Μπαλωθιές, το αιματοβαμμένο έθιμο: Γλέντια που καταλήγουν σε θάνατο και πένθος

Σε έξαρση παραμένει το φονικό έθιμο με τις μπαλωθιές στην Κρήτη. Η Ευτυχία Πενταράκη έκανε έρευνα για το έθιμο, που στο πέρασμα των δεκαετιών έχει αφήσει πίσω του δεκάδες νεκρούς. Μίλησε με τον κρητικό μουσικό Βασίλη Σκουλά για τον απαράβατο όρο των εμφανίσεων του στα γλέντια να μην πέφτουν άσκοποι πυροβολισμοί, για την απόφαση του χωριού Ασή Γωνιά να απαγορεύσει τις μπαλωθιές αλλά και για τη δραματική εξομολόγηση συζύγου θύματος που σκοτώθηκε σε ηλικία 25 ετών σε γλέντι βάπτισης από την ίδια του τη σφαίρα. Στα 30 της η Ευτυχία έμεινε χήρα με τρία παιδιά, όταν ο άντρας της, νονός σε μία βάπτιση, ενώ έριχνε μπαλωθιές τραυματίστηκε θανάσιμα από το ίδιο του το όπλο. «Είχαμε πάει να κάνουμε μία βάπτιση πάνω με τα έθιμα τα ωραία που έχουμε εδώ στην Κρήτη (σ.σ. το λέει ειρωνικά). Δυστυχώς, ενώ επέμενα να μην το κάνει τότε, όχι να μην κάνει τη βάπτιση, να μην κάνει αυτό με το όπλο. Θεωρούσα ότι εκεί που πάμε, οι άνθρωποι που πάμε δεν το έχουμε αυτό. Αυτός επέμενε πάρα πολύ και το αποτέλεσμα ήταν αυτό που ήταν». Πολλά σπίτια στην Κρήτη έκλεισαν από άσκοπους πυροβολισμούς. Γλέντια και φιλίες χάλασαν, οικογένειες τσακώθηκαν. Και όμως κάποιοι επιμένουν να αποκαλούν τις μπαλωθιές έθιμο. Ο αγαπημένος καλλιτέχνης, Βασίλης Σκουλάς είπε στην κάμερα του ΕΡΤΝews: «Αυτό το φαινόμενο λοιπόν, αυτό που είχε έξαρση, συνεχίζει να έχει και έχει σε όλη την Κρήτη. Είναι για να μας ντροπιάζει. Δεν έχει θέση στην παράδοσή μας και νομίζουν ορισμένοι ότι αυτό είναι ένα έθιμο που πρέπει να διαιωνίζεται. Δεν είναι στα πολύ μέσα στα πλαίσια του έθιμου, της παράδοσης». Μία σφαίρα που τον τραυμάτισε στο πόδι πριν από πολλά χρόνια ήταν η αιτία που ο γνωστός Κρητικός καλλιτέχνης Βασίλης Σκουλάς έθεσε ως όρο για να τραγουδήσει σε ένα γλέντι, να μην ρίξουν ούτε έναν άσκοπο πυροβολισμό. «Ενθουσιάστηκε. βγάζει μπροστά μου στο 1 μέτρο ένας το πιστόλι και με βρίσκει στο πόδι. Ευτυχώς λειτούργησε ψύχραιμα με νηφαλιότητα». Ο θάνατος ενός 25χρονου από την Ασή Γωνιά Χανίων ανήμερα του Πάσχα το 2014 από μπαλωθιά, στάθηκε αφορμή να απαγορευτούν στο χωριό οι άσκοποι πυροβολισμοί. Ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ασή Γωνιά, Γεώργιος Δραμηλαράκης, ανέφερε: «Και πιο πριν είχε γίνει ένας γάμος εδώ πέρα, τα παιδιά παίζανε στην πλατεία. Ξαφνικά, όπως ήταν το παιδί και καθόταν και παίζανε με τα άλλα, του ήρθε μια σφαίρα από ψηλά και τον τρύπησε δυο πόντους. Το τρέξαν στον γιατρό, είχε σκίσει όλο το μέρος αυτό θα του έπαιρνε καρφί εδώ. (σ.σ. δείχνει το κεφάλι του) (…) Αποφασίσαμε όλοι, και από πλευράς κοινότητας και από πλευράς συλλόγου, όλο το χωριό, και με τα παιδιά μέσα, να σταματήσουμε όλο το κακό που γίνεται τόσα χρόνια να σταματήσει». Όσοι ρίχνουν άσκοπους πυροβολισμούς είναι σίγουροι ότι σε αυτούς δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ το κακό. «Όταν παίζουνε πυροβολισμούς, η καθε οικογένεια θα πάρει τα παιδιά της και θα τα πάει στο σπίτι για τυχόν απώλεια ανθρώπινης ζωής και τυχόν φόβο των παιδιών. Κλαίνε. Διαμαρτύρονται» περιέγραψε ο Βασίλης Σκουλάς. Στην περίπτωση ενός 87χρονου από το χωριό Χαραυγή του δήμου Πλατανία όμως, συνέβη το απίστευτο. Πριν από ένα χρόνο, μία μπαλωθιά που έριξαν σε γάμο που γινόταν σε διπλανό χωριό, τον βρήκε στο κεφάλι και χρειάστηκε ράμματα.