άγνωστους ούτως ή άλλως περιπατητικούς τουρίστες της δεκαετίας του ‘70 και να τους φιλεύει κάτω από τον ίσκιο της Μουριάς της αυλής μας, ένα αυγό, μια σαλάτα. Φιλοξενία λοιπόν και πολύ φιλότιμο στον Κρητικό.

Αλλά και το άλλο που διέκρινα σπίτι μας αλλά το βρήκα και αλλού: την αξία της γυναίκας πριν ακόμα αυτό συμβεί στην υπόλοιπη χώρα. Σε πολλά στοιχεία της καθημερινότητας να έχει ισότιμη ή και προεξάρχουσα θέση στο σπίτι.

Κυρίως αυτά τα στοιχεία της δοτικότητας, της προσφοράς, της φιλοξενίας και του σεβασμού στον άλλον ήταν αυτά που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα μου. Ξεχωρίζω τις τοπικές παραδόσεις μας, τους χορούς, τη μουσική και τους μουσικούς μας. Από τον Ροδινό, τον Μπαξεβάνη, τον Μουντάκη, τον Νίκο Ξυλούρη, τον Ψαρονίκο, τον Ψαραντώνη και βέβαια τον Βασίλη Σκουλά.

Στη σημερινή Κρήτη με ενοχλεί απίστευτα η σε μεγάλο βαθμό αλλοτρίωση και ο βαυκαλισμός από μια επίπλαστη ευημερία που έφερε ο -ούτως ή άλλως καλοδεχούμενος- τουρισμός με τα όποια θετικά αποτελέσματά του που έκαναν τον Κρητικό να προτάξει από πολλές άλλες αξίες αυτήν του χρήματος.

Ενοχλούμαι από το «καπετανιλίκι» ορισμένων που πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν το κέφι τους παραβαίνοντας κώδικες και αξίες ζωής. Η οπλοκατοχή, η οπλοφορία και η οπλοχρησία είναι μια από τις μάστιγες του τόπου μας που δυστυχώς έχει οδηγήσει σε συμβάντα με τραγικά αποτελέσματα».

Με εξαίρεση τα χρόνια του στρατού και των σπουδών του, όλη η υπόλοιπη ζωή του είναι γεμάτη Κρήτη. Η σχέση του με το νησί είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μεγάλωμα του. «Τα ‘φερε έτσι η ζωή να κουβαλάω μέσα μου τα στοιχεία του συγκρητισμού και αυτό γιατί γεννήθηκα στην Κίσσαμο, την πιο φτωχή και παραμελημένη ίσως επαρχία του νησιού μας που έχει την ευλογία στα όριά της να φωλεύουν τρεις παγκόσμιοι μοναδικοί τουριστικοί προορισμοί, ο Μπάλος, τα Φαλάσαρνα και το Ελαφονήσι.

Εκεί ανάμεσα σε Φαλάσαρνα και Ελαφονήσι γεννήθηκα και τελείωσα το Δημοτικό. Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες με οδήγησαν στην Παιδόπολη της Νεάπολης στο Λασίθι για να φοιτήσω στο Γυμνάσιο κι από εκεί να φύγω για να σπουδάσω», αφηγείται.

Η επιστροφή στο Ηράκλειο ήταν για εκείνον μονόδρομος κι όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «είχα την ευλογία για λόγους επαγγελματικούς και οικογενειακούς, τουλάχιστον μια φορά τον μήνα εδώ και 30 χρόνια να κινούμαι από Καστέλι μέχρι Σητεία. Αυτό με έκανε να αγαπήσω πιο πολύ ακόμα ολόκληρο το νησί μας».